Julian E. Barnes, Ronen Bergman, Eric Schmitt, Adam Entous / New York Times
Gazze Şeridi'ndeki rehineler yer değiştiriyor, Hamas nerede olduklarını gizlemek için kimilerini bir apartmandan diğerine taşıyor, kimilerinin ise yeraltındaki tünellerde olduğuna inanılıyor. Tüm bunlar olurken, geçtiğimiz sonbaharda İsrail'de sessizce kurulan bir “füzyon hücresinde”, ABD ve İsrail istihbarat ve askeri analistleri insansız hava araçları ve uydulardan gelen görüntüleri, iletişim raporları ve rehinelerin yerlerine dair ipucu verebilecek diğer bilgileri paylaşıyorlar.
Daha az görünen bir savaş
Gazze Şeridi'nde birden fazla savaş yürütülüyor. Dünya çoğunlukla, İsrail'in Hamas'ı dağıtmayı amaçladığını söylediği ve bölgenin büyük bölümünü enkaza çevirerek insani bir krize yol açan hava saldırılarını ve kara işgalini görüyor. Ancak cumartesi günü dört rehinenin kurtarılması, İsrail ve Hamas'ın daha az görünür olan başka bir savaşa girdiğini hatırlattı. Savaşçılar 7 Ekim'de İsrail'e düzenledikleri ölümcül saldırı sırasında kaçırdıkları rehineleri pazarlık unsuru olarak kullanmak üzere ellerinde tutmaya kararlı. İsrailliler ise onları eve getirmeye kararlı.
İsrail yaşayan rehinelerden çok ceset kurtardı
Sekiz aydan uzun bir süredir savaşçılar üstünlüğü ele geçirmiş durumda. İsrailli ve ABD'li yetkililer birçok rehinenin nerede tutulduğunu bilmediklerini söylüyor. Ve bilseler bile, çoğu durumda bir kurtarma operasyonu mümkün olmuyor. İsrail bugüne kadar toplam yedi rehineyi kurtardı ancak savaşın başlamasından bu yana çatışmalarda ya da Hamas'ın elinde daha fazla rehinenin öldüğü de bir gerçek. İsrail yaşayan rehinelerden çok daha fazla ceset kurtardı.
Siviller çapraz ateşte öldü
Cumartesi günkü kurtarmaların İsrail'de yarattığı sevince rağmen İsrailli ve ABD'li yetkililer operasyonun karmaşıklığının ve operasyona eşlik eden şiddetin rehineleri bulup çıkarmanın zorluklarının altını çizdiğini söylüyor. Bir kurtarma görevlisi öldü; İsrailli komandolar çok sayıda Hamas savaşçısını öldürdü; ve çapraz ateşte çok sayıda sivil öldü. Hamas ayrıca üç rehinenin daha İsrail hava saldırılarında öldürüldüğünü söyledi ki bu iddia bir İsrail askeri sözcüsü tarafından yalanlandı.
Kurtarma operasyonları istisna olacak
En azından yer üstündeki kurtarma baskınları için daha ne kadar fırsat olacağı da belli değil. Bugüne kadar kurtarılan rehineler sadece apartmanlardan kurtarıldı. Mevcut ve eski İsrailli ve ABD'li yetkililer, Hamas'ın taktik değiştirerek daha fazla rehineyi tünellere ve potansiyel olarak komando güçlerinin ulaşamayacağı yerlere taşımaya çalışacağını söylüyor. ABD'li ve İsrailli yetkililere göre gerçek şu ki kurtarma operasyonları istisna olacak. Kalan rehinelerin büyük çoğunluğu ancak diplomatik yollarla eve getirilebilecek. ABD'li yetkililer İsrail ve Hamas'a ateşkesin bir parçası olarak rehinelerin iadesini öngören bir anlaşmayı kabul etmeleri için baskı yapıyor.
Bir zamanlar savaş esirleri ve kayıp kişilerle ilgilenen bir askeri istihbarat departmanını yöneten İsrail yedek kuvvetlerinde yarbay olan Avi Kalo, “Dört rehinenin serbest bırakılmasının sonuçta stratejik yönü değiştirmeyen taktiksel bir başarı olduğunu unutmamak gerekir. Hamas'ın elinde hala düzinelerce rehine var ve hepsi olmasa da büyük çoğunluğu operasyonlarda serbest bırakılmayacak, ancak ateşkes anlaşmasının bir parçası olarak kurtarılabilecek" dedi.
İsrailli yetkililer 7 Ekim terör saldırıları sırasında 251 kişinin esir alındığına inanıldığını söyledi. İsrail ve Hamas arasında geçen Kasım ayında varılan bir anlaşmayla bu kişilerden 105'i serbest bırakılmıştı. O tarihten bu yana, kalan rehinelerden 43'ünün öldüğü resmen açıklandı; hepsinin olmasa da birçoğunun esaret altında öldüğüne inanılıyor. Özel olarak İsrailli yetkililer 60'tan daha azının hayatta olduğunu düşündüklerini söylediler. ABD'li yetkililer Gazze'de hayatta olan beş çifte vatandaş olduğunu ve üç Amerikalı'nın cesedinin Hamas tarafından tutulduğunu söyledi.
Bir İsrailliye bin Filistinli
İsrail, tarihi boyunca rehineleri eve getirmek için büyük çaba sarf etti. Uzun süredir yerleşik olan ilke, bir İsrailliyi kurtarmaya çalışırken ilk seçenek olarak askeri güç kullanmaktır. Kurtarma mümkün değilse, İsrail bir anlaşma yapar. Bazen yakalanan tek bir İsrailli asker için 1.000'den fazla Filistinli mahkumdan vazgeçer. Savaşın başlarında bazı istihbarat yetkilileri rehinelerin çoğunun tünellerde tutulduğuna inanıyordu. Ancak yeraltında yaşamanın Hamas komutanları için zor olduğu ve rehineleri örgüt destekçilerinin evlerinde tutmanın daha kolay olduğu ortaya çıktı. İsrailli ve ABD'li yetkililer, uzun esaretleri boyunca zihinsel ve fiziksel istismara maruz kalan rehinelerin sağlığı konusunda giderek daha fazla endişe duyuyor. ABD Özel Operasyonlar Komutanlığı'nın emekli başkanı General Richard Clarke, "Neredeyse dokuz aylık esaretten dolayı zihinsel ve fiziksel olarak çok bozulmuş bir durumda olan rehineleriniz var ve kurtarıcıları onları tanıyamayabilir bile" dedi.
Yahya Sinvar'ın canlı kalkanları
İsrail ne kadar sıkı bir şekilde rehineleri arasa da Hamas liderleri, ateşkes görüşmelerinde ellerine en iyi kozu verdiklerinin farkında olarak onları saklamaya çalışıyor. Ama aynı zamanda başka bir role de hizmet ediyorlar. Küçük bir grup rehinenin Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar'ın yanında tutulduğuna inanılıyor. Onlar canlı kalkan görevi görüyor ve İsrail'in onu hedef almasını zorlaştırıyor. Amerikalılar ve İsrailliler Sinvar'ın ve rehinelerin yerini tam olarak tespit etmekte zorlanıyorlar. ABD'li yetkililer, Sinvar'ın bir süre Refah'ın altında saklanmak da dahil olmak üzere Gazze'de dolaştığını ve şimdi muhtemelen Gazze'nin ikinci büyük şehri olan Han Yunus'un altına geri döndüğünü söylüyor. ABD'li bir yetkili, buradaki tünel ağının çok geniş olduğunu ve ne ABD'nin ne de İsrail'in kesin yerini tespit edemediğini söyledi.
İsrailli yetkililere göre Hamas liderleri rehineleri tutan savaşçılarına, İsrail güçlerinin geldiğini düşündüklerinde ilk iş olarak esirleri vurmaları yönünde emir verdi. Hamas'ın iddia ettiği gibi rehineler cumartesi günü öldürüldüyse, bu bir İsrail hava saldırısı nedeniyle değil, savaşçıların eliyle gerçekleşmiş olabilir. Ancak şimdilik İsrailli ve ABD'li yetkililer Hamas'ın iddialarını ne doğrulayabiliyor ne de yalanlayabiliyor.
©️ 2024 The New York Times Company
