Steven Kurutz / New York Times
Hızla yayılan bir sosyal medya trendinde, çoğu erkeklerden oluşan etseverler, kendilerini antrikot, pastırma ve sakatat yerden videoya alıyor. TikTok’ta @carnivoreray adıyla paylaşım yapan bir kişi yeni atıştırmalık tarifini açıklıyor. Yağlı pastırmayla dolu sac tavaları fırına sürdükten sonra, çayırda beslenmiş ineklerden elde edilen tereyağını eritiyor. Pastırmalar gevrekleştikten sonra eritilmiş tereyağını tepsiye dokuyor sonra da karşımı dondurucuya atıyor. 170 bin takipçisi olan influencer, ertesi sabah dondurulmuş bu yiyeceği tüketirken kendini videoya alıyor ve “Tadı şeker gibi” diyor. Video, et ağırlıklı bir diyetin zihinsel ve fiziksel sağlığın anahtarı olduğunu iddia eden büyük ölçüde kaslı erkekler tarafından domine edilen bir sosyal medya trendine ait.
Carnivore diyeti
Atkins diyeti ve keto gibi yüksek yağlı, düşük karbonhidratlı rejimlerin daha katı bir versiyonu olan Carnivore diyeti et, deniz ürünleri ve yumurtadan oluşur. Bazıları karışıma süt ürünleri ve biraz meyve eklerken, en katı takipçiler BBBE dedikleri şeye, yani sığır eti, domuz pastırması, tereyağı ve yumurtaya bağlı kalıyorlar.
TikTok ve Instagram, bu erkeklerin (ve bazı kadınların) hayvanat bahçesindeki kadar et miktarıyla ziyafet çektikleri videolarla dolup taşıyor. Bazıları aylardır sebze tüketmemiş olmakla övünüyor. Ayrıca ciddi kilo kaybı ve zihinsel keskinlik gibi sağlık faydaları olduğunu iddia ediyorlar. "Meatfluencer” (Influencer ve İngilizcede “et” anlamına gelen meat kelimesinin birleşimi) olarak adlandırılanlar kişilerden bazıları sadece karbonhidratları değil, çatal-bıçağı da bırakarak eti doğrudan kesme tahtasından yiyor.
Gerçeklere ters düşüyor
Saint Louis Üniversitesi'nde beslenme ve diyetetik profesörü olan Whitney Linsenmeyer, sağlık uzmanlarının Carnivore diyetin sağlığa faydaları konusunda şüpheci olduklarını, hatta bu diyetin "beslenme bilimine gerçekten ters düştüğünü" söylüyor. Ancak tıp kurumundan onay almaması, cazibesini artırıyor olabilir. Protein ve yağ ağırlıklı beslenme rejimi, podcast yayıncıları Joe Rogan ve Lex Fridman tarafından desteklendi. İkili medyanın testosteronla dolu ve genellikle "manosfer" olarak adlandırılan kesiminde etkili figürler.
"Bunu yaymak istemiyorum"
Bir bilgisayar bilimcisi olan Fridman, The Lex Fridman Podcast’in 2023 yılında yayınlanan bir bölümünde "Sadece et yediğimde kendimi açık ara en iyi hissediyorum" dedi. O günkü konuğu psikolog, yazar ve podcast sunucusu Jordan Peterson'dı. Kendisi de bir etoburdu ve bu diyetin kronik sedef ve diş eti hastalıklarını iyileştirdiğini söyledi. Peterson programda "Bu konuda çok fazla konuşmayı sevmiyorum, çünkü çok radikal ve bunu yaymak istemiyorum, ancak bu diyet tüm bunları durdurmuş gibi görünüyor" dedi.
Ete yapılan övgüler 2017 yılında ortopedi cerrahı Shawn Baker'ın "The Joe Rogan Experience" programına katılmasının ardından geldi. Bu makale için verdiği bir röportajda Baker, Rogan'ın programına çıkmadan bir yıl önce 50 yaşına girdiğini, o dönemde sağlığından memnun olmadığını, kronik diz ağrısı ve bağırsak sorunları yaşadığını söyledi. Yakın zamanda karbonhidrat ve kalori alımını sınırlayarak 50 kilo vermiş olmasına rağmen, genel bir yaşlanma halsizliğinden muzdaripti.
Sonra internette "tamamen etten oluşan bir diyet uygulayan çılgın bir grup insanla" karşılaştığını söyledi. Bu rejimi uygulayan kişilerin lif eksikliğinden bağırsaklarının zarar göreceğine dair endişelerin olmasına rağmen 30 günlük deneme yapmaya karar verdi. Baker, "Diyeti yapıyorum ve harika hissediyorum. Sonra eski düşük karbonhidratlı diyetime geri dönüyorum ve kendimi daha kötü hissediyorum” dedi. Baker, benimsediği ve adını da koyduğu bu diyet hakkında 2018 yılında " Carnivore Diyeti" adlı bir kitap yazdı. Bu beslenme tarzı geçtiğimiz yıl Rogan'ın denediği ve milyonlarca dinleyicisine "Kendimi en iyi hissettiğim zaman Carnivore diyeti yaptığım zamandı" dediğinde internetteki popülaritesinde bir artış daha oldu.
“Kardiyovasküler hastalık riskini artırıyor”
Linsenmeyer, bitkisiz, düşük lifli bir diyetin, sağlıklı ve dengeli beslenmenin ne olduğuna dair kabul gören görüşlere aykırı olduğunu söyledi. Linsenmeyer “Et ve tereyağında doymuş yağ oranı çok yüksektir. Bu da kardiyovasküler hastalık riskini artırıyor. Eğer bu diyeti uygulayan benim hastam olsaydı, çok endişelenirdim” dedi.
Et ve süt ürünleri üretimi güçlü bir sera gazı olan metan emisyonlarıyla bağlantılı olduğundan, ısınan iklime katkıda bulunma meselesi de var. Carnivore diyetini destekleyenler, atalarımızın neredeyse sadece hayvanlarla beslendiğini savunuyor. Onlara göre etoburluk, diğer yüksek oranda işlenmiş gıda maddelerinin ortaya çıkmasından çok önce, sözde avcı-toplayıcı altın çağa dönüşü temsil ediyor. Ancak etobur çılgınlığını detaylandıran 2023 tarihli bir New Yorker makalesinin de işaret ettiği gibi, Neandertaller üzerinde yapılan çalışmalar, diyetlerinde etin yanı sıra hurma, yumru kökler ve diğer yapraklı yiyeceklerin de yer aldığına dair kanıtlar ortaya koydu. Makalede alıntılanan Duke Üniversitesi'nden evrimsel antropolog Herman Pontzer'e göre insanlar "fırsatçı omnivorlar" olup ne bulunursa onu tüketiyorlardı ve bu da her zaman bitki, hayvan ve bal karışımıydı.
“Et yiyen uzun ömürlü bir kültür bilmiyorum”
New Yorker ayrıca biyolog David Raubenheimer ve Stephen J. Simpson tarafından yapılan ve protein yüklü diyetlerin hayvanların yaşam süreleri üzerinde zararlı bir etkisi olduğunu ortaya koyan bir çalışmaya da dikkat çekti. Bilim insanları 2014 yılındaki makalede "Yüksek proteinli, düşük karbonhidratlı diyetler yiyen seksi, yağsız farelerimiz en kısa ömürlü olanlarıydı. Harika görünümlü orta yaşlı ceset oldular” diye yazdılar.
Dünya çapında insanların özellikle uzun ömürlü olduğu beş bölge tespit eden yazar Dan Buettner, diğer uygulamaların yanı sıra ağırlıklı olarak tam gıda, bitki bazlı yemeklerden oluşan bir diyetin uzun ve sağlıklı bir yaşam sağladığını söyledi. Buettner, "mavi bölgeler" olarak adlandırdığı yerler hakkında daha fazla araştırma yaptığı İtalya'dan telefonla yaptığı açıklamada, "Dünya tarihinde çoğunlukla et yiyen uzun ömürlü bir kültür bilmiyorum" dedi.
İşlenmiş gıdalara tepki
Savunucularının bile “çılgın” ve “radikal” olarak adlandırdığı bir beslenme biçiminin insanlar tarafından benimsenmiş olması Batı'nın işlenmiş gıdalarla beslenmesi ve bunun halk üzerindeki etkisi hakkında bir şeyler söyleyebilir. Bu noktada Buettner en azından etoburlarla hemfikir olabilir. Buettner “Bize sunulan 100 gıda seçeneğinden 95'inin kötü olduğu bir ortamda yaşıyoruz. Bu yüzden çaresizlik içinde aşırı bir diyete yönelen aşırı kilolu ve sağlıksız Amerikalıları suçlamıyorum” dedi.
© 2024 The New York Times Company
