Lisa Friedman / New York Times
Başkan Joe Biden'ın iklim elçisi John Podesta Pekin'de üç gün süren görüşmelerini tamamlarken, enerji uzmanları Çin'in küresel ısınmayla mücadele konusundaki istekliliğinin bu sonbaharda ABD'de yapılacak başkanlık seçimlerinin sonucuna bağlı olabileceğini söyledi. Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in kazanması halinde ABD, Çin de dahil olmak üzere ülkeleri, gezegeni tehlikeli bir şekilde ısıtan sera gazlarının azaltılmasına yönelik iddialı hedefler belirlemeye zorlamaya devam edecek gibi görünüyor. Ancak eski Başkan Donald Trump Beyaz Saray'a geri dönerse, ilk döneminde yaptığı gibi ABD'yi iklim değişikliğine karşı küresel mücadeleden çekmesi ve Çin'in çabalarını artırması için üzerindeki her türlü baskıyı kaldırması bekleniyor. Tufts Üniversitesi Fletcher Hukuk ve Diplomasi Okulu dekanı Kelly Sims Gallagher, "Bu en iyi ihtimalle küresel iklim müzakerelerindeki ivmeyi söndürecektir" dedi.
2015 Paris Anlaşması'nın şartları uyarınca ülkeler, hükümetlerinin 2035 yılına kadar karbondioksit ve diğer sera gazlarını ne kadar azaltacaklarını detaylandıran yeni bir dizi iklim hedefini değerlendiriyor. Ancak Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, iklimle ilgili kaygılar söz konusu olduğunda ülkesinin ABD'nin ya da başka bir ülkenin baskısına boyun eğmeyeceğini de açıkça ortaya koydu. Geçen yıl Podesta'nın iklim elçisi olarak selefi John Kerry iklim görüşmeleri için Pekin'deyken Şi yaptığı bir konuşmada Çin'in karbondioksit kirliliğini aşamalı olarak ortadan kaldırma hedeflerini kendi hızında ve kendi yöntemleriyle takip edeceği konusunda ısrar etti. Ancak Çin fosil yakıtları temiz enerji ile ikame etmeyi kabul etti.
Küresel sonuçları var
Enerji uzmanları, birlikte dünyadaki iklim kirliliğinin yaklaşık %40'ını atmosfere salan ABD ve Çin'in attığı adımların küresel sonuçları olacağını söyledi. Dünyanın küresel ısınmayı sanayi öncesi döneme kıyasla 1.5 santigrat derece ya da 2.7 Fahrenheit derece ile sınırlama kabiliyeti risk altında. Bilim insanları, sıcaklığın bu seviyenin üzerine çıkmasının, gezegenin çok daha fazla aşırı sıcaklık, kuraklık, sel, denizlerin yükselmesi ve türlerin yok olması anlamına geleceği uyarısında bulundu. Gezegen halihazırda ortalama 1.2 santigrat derece ısınmış durumda.
Son yirmi yılın büyük bölümünde gezegeni ısıtan sera gazlarının dünyadaki en büyük kaynağı olan Çin, görünüşe göre bir emisyon platosuna ulaşmanın eşiğinde. Şi, 2030 yılına kadar bu noktaya ulaşma sözü vermişti, ancak bu daha da erken olabilir. Bunun bir nedeni Çin'in yavaşlayan ekonomisi olabilir, ancak aynı zamanda en kirli fosil yakıt olan kömürü rüzgar ve güneş enerjisi ile değiştirme hızı da çok yüksek. Sadece geçen yıl Çin, Amerika Birleşik Devletleri'nin tüm tarihi boyunca kurduğundan daha fazla güneş paneli kurdu ve bunların çoğunu elektrik şebekesine bağladı. Bir sivil toplum kuruluşu olan Global Energy Monitor'e göre, dünya genelinde inşa edilmekte olan büyük rüzgar ve güneş enerjisi santrallerinin neredeyse üçte ikisi Çin'de bulunuyor. Bu, ABD'de planlanan rüzgar ve güneş enerjisi kapasitesinin sekiz katından fazladır.
En az yüzde 30 azaltılmalı
Uzmanlar, Çin'in küresel sıcaklıkları 1,5 derece ile sınırlandırmaya yardımcı olma konusunda ciddi olması halinde, 2035 yılına kadar ekonomi genelindeki emisyonları mevcut seviyelerden en az yüzde 30 oranında azaltması gerektiğine inanıyor. Podesta'nın bu hafta karşılaştığı zorluklardan biri, Trump Beyaz Saray'ı kazansa bile Amerika'nın iklim değişikliği konusunda harekete geçeceğine güvenilebileceğine Çinli liderleri ikna etmeye çalışmak oldu.
Trump kampanyası ti'ye aldı
Trump kampanyası Biden yönetiminin iklim diplomasisi çabalarıyla alay etti. Trump'ın sözcüsü Karoline Leavitt yaptığı açıklamada "Hiç kimse Kamala Harris'in Pekin'in emisyonlarını düşürmesini sağlayacak kadar ilgili ya da sert olduğuna inanmıyor. Başkan yardımcısı olarak son 3,5 yıldır başarısız oldu ve seçilirse yine başarısız olacak" dedi. Leavitt ayrıca Trump'ın “Komünist Çin'e karşı dururken” ABD emisyonlarını azaltacağını söyledi. Ancak iklim değişikliğiyle alay eden Trump, küresel ısınmanın başlıca nedeni olan fosil yakıtların daha fazla üretilmesini ve yakılmasını teşvik ediyor.
Biden'ın temmuz ayı sonunda yeniden seçilmek için verdiği ani karar ile Harris'in Demokratların adayı olarak yükselişi Çin'de pek çok kişiyi şaşırttı ve Şi ile diğer liderlerin yeniden hesap yapmasına neden olabilir. Kâr amacı gütmeyen bir grup olan Asya Toplumu Politika Enstitüsü'nün iklim direktör yardımcısı Kate Logan, "Bu yılın başlarında Çin'in bir Trump senaryosu beklediğini düşünüyorum. Şimdi ise dört yıl daha ABD'nin sürekli angajman ve baskısının nasıl olacağını düşünüyorlar" dedi. Greenpeace Doğu Asya küresel politika danışmanı Yao Zhe, Harris'in başkanlığının Çinli liderler üzerinde iklim değişikliği konusunda baskı yaratmaya devam edeceği konusunda hemfikir. Ancak Trump'ın başkanlığının da Çin'i benzer bir pozisyona sürükleyebileceğini söyledi. Eğer ABD Paris anlaşmasından ayrılırsa, Çin liderlik boşluğunu doldurmayı tercih edebilir. Yao, "ABD seçimlerinin Çin'in değerlendirmesi üzerinde kaçınılmaz olarak etkisi olacaktır. Bunun Çin'in hırsı üzerinde belirleyici bir faktör olduğunu düşünmüyorum, ancak yine de göz ardı edilemeyecek bir faktör" dedi.
© 2024 The New York Times Company
