Kim Severson / New York Times
ABD'de okul yemekleri son zamanlarda haberlere konu oluyor ve bunun nedeni sadece öğrencilerin sınıflarına dönmesi değil. Federal hükümet, eski başkan Harry S. Truman'ın Ulusal Okul Yemeği Yasası'nı imzaladığı 1946 yılından bu yana öğrencilere öğle yemeği sağlıyor. Yasa bir yandan ihtiyaç sahibi öğrencilere yemek sağlamayı, diğer yandan da gıda fiyatlarını desteklemeye yardımcı olacak fazla mahsulü kullanmayı amaçlamıştı.
Başkan Yardımcısı Kamala Harris bu ay kendi başkan yardımcısı adayı olarak Minnesota Valisi Tim Walz'u seçtiğinde, "herkes için okul yemeği" konusu gündeme geldi çünkü Walz geçen yıl devlet okullarının tüm öğrencilere ücretsiz kahvaltı ve öğle yemeği vermesine olanak tanıyan bir yasa tasarısını imzaladı. Bu sayede Minnesota, aile gelirine bakılmaksızın öğrencilere ücretsiz yemek sunan sekiz eyaletten biri haline geldi. Cumhuriyetçilerden ziyade Demokratlar arasında daha popüler olan bu fikrin başkanlık yarışında da gündeme gelmesi muhtemel.
'Herkes için okul yemeği' nedir?
Esasen, bir okul, fiziksel olarak bir devlet okuluna (ve bazı durumlarda sözleşmeli okullara) devam eden her öğrenciye, ihtiyaçlarına bakılmaksızın ücretsiz kahvaltı ve öğle yemeği sağlıyor. Bu uygulama genellikle "herkes için sağlıklı okul yemeği" olarak adlandırılıyor. Gelirin çoğu, her öğün için beslenme gereksinimlerini belirleyen ABD Tarım Bakanlığı'ndan geliyor. Eyalet ve bazen de yerel fonlar aradaki boşlukları dolduruyor.
Bu fikir bazı eğitimciler, beslenme uzmanları ve okul yemeklerinin kalitesini arttırmak için çalışan kişiler tarafından uzun süredir destekleniyor olsa da, sadece birkaç eyalet herkese ücretsiz yemek sunuyor. New York 2017'den beri ücretsiz okul kahvaltısı ve öğle yemeği sunuyor.
Kaç çocuk ücretsiz okul yemeği yiyor?
ABD Tarım Bakanlığı'na göre, 2022-23 öğretim yılında ortalama bir günde, yaklaşık 11,1 milyon çocuk bir devlet okulu veya sözleşmeli okul tarafından sağlanan ücretsiz kahvaltıdan 19 milyon çocuk ise ücretsiz öğle yemeğinden faydalandı. Ayrıca 1,6 milyon çocuk kahvaltı veya öğle yemeğini indirimli fiyattan (kahvaltı için 30 sent ve öğle yemeği için 40 sent) satın aldı.
Diğer bölgeler nasıl karşılıyor?
Okul kafeteryalarını bağımsız işletmeler olarak faaliyet gösteren restoranlar olarak düşünün. Okulları işletmek için bölgeye akan federal, eyalet veya yerel para, kafeteryalar için otomatik olarak finansman sağlamaz. Kafeterya bütçesi, her çocuğun mali durumuna göre geri ödemeleri belirleyen karmaşık bir federal formülden gelir. Eğer bir çocuk ücretsiz yemek almaya hak kazanırsa ücret 4.54 dolara kadar çıkabilir ya da 42 sente kadar düşebilir. Bu maliyete, yemeği hazırlayacak personele ödeme yapılması ve kimlerin ücretsiz ya da indirimli yemek almaya hak kazandığının belirlenmesi de dahildir. Genellikle, hanelerinin geliri yoksulluk sınırının %130'undan az olan çocuklar ücretsiz yemek alırlar. Hane gelirleri yoksulluk sınırının %130'u ile %185'i arasındaysa öğle yemeği onlara 40 sente mâl olabilir. Diğer tüm çocuklar tam ücret ya da çoğu okulda öğle yemeği için yaklaşık 3 dolar öder.
Bu konu neden şimdi gündeme geliyor?
Covid-19 salgını patlak verdiğinde 'herkes için okul yemeği'nin popülaritesi arttı. Trump yönetimi 2020 yılında tüm öğrencilere ücretsiz okul yemeği sağlamaya karar verdi. Program 2022 sonbaharında sona erdi ve yemek için ücret alınmaya başlandı.
Bazı eyaletler 'herkes için okul yemeği'ni o kadar çok sevdi ki, federal bütçeye eyalet kaynaklarını da eklediler ve herkese ücretsiz okul kahvaltısı ve öğle yemeği sunmaya devam ettiler. Minnesota'nın yanı sıra Colorado, California, Maine, Massachusetts, Michigan, New Mexico ve Vermont da bir çeşit ücretsiz okul yemeği sunuyor. Hepsinin valisi Demokrat.
O zamandan bu yana en az 28 eyalet ve Columbia Bölgesi ücretsiz okul yemeği için uygunluk şartlarını azaltmaya ya da tamamen ortadan kaldırmaya çalıştı. Aralarında Güney Dakota ve Wisconsin'dekilerin de bulunduğu bazı yasa tasarıları kabul edilmedi. Oregon ve Rhode Island'daki tasarılar gibi diğerleri ise yasama organında ilerleme kaydediyor ya da daha fazla çalışma için bekletiliyor.
Irksal eşitsizliklerin giderilmesine yardımcı olabilir
Ücretsiz okul yemekleri açlığı azaltabilir ve federal gereklilikleri karşılayacak kadar yoksul olmayan ancak tam ücret ödemeye gücü yetmeyen ailelere yardımcı olabilir. Okullar herkese yemek sağlayarak, ücretsiz öğle yemeği başvurularını incelemek ve kimin ne tür yemek yardımı alacağını bulmak için harcanan para ve personel zamanı için - daha iyi yiyecekler satın almak gibi - daha iyi kullanım alanları bulabilir.
Ücretsiz okul yemekleri sınıfta daha iyi performans gösterilmesini sağlar ve ırksal eşitsizliklerin giderilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, daha fazla yerel gıda satın almak ve daha az et içeren sağlıklı yemekler sunmak gibi uzun vadede daha az maliyetli olabilecek daha yaratıcı yaklaşımlara da olanak sağlar. Herkes için okul yemeği, ödenmemiş okul yemeği borcu olan ailelerin başına gelenleri ifade etmek için popüler hale gelen bir terim olan "öğle yemeği utancını" önleyebilir. Bir öğrenci kafeterya sırasına girebilir, ancak ailenin öğle yemeği hesabında ödenmemiş bir bakiye olduğu için diğer öğrencilerin önünde yemeği elinden alınabilir. Bazen, okul yemeği borcu olan bir çocuğa fıstık ezmeli sandviç gibi ikame bir yemek verilir. Buradaki argüman şu; okulların bilgisayar ve sıraların masraflarını karşılıyor peki neden öğrenme için grekli olarak yemeği karşılamıyor?
Ücretsiz yemeklere karşı argümanlar neler?
Bunlardan en önemlisi maliyet. Minnesota'daki bir okul bölgesinde, yemekten ücret alınmamaya başlandığından beri okulda yeme yiyen öğrencilerin sayısı %30'u buldu. Kahvaltıya katılım ise yaklaşık %50 arttı. Sonuç olarak Walz, aralık ayında milletvekillerini harcama beklentilerini ayarlamaları konusunda uyardı çünkü program, kısmen gıda maliyeti artışları ve katılım seviyeleri nedeniyle önümüzdeki iki yıl içinde 81 milyon dolara daha mal olacaktı. Bazı Minnesota milletvekilleri eyaletin varlıklı ailelerin çocuklarının bedava yemek yemesi için para ödememesi gerektiğini söylerken, diğer muhafazakarlar da federal okul yemeği programının verimsizliklerle ve muhtemelen yolsuzluklarla dolu olduğunu savunuyor.
Harris seçilirse ne olacak?
Harris-Walz kampanyası bu konuya doğrudan değinmedi, ancak böyle bir programı benimseme ihtimali yüksek. Harris uzun zamandır çalışan ailelere yardım etmek ve çocuk bakım maliyetlerini düşürmek için yasalar çıkarıyor. Yerel tarımı ve yoksullara kaliteli gıda sağlayan programları destekliyor. Biden yönetimi, federal okul gıda programındaki topluluk uygunluğu hükmünü genişleterek, öğrencilerin en az %40'ının federal yemeklere hak kazanacak kadar yoksul olduğu okulların veya tüm bölgelerin herkese ücretsiz kahvaltı ve öğle yemeği sağlamasına izin verdi. Ebeveynler fazladan form doldurmak zorunda kalmıyor ve okullar da başvuruları işleme almak için zaman harcamıyor.
Peki ya Trump yönetimi?
Trump'ın yönetimi Covid dönemindeki ücretsiz öğle yemeği muafiyetlerini uzatmış olsa da, 'herkes için okul yemeği' uygulamasını destekleme ihtimali çok daha düşük. Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçileri tarafından yakın zamanda sunulan bir bütçe önerisi, yaklaşık 40.000 okulun kullandığı okul gıdası topluluk uygunluk hükmünün kaldırılması çağrısında bulundu. Bunun yerine çocuk beslenme programları için eyalet blok hibesi önerdiler. Trump, bir sonraki Cumhuriyetçi başkan için muhafazakar bir plan olan Proje 2025'ten kendisini uzak tutmaya çalışsa da, belgede federal okul yemeği programlarının "giderek asıl amaçlarından uzaklaşan ve yerel okul operasyonlarında sürekli genişleyen federal ayak izinin bir örneğini temsil eden hak programlarına benzediği" belirtiliyor.
© 2024 The New York Times Company
