Aaron Boxerman, Aric Toler, Riley Mellen, Patrick Kingsley / New York Times
İsrailli yetkililere ve uydu görüntülerine göre, İsrail ordusu son aylarda Gazze Şeridi'nin merkezindeki varlığını genişletiyor, askeri üsleri güçlendiriyor ve Filistinlilere ait binaları yıkıyor; bu da bölgede uzun vadeli kontrol sağlamaya hazırlandığını gösteriyor. Gazze'deki savaşın ilk aylarından bu yana İsrail güçleri, Gazze'de yerlerinden edilen yüz binlerce Filistinlinin kuzeye dönmesini engellemek için Netzarim koridoru olarak bilinen ve bölgeyi ikiye bölen 6.4 kilometrelik bir yolu işgal etti. İsrail ordusuna ve New York Times'ın uydu görüntüleri ve video kayıtları üzerinde yaptığı analize göre bu, yavaş yavaş İsrail güçleri tarafından kontrol edilen 46 kilometrekarelik bir toprak bloğuna dönüştü.
Son üç ay içinde askerler tampon bölge oluşturmak amacıyla yol çevresindeki 600'den fazla binayı yıktı. Ayrıca iletişim kuleleri ve savunma tahkimatlarıyla donatılmış bir karakol ağını da hızla genişlettiler. Bu yığınak, Gazze'de toprak tutmaktan büyük ölçüde kaçınan ve Hamas'ın Gazze'nin bazı bölgelerinde kontrolü yeniden ele geçirmesine izin veren bir boşluk yaratan İsrail için bir değişim anlamına geliyor. Ordu, genişlemenin operasyonel nedenlerle yapıldığını söyledi.
Kesin plan açıklanmadı
Genişleme İsrail'in Gazze'nin geleceğine ilişkin planları konusunda da spekülasyonlara yol açtı. İsrailli liderler savaştan sonra da Gazze'de güvenlik kontrolünü sürdürme sözü verdi, ancak bunun ne anlama gelebileceğini açıkça söylemedi. İsrailli askeri analistler Netzarim koridorundaki altyapı artışının bu amaca hizmet edebileceğini söylüyor. Gazze'yi İsrail sınırından Akdeniz'e kadar kesen koridorun kontrolü, İsrail'e yerleşim bölgesi boyunca seyahati düzenleme ve yerinden edilmiş yüz binlerce Filistinliyi güneyde tutma olanağı verdi. İsrail ordu sözcülerinden Yarbay Nadav Shoshani verdiği bir röportajda, İsrail ordusunun son aylarda koridorun her iki tarafındaki topraklar üzerindeki gücünü artırdığını ve böylece İsrail güçlerinin bölgede tutunmasını kolaylaştırdığını söyledi. İsrail 1967 Arap-İsrail savaşında Gazze'yi ele geçirip işgal etmiş ve burada Yahudi yerleşimleri ve askeri üsler kurmuştu. Ülke 2005 yılında askerlerini ve yerleşimcilerini geri çekti.
Bazı İsrailli bakanlar Gazze'deki askeri kontrolün yeniden Yahudi yerleşiminin önünü açması gerektiğini söylese de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu şimdilik bunu reddetti. Askeri koridora adını veren eski İsrail yerleşimi Netzarim, şu anda tamamen İsrail'in kontrolü altında olan bölge içinde yer alıyor.
En az 19 büyük üs var
Times'ın son üç aya ait uydu görüntüleri üzerinde yaptığı analiz, İsrail ordusunun bölgede en az 19 büyük üsse ve düzinelerce küçük üsse sahip olduğunu gösteriyor. Bazıları savaşın başlarında inşa edilmiş olsa da, görüntüler inşaat hızının arttığını da gösteriyor: Üslerden on ikisi eylül başından bu yana ya inşa edildi ya da genişletildi. Birçoğu asfaltlanmış ve duvarlarla çevrilmiş, kışlalar, erişim yolları ve zırhlı araçlar için park yerleri var. Üslerin etrafı genellikle savunma hendekleri, tümsekler ve araçları engelleyecek engellerle çevrili. Shoshani genişletilmiş kara işgalinin sadece operasyonel nedenlerle yapıldığını söyledi. “Orada inşa edilen her şey bir gün içinde yıkılabilir” dedi. Ancak tahkimatın boyutu İsrail'in en azından Gazze'de uzun sürecek bir savaşa hazırlandığını gösteriyor. İsrail hükümetinden bir bakan olan Avi Dichter, İsrail'in “Gazze'de uzun süre kalacağını” söyledi. Dichter Kudüs'te gazetecilere yaptığı açıklamada “Kesinlikle sonun başlangıcında değiliz, çünkü daha yapacak çok işimiz var” dedi.
'Hamas hüküm süremeyecek'
İsrail'in güvenlik kurumları tarafından düzenli olarak bilgilendirilen emekli bir tuğgeneral olan Amir Avivi, ülkenin askeri liderlerinin çoğunun artık “geri çekilmenin ve ayrılmanın artık bir seçenek olmadığına” inandığını söyledi. Eski şahin güvenlik yetkililerinden oluşan bir foruma liderlik eden Avivi, "Tüm bunları bu yüzden inşa ediyorlar" dedi. Kasım ayında Netanyahu, Gazze'ye yaptığı nispeten nadir bir ziyarette Netzarim koridorunu gezdi. Başbakan yaptığı açıklamada bölgedeki İsrail askerlerinin “inanılmaz işler yaptığını” söyleyerek "Önemli hedefimiz doğrultusunda mükemmel sonuçlar elde ettiler. Hamas Gazze'de hüküm süremeyecek” diye ekledi.
Biden yönetimi, gelecekteki bir Filistin devletinin parçası olmasını umduğu Gazze'de uzun vadeli İsrail kontrolüne karşı çıkmıştı. Seçilmiş Başkan Donald Trump İsrail'e savaşı “bitirmesi” çağrısında bulunurken, savaş sonrası Gazze için hangi şartları kabul edilebilir bulacağını belirtmedi. Netzarim koridoru ile kuzeyden güneye uzanan ana otoyolun kesiştiği noktada bulunan İsrail'in en büyük üslerinden biri yıl boyunca sürekli olarak genişledi. Uydu görüntülerine göre artık iki iletişim kulesi ve büyük bir kontrol noktası gibi kapsamlı bir altyapı içeriyor.
Yıkımları videoda yayınladılar
Times'ın analizine göre İsrail güçleri 3 Eylül'den 21 Kasım'a kadar en az 620 konut, sera ve diğer yapıları yerle bir etti. Ordunun 749. Muharebe Mühendislik Taburu'ndan İsrail askerleri sosyal medyada gerçekleştirdikleri yıkımların videolarını yayınladı. Times, insansız hava araçlarıyla çekilen ve İsrail'in Gazze Şehri'nin güneyindeki coğrafyayı yeniden inşa etme çabalarını kuşbakışı gösteren videolardan 11 tanesini doğruladı. Bu videolar ilk olarak askerlerin sosyal medya hesaplarından indiren Filistinli gazeteci Younis Tirawi tarafından geniş bir şekilde yayınlandı. Ordunun binaları neden yıktığı sorusuna Shoshani, en azından bazılarının Filistinli militanlar tarafından gözetleme noktası ve saklanma yeri olarak kullanıldığını söyledi. İsrailli askeri analistler, bölgenin büyük bölümünün dümdüz edilmesiyle Hamas savaşçılarının Netzarim koridorunda devriye gezen İsrail askerlerine ya da İsrail karakollarına gizlice yaklaşma ihtimalinin azaldığını söyledi.
© 2024 The New York Times Company
