John Ismay ve Eric Schmitt / The New York Times
Polonya hava sahasındaki pistin hemen kenarındaki forkliftler, çok daha küçük sivil pervaneli uçakla birlikte bir Hava Kuvvetleri C-17 nakliye jetinin yükünü boşalttı. Her biri mühimmatla dolu düzinelerce yeşil kutu paletlerini yakındaki bir asfalt parka taşıdı. Kutuların bazıları Amerikan yapımı silahlar, bazıları da Doğu Avrupa'da üretilmiş çeşitli mühimmatları taşıyordu. Teslimat, Ukrayna'nın askeri yardım için en büyük önceliklerini temsil ediyor ve yakın zamanda traktör-römork filosuyla Ukrayna’ya götürülecek.
Pentagon mühimmat arıyor
Pentagon, Kiev'e gönderdiği Amerikan yapımı silahların çoğunu kendi stoklarından sağlıyor. Ancak Başkan Joe Biden'ın Ukrayna'ya askeri yardımı artırma vaadini yerine getirmek için ABD'nin eski düşmanı Sovyetler tarafından tasarlanan yeni silahlar bulmak için çalışmalar devam ediyor. Amerikan savunma ticareti şirketleri Doğu Avrupa’daki mühimmat fabrikalarını araştırıyor.
Sovyetlerden kalma silahlar önemli
Ukrayna hala modern Kalaşnikoflar gibi Rus ordusu ile ortak olan birçok silahı kullanıyor. Ukrayna'nın Javelin tanksavar ve Stinger uçaksavar füzeleri gibi daha gelişmiş silahlara yönelik talepleri geniş çapta dikkat çekiyor. Ancak Ukrayna ordusunun Sovyet dönemi silahları için on milyonlarca mermi de dahil olmak üzere çok çeşitli mühimmat desteğine ihtiyacı var. Bu silahlar son teknoloji olmasa da Ukrayna ordusu için çok önemli. Pentagon füzeleri, top mermileri, makineli tüfekleri ve saldırı tüfeklerini de kapsayan bu silah grubunu "standart olmayan mühimmat" olarak adlandırıyor. Bunun sebebi, Sovyetlerden kalma mühimmatların genellikle ABD ve NATO ülkelerinin kullandıkları silahlar ile uyumlu olmaması.
Pentagon’un silah stratejisi
Pentagon 11 Eylül saldırılarından bu yana Afganistan, Irak ve Suriye’deki ordulara tedarik etmek için çeşitli Amerikan savunma ticareti firmalarından büyük miktarlarda Sovyet tasarımı silahlar alıyor. Bu şirketlerden biri Florida’daki Ultra Defence Corporation. 60 çalışanı olan şirket Romanya, Bosna, Sırbistan, Slovakya, Çek Cumhuriyeti ve Bulgaristan'daki fabrikalarla çalışıyor. Şirketin sahibi Matthew Herring'e göre bu ülkeler Pentagon'un satın aldığı standart olmayan mühimmatın yaklaşık yüzde 90'ını sağlıyor. Kendi şirketi Pentagon'un toplam siparişlerinin sadece bir kısmını sağlıyor. Herring şirketi 2011 yılında satın aldığında, firma üç kişilik kadrosuyla Afgan güçlerine Rus yapımı helikopterler sağlıyordu. Şimdi, şirketinin Doğu Bloku mühimmatını sağlamak adına neler yapabileceğini öğrenmek için Polonya'da Ukraynalı yetkililerle görüşüyor. Herring, "Kiev bir ay önce kuşatıldığında soru: 'Önümüzdeki 48 saat içinde neye ihtiyacımız var?' idi. Ancak şimdi Ukraynalılar uzun bir mücadele için kolları sıvadı ve soru 'Bu mücadelede bizi ayakta tutmaya yetecek mühimmatı nasıl alacağız?' oldu. Yani şimdi neye ihtiyaçları olduğuna dair daha uzun vadeli bir noktadayız” diyor.
NYT Pentagon’u ifşa etmişti
Pentagon'un standart dışı mühimmat programı, 2008 yılında The New York Times tarafından Afganistan'da ABD Ordusu'na yasa dışı Çin yapımı silah satışını ortaya çıkaran ve 2016 filmi Vurguncular’ın konusu haline gelen araştırmaya doğrudan yanıt olarak oluşturuldu. Herring'e göre Pentagon bu skandaldan sonra Afganistan'a standart dışı mühimmat sağlamak için büyük savunma firmalarıyla sözleşme yaptı. Daha sonra da kendi firması gibi küçük şirketlerin aynı tür hizmetler için teklif vermesine izin verdi.
Ukrayna’nın cephanesi çok hızlı tükenecek
Halen Sovyet tasarımı mühimmat üreten bazı Avrupa ülkelerinin mallarını Ukrayna'ya satıp satmayacağı siyasi bir karar. Kısmen, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile iyi bir ilişki sürdürmeye değer verip vermemelerine bağlı olabilir. Temsilciler Meclisi, Silahlı Kuvvetler ve İstihbarat Komiteleri’nde görev yapan eski Ordu Korucusu demokrat Jason Crow geçen hafta verdiği röportajda, Ukrayna'nın standart dışı mühimmatının çoğunun “çok hızlı bir şekilde tükeneceğini” söyledi. Ukrayna ordusunun gelecekte Avrupa ve ABD'de bulunan geniş mühimmat stoklarından daha fazla yararlanabilmesi için NATO standartlarında silahlara geçiş yapması gerekeceğini söyledi.
Bu süreç kısmen başladı. Pentagon, Ukrayna'nın uzun menzilli silahlar olarak adlandırdığı acil ihtiyaçlarını karşılamak için beş tabur değerinde 155 mm obüs tedarik etti. Ultra Defence Corp. gibi işletmeler Ukrayna'nın eski topçu silahları için alabildiği kadar 152 mm top mermisi satın almaya devam edecek. Ancak Pentagon, Ordu ve Deniz Piyade Kolordusu’ndan aldığı 155 mm obüsler için Avrupa'daki stokundan 184 bin mermiyle de agresif bir şekilde hareket ediyor.
Standart dışı mühimmat yardımı devam edecek
Pentagon basın sekreteri John Kirby geçen hafta düzenlediği basın toplantısında, standart dışı mühimmatın ABD'nin Ukrayna'ya sağladığı silah tedarikinin önemli bir parçası olmaya devam ettiğini söyledi. Kirby, Kiev'e verilen mühimmat hakkında "Ukrayna silahlı kuvvetlerinin can damarı. Küçük silah mühimmatı hakkında çok fazla konuşmuyoruz. Manşetlere çıkmamasını anlıyorum ama Ukraynalılarla yaptığımız her görüşmede bunun ne kadar önemli olduğundan bahsediyorlar” diye konuştu.
İşgalden bu yana, ABD'nin Ukrayna'ya çoğu Sovyet tasarımı olan 50 milyondan fazla küçük silah mühimmatını koordineli şekilde teslim ettiğini söyledi. Kirby, ABD'nin Ukrayna'ya daha fazla mühimmat sağlamak için müttefikleri ve ortaklarıyla standart dışı silah stokları hakkında konuşmaya devam ettiğini belirtti. Pentagon basın sekreteri Sovyet tasarımı mühimmat hakkında “Savaş alanında gerçekten önemli bir etkisi var. Tam anlamıyla, bu mühimmatı ülkelerini savunmak için her gün kullanıyorlar" dedi.
© 2022 The New York Times Company
