Mark Walker / The New York Times
The New York Times tarafından incelenen bir sunuma göre Federal Havacılık İdaresi'nin (FAA) Boeing'in 737 Max jet üretimine yönelik altı haftalık denetimi, uçak üreticisi ve kilit tedarikçilerinden birinde üretim süreci boyunca düzinelerce sorun buldu. Hava güvenliği düzenleyicisi, Ocak ayı başlarında Alaska Havayolları'na ait bir uçuş sırasında 737 Max 9'un kapı panelinin patlaması üzerine inceleme başlattı. Geçtiğimiz hafta kurum, denetimin Boeing ve tedarikçi Spirit AeroSystems'in kalite kontrol gerekliliklerine uymadığı çok sayıda örnek bulduğunu açıkladı ancak bulgular hakkında ayrıntılı bilgi vermedi.
102 ürün denetimi gerçekleştirildi
Times tarafından incelenen sunum, son derece teknik olmakla birlikte, denetimin ortaya çıkardığı bulguların ayrıntılı bir resmini sunuyor. Alaska Havayolları olayından bu yana Boeing, kalite kontrol uygulamaları konusunda yoğun bir incelemeye tabi tutuldu ve bulgular, şirketteki üretim hatalarına ilişkin kanıtları daha da arttırdı. İncelemenin Boeing'e odaklanan kısmı için FAA, üretim sürecinin yönlerini inceleyen bir tür inceleme olan 89 ürün denetimi gerçekleştirdi. Sunuma göre, uçak üreticisi denetimlerin 56'sını geçti ve 33'ünde başarısız oldu; toplamda 97 uyumsuzluk vakası olduğu öne sürüldü.
Otel kartıyla test ettiler
FAA ayrıca soruşturmanın 737 Max'in gövdesini üreten Spirit AeroSystems'a odaklanan bölümü için 13 ürün denetimi gerçekleştirdi. Sunumda, bu denetimlerin altısının geçer not, yedisinin ise başarısızlıkla sonuçlandığı belirtildi. Bulguların bazılarını açıklayan bir belgeye göre, inceleme sırasında bir noktada, hava güvenliği ajansı Spirit'teki teknisyenlerin bir kapı contasını kontrol etmek için bir otel anahtar kartı kullandığını gözlemledi. Belgede, bu eylemin "üretim emrinde tanımlanmadığı/belgelenmediği" belirtildi.
Sıvı sabun kullandılar
Belgeye göre bir başka örnekte FAA, Spirit teknisyenlerinin takma işleminde yağlayıcı olarak bir kapı contasına sıvı Dawn sabunu uyguladığını gördü. Kapı contasının daha sonra ıslak bir bezle temizlendiği belirtilen belgede, talimatların "teknisyen tarafından hangi spesifikasyonların/eylemlerin takip edileceği veya kaydedileceği konusunda belirsiz ve net olmadığı" kaydedildi. Spirit sözcüsü Joe Buccino, bu gibi durumlarda otel anahtar kartı veya Dawn sabunu kullanmanın uygun olup olmadığı sorulduğunda, şirketin tespit edilen tüm uygunsuzlukları düzeltici eylem için gözden geçirdiğini söyledi.
Boeing denetim sonuçları hakkında yorum yapmadı. Şubat ayı sonunda FAA şirkete kalite kontrol iyileştirmelerine yönelik bir plan geliştirmesi için 90 gün süre verdi. Buna cevaben CEO Dave Calhoun, kısmen denetim bulgularına atıfta bulunarak "Ne yapılması gerektiğine dair net bir resme sahibiz" dedi.
Tamamını satın alacak
Boeing bu ay yaptığı açıklamada 2005 yılında bünyesine kattığı Spirit'i satın almak için görüşmelerde bulunduğunu duyurdu. Buccino pazartesi günü yaptığı açıklamada Spirit'in FAA'dan ön denetim bulguları aldığını ve düzenleyicinin gündeme getirdiği konuları ele almak için Boeing ile birlikte çalışmayı planladığını söyledi. Spirit'in amacının süreçlerindeki kusur ve hata sayısını sıfıra indirmek olduğunu belirtti. Buccino, "Bu arada, güvenlik ve kalite programlarımızı iyileştirmek için yürüttüğümüz çok sayıda çabayı sürdürüyoruz. Bu iyileştirmeler insan faktörlerine ve uygunsuzlukları en aza indirmeye yönelik diğer adımlara odaklanmaktadır" dedi.
FAA, Alaska Havayolları olayına cevaben Boeing hakkında devam eden soruşturması nedeniyle denetimle ilgili ayrıntıları açıklayamayacağını söyledi. Bu soruşturmaya ek olarak, Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu kapı panelinin uçaktan fırlamasına neyin sebep olduğunu araştırıyor ve Adalet Bakanlığı da cezai bir soruşturma başlattı. Slayt sunumuna göre FAA'nın incelemesi sırasında kurum Boeing'de 20 kadar, Spirit'te ise yaklaşık yarım düzine denetçi görevlendirdi. Boeing 737 Max'in montajını Renton, Washington'daki fabrikasında gerçekleştirirken Spirit uçağın gövdesini Wichita, Kansas'taki fabrikasında üretiyor.
Boeing'deki denetim, 737 Max'in kanatları ve diğer çeşitli sistemleri de dahil olmak üzere birçok parçasını kapsayacak şekilde geniş kapsamlıydı. Sunuma göre, denetçiler tarafından tespit edilen sorunların çoğu "onaylı bir üretim süreci, prosedürü veya talimatı" takip etmeme kategorisine giriyordu. Diğer bazı sorunlar ise kalite kontrol dokümantasyonu ile ilgiliydi.
Kalite kontrol sürecine ne kadar hakimler?
Denetimlerden biri Alaska Havayolları uçağında patlayan ve kapı tapası olarak bilinen parçayla ilgiliydi. Sunuma göre Boeing bu denetimde başarısız oldu. Bu denetimde işaretlenen sorunlardan bazıları denetim ve kalite kontrol belgeleriyle ilgiliydi, ancak kesin bulgular sunumda ayrıntılı olarak belirtilmedi. FAA'in incelemesi ayrıca Boeing çalışanlarının şirketin kalite kontrol süreçlerini ne kadar iyi anladığını da araştırdı. Ajans altı şirket mühendisiyle görüşerek verdikleri yanıtları puanladı ve genel ortalama puan sadece yüzde 58 çıktı.
Spirit'te kapı tapası bileşenine odaklanan denetimde beş sorun tespit edildi. Sunumda, bu sorunlardan birinin Boeing'in "FAA tarafından kabul edilebilir bir yöntem kapsamında küçük tasarım değişikliğinin onaylandığına dair kanıt sağlayamaması" olduğu belirtildi. Sunumda söz konusu tasarım değişikliğinin ne olduğu açık değildi. Bir başka denetim de kapı tapasının montajı ile ilgiliydi ve Spirit'in başarısız olduğu denetimler arasındaydı. Denetim, işi yürüten Spirit teknisyenleri hakkındaki endişeleri dile getirmiş ve şirketin süreçlerinin işletilmesi için gerekli bilgiyi belirlemede başarısız olduğunu tespit etti. Spirit'in başarısız olduğu diğer denetimler arasında bir kargo kapısı ve kokpit pencerelerinin montajıyla ilgili bir denetim de yer alıyordu.
©️ 2024 The New York Times Company
