Kenneth Chang / The New York Times
Özel bir misyon perşembe günü Uluslararası Uzay İstasyonuna dört astronot fırlattı. Daha önceki bu tür uçuşlardan farklı olarak, yolcuların hiçbiri yörünge girmek için ödeme yapan zengin uzay turistleri değildi. Bunun yerine, mürettebat üyelerinden üçü kendi ülkeleri olan İtalya, İsveç ve Türkiye tarafından destekleniyor. Türkiye için mürettebat üyesi ülkenin ilk astronotu.
Ülkeler artık uzay aracı inşa etmek zorunda değil
Houston'dan Axiom Space tarafından gerçekleştirilen uçuş, ülkelerin artık insanlı uzay uçuşu programı gerçekleştirmek için kendi roketlerini ve uzay araçlarını inşa etmek zorunda olmadıkları yeni bir dönemin parçası. Artık neredeyse bir uçak bileti satın alır gibi ticari bir şirketten araç satın alabiliyorlar.
Astronotlar, NASA'nın Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden fırlatılan Falcon 9 roketinin üzerindeki SpaceX Crew Dragon kapsülüne biniyorlardı. Aracın ek kontrolleri için bir günlük gecikmenin ardından geri sayım sorunsuz bir şekilde ilerledi ve roketin motorları Doğu saatiyle 16:49'da ateşlendi.
Uzay turizmi
Uzay aracının cumartesi sabahı erken saatlerde uzay istasyonuna varması bekleniyor. Özel astronot görevi, aynı zamanda kendi uzay istasyonunu geliştiren ve NASA için yeni uzay giysileri üreten Axiom'un üçüncü görevi. Bu roket uçuşunu SpaceX'ten kiralayan Axiom, 2022'den bu yana Uluslararası Uzay İstasyonu'nda iki haftalık konaklamalar için ödeme yapan müşteriler gönderiyor. NASA 2019'da uzay istasyonunun kendi bölümünü ziyaretçilere açarak daha önceki politikalarından bir geri dönüş yaptı. Rusya 2001 yılından bu yana Uluslararası Uzay İstasyonu'nda bir dizi uzay turisti ağırladı.
"Çok fazla uçuş yok"
Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve 22 ülkesi için Axiom'unki gibi ticari uçuşlar daha fazla Avrupalıyı uzaya götürmenin bir yolunu sunuyor ve geleneksel ve ticari uzay programlarının karışımını vurguluyor. ESA şu anda uzay istasyonunun masraflarının yüzde 8.3'ünü ödüyor. Bu da şu anda uzay istasyonunun 2030'da planlanan emekliliğine kadar sadece dört uçuşa karşılık geliyor. ESA'nın astronot ofisi başkanı Frank De Winne, "Çok fazla uçuşumuz yok, dolayısıyla her üye ülkeye bir astronot veremeyiz. Bu imkânsız" dedi.
Ancak Perşembe günkü Axiom uçuşundaki İsveçli astronot Marcus Wandt, Uluslararası Uzay İstasyonu'na ticari uçuşla gidiyor.
Wandt geçen hafta düzenlenen bir basın toplantısında "Axiom bu seçeneğe sahip olmasaydı, şu anda bu gerçekleşmezdi" dedi. Bir savaş ve test pilotu olan Wandt, birkaç yıl önce ESA'da astronot olmak için başvuruda bulundu. Başvuran 22 bin 500 kişi arasından son elemelere kadar gelmeyi başardı ancak ESA'nın yeni tam zamanlı astronotlar olarak seçtiği beş kişiden biri olamadı. Bununla birlikte, yedek astronot olarak adlandırıldı. Bunlar ücretsiz pozisyonlar, ancak yedek astronotlar, ticari bir fırsat ortaya çıkması ve ülkelerinin bilet ücretini ödemeye istekli olması halinde eğitim ve uzay görevi için uygun oluyorlar. De Winne, "Yedek astronotları bu yüzden oluşturduk" dedi. Ax-3 mürettebatı bu şekilde yörüngeye giden yolu ödeyen ilk hükümet astronotları değil.
Birleşik Arap Emirlikleri, astronotlarından biri olan Hazzaa Al-Mansoori için 2019 yılında Uluslararası Uzay İstasyonu'nda sekiz gün kalmak üzere bir Rus Soyuz roketiyle uçuş satın aldı. Axiom Space, 2023 yılında ikinci bir Emirlik astronotu olan Sultan Alneyadi için uzay istasyonunda altı aylık bir konaklama ayarladı. Suudi Arabistan da geçen yılki son Axiom uçuşunda Uluslararası Uzay İstasyonu'na iki astronot göndermişti.
"Bizim için bir fırsattı"
Mart ayında İsveçli yetkililer Axiom'un bu özel astronot görevinde boş bir koltuğu olduğunu duydular. İsveç Ulusal Uzay Ajansı Genel Müdürü Anna Rathsman, "Eğer hızlı bir karar verebilirsek, bu bizim için bir fırsattı" dedi. İsveç'in yüksek öğrenim, araştırma ve uzaydan sorumlu bakanı Mats Persson ise "Bu tür bir fırsatın çok sık karşımıza çıkmadığını fark ettik. Ve elimize geçtiğinde de değerlendirdik" diye konuştu.
İsveç, uzay ajansı, İsveç silahlı kuvvetleri ve Saab gibi şirketlerin mali katkılarıyla Wandt'ın uzaya gitmesi için yaklaşık 450 milyon İsveç kronu (yaklaşık 43 milyon dolar) ödedi. Bu rakam Axiom'un 2018'de bir koltuk için talep edeceğini söylediği 55 milyon dolardan daha az. Axiom şimdi maliyeti açıklamayı reddediyor. Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte Wandt yedek astronotluktan proje astronotluğuna terfi etti, bu görev için bir yıllık ücretli bir pozisyon. Uzay istasyonunda yürüteceği çalışmalar arasında ağırlıksızlığın kök hücreler üzerindeki etkilerini ve uzaydaki mimari ortamların astronotların fiziksel ve zihinsel sağlığını nasıl etkilediğini belirleyen bir deney de yer alıyor.
Gezeravcı ilham kaynağı olmayı umuyor
ESA'nın diğer üyeleri de gelecekteki Axiom uçuşları için kayıt yaptırdı. İsveç'in Wandt için yaptığı anlaşmaya benzer şekilde Polonya da ESA'nın yedek astronotlarından biri olan Slawosz Uznanski'yi gelecekteki bir Axiom uçuşu için sıraya koydu. Birleşik Krallık Uzay Ajansı da astronotlarını yörüngeye uçurmak için Axiom ile bir anlaşma imzaladı. Bu uçuşta diğer mürettebat üyeleri arasında Türk hava kuvvetlerinde savaş pilotu olan Alper Gezeravcı ve İtalyan hava kuvvetlerinde albay olan Walter Villadei de yer alıyor. İlk Türk astronot olarak Gezeravcı, ülkesindeki gelecek nesiller için bir ilham kaynağı olmayı umuyor.
Gezeravcı mürettebatın basın toplantısında "Bu uzay uçuşu yolculuğumuzun bir varış noktası değil. Bu sadece yolculuğumuzun başlangıcı" dedi. Görevin pilotu İtalyan Villadei daha önce de uzaya gitmişti ama sadece birkaç dakikalığına. Geçen yıl Haziran ayında Virgin Galactic'in yörünge altı uçuşunda yer alan üç İtalyan hava kuvvetleri mensubundan biriydi ve biyotıp, akışkan dinamikleri ve malzeme bilimleri alanlarında çeşitli deneyler gerçekleştirmişti. İtalya aynı zamanda ESA üyesi olmasına rağmen, Villadei için bu seyahat ülkenin uzay ajansı tarafından değil, İtalyan hava kuvvetleri tarafından düzenlendi.
Görevin komutanı olarak eski bir NASA astronotu ve şu anda Axiom'da baş astronot olan Michael López-Alegría görev yapıyor. NASA özel astronot görevlerinin eski bir NASA astronotu tarafından yönetilmesini şart koşuyor.
© 2024 The New York Times Company
