Ali Watkins, Kate Christobek / New York Times
Los Angeles'taki bir federal yargıç geçen hafta, Netflix dizisi Baby Reindeer'daki Martha Scott karakterine ilham verdiğini iddia eden kadının yayın devine karşı itibar davası açabileceğine karar verdi. Fiona Harvey adlı kadın, dizinin nisan ayında yayınlanmasından bu yana panik atak geçirdiğini, tacize uğradığını ve dışarı çıkma korkusu geliştirdiğini söylüyor. Dava dilekçesine göre, internet kullanıcıları kısa sürede Harvey'in karakterin gerçek hayattaki ilham kaynağı olduğunu tespit etmiş ve Harvey'i hem tehdit hem taciz mesajlarına boğmuşlardı.
Bu ay altı Emmy Ödülü kazanan yedi bölümlük mini dizi, zor durumdaki bir komedyen olan Donny Dunn'ın (dizinin yaratıcısı Richard Gadd tarafından canlandırılıyor) Londra'da bir barda çalışırken tanıştığı Martha Scott tarafından takip ve taciz edilmesini konu alıyor. Donny'nin hayatının kontrolden çıkmasını konu alan dizi, Jessica Gunning'in canlandırdığı Martha'nın taciz suçundan mahkûm edilmesiyle sona eriyor.
Gerçek olduğunu kabul etmeye yönlendiriyor
Gadd, önce bir oyun, ardından da Netflix dizisi olarak geliştirdiği hikayenin, bir tacizciyle yaşadığı gerçek hayat deneyimine dayandığını söyledi. Harvey'nin açtığı davada dizinin açılışında yer alan bir ifadeye atıfta bulunuluyor: “Bu gerçek bir hikayedir.” Netflix'in davayı reddetme girişimini reddeden California Merkez Bölgesi ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı R. Gary Klausner'e göre, dava bu cümleyle ilgili karmaşık bir anlambilim meselesine indirgenebilir. Klausner kararında, dizinin açılış konuşmasının izleyicileri “ifadeleri gerçek olarak kabul etmeye” davet ettiğini söyledi. Buna karşılık yargıç, Gadd'ın gösterinin daha önce sahnelenen versiyonunda sadece gerçek bir hikayeye “dayandığını” söylediğini ve bu dilin oyundaki yeniden anlatımın tüm yönlerinin gerçek olmadığına işaret ettiğini belirtti. Yargıç, "Bu feragatname davalıları bazı ayrıntıların muhtemelen yanlış olduğu konusunda uyarmıştır" dedi.
Baby Reindeer, Harvey'i Martha karakterinin arkasındaki ilham kaynağı olarak tanımlamasa da Harvey, internet kullanıcılarının eski sosyal medya paylaşımlarını kullanarak kendisini kolayca tanımladığını iddia etti ve bunların çoğunun dizide kelimesi kelimesine alıntılandığını söyledi. Harvey o zamandan bu yana diziyi eleştirdi. Facebook'ta yaptığı bir paylaşımda ve televizyon sunucusu Piers Morgan ile yaptığı bir röportajda kendisini Martha karakterinin arkasındaki ilham kaynağı olarak tanımladı. Netflix mahkemede hiçbir makul izleyicinin Harvey'i teşhis edemeyeceğini iddia etti, bu iddia yargıç tarafından sahte bulundu. Klausner, "Martha ve Davacı, çok az kişinin paylaştığını iddia edebileceği belirli benzerliklere sahiptir" diye yazdı.
Mahkeme belgelerine göre Harvey, Gadd ile 2014 yılında Londra'da çalıştığı barda tanıştı ve sayısız e-posta ve sosyal medya mesajı göndermek, ensesinden itmek ve rızası olmadan ona dokunmak da dahil olmak üzere onu takip ve taciz etmeye devam etti. Bu davranışlar, Gadd'ın Harvey'e karşı bir taciz uyarı bildirimi aldığı 2017 yılına kadar devam etti. Ancak Netflix dizisinde Martha karakterinin bir polis memurunu takip ettiği, Donny'ye cinsel saldırıda bulunduğu, Donny'ye şiddet uyguladığı ve gözlerini oyduğu, takipten hüküm giydiği ve beş yıl hapis yattığı söyleniyor. Yargıç, bu ayrıntıların hiçbirinin Harvey için doğru olmadığını söyledi. Klausner, Harvey'nin Gadd'a karşı davranışları 'kınanabilir' olsa da, Netflix dizisinde tasvir edilen eylemlerin daha kötü bir derecede olduğunu ve bir izleyicinin zihninde farklı bir etki yaratabileceğini yazdı.
Cezai tazminatı reddetti
Netflix diziyi ve Gadd'ın yaşadıklarını anlatış biçimini şiddetle savunmuş ve The New York Times'a dava ile ilgili ilk açıklamasında “Bu konuyu şiddetle savunmaya ve Richard Gadd'ın hikayesini anlatma hakkının arkasında durmaya niyetliyiz” demişti. Yine de yargıç, kararın bazı yönlerinde Netflix'in yanında yer aldı. Yargıç, Harvey'nin kamuya mal olmuş bir kişi olarak nitelendirilebileceğini, bunun da hakaret ve iftira standartlarını yükseltebileceğini söyledi ve Netflix'in ihmali olduğu iddiasını ve cezai tazminat talebini reddetti.
Florida Üniversitesi Levin Hukuk Fakültesi'nde medya hukuku ve hakaret konularında ders veren hukuk profesörü Lyrissa Lidsky, bir şeyin gerçek bir hikaye olarak adlandırılabilmesi için gerçeklere uygun olması gerektiği konusunda uyarıda bulundu. Lidsky, "Uyarladığınız kaynak materyalin gerçek bir hikayeden sapmalar içerdiğini fark ettiğinizde ve daha sonra geri dönüp bunu gerçek olarak göstermeyi seçtiğinizde, izleyicilerinizin bunun doğru olduğuna ve sadece kurgusal karaktere değil gerçek karakter hakkında da doğru olduğuna inanma şansı vardır" dedi. Davada Harvey'i temsil eden Richard Roth kararı “önemli bir gelişme” olarak nitelendirdi. Roth “Sonuç olarak, Netflix bize ne atarsa atsın, ki atmaya devam edecek, burada Fiona'nın haklarını ve Netflix'in kötü muamelesini haklı çıkaracağı bir duruşma olacak” dedi.
© 2024 The New York Times Company
