David E. Sanger / The New York Times
İsrail ve ABD 15 yıl önce savaşta yeni bir çağın belirleyici siber saldırısını gerçekleştirmek üzere güçlerini birleştirdiğinde, operasyon sıradan sivillere yönelik riski en aza indirmek için hukukçular ve politika yapıcılar tarafından gözden geçirildi.
Hedeflenen ekipman yeraltının derinliklerinde olduğu için devam etmeye karar verdiler. ABD eski Başkanı Barack Obama'ya etkilerin kesinlikle kontrol altına alınabileceği konusunda güvence verildi. Yine de sürprizler oldu: Gizli bilgisayar kodu ortaya çıktı ve diğer aktörler kötü amaçlı yazılımı değiştirerek çeşitli hedeflere karşı kullandılar.
Sıradan cihazlar bombalara dönüştü
Şimdi de İsrail'in Hizbullah tarafından kullanılan yüzlerce ya da binlerce çağrı cihazı, telsiz ve diğer kablosuz cihazlara yönelik sabotajı, elektronik sabotajın karanlık yüzünü yeni ve korkutucu boyutlara taşıdı. Bu kez hedef alınan cihazlar pantolon ceplerinde, kemerlerde, mutfakta saklanıyordu. Sıradan iletişim cihazları minyatür el bombalarına dönüştürüldü.
Ve hedef Hizbullah savaşçıları olsa da, kurbanlar çocuklar da dahil olmak üzere etrafta bulunan herkes oldu. Lübnanlı yetkililer Salı günkü saldırıda 11 kişinin öldüğünü ve 2 bin 700'den fazla kişinin yaralandığını açıkladı. Çarşamba günü telsizlerin patlatıldığı ikinci bir saldırıda en az 20 kişi daha öldü ve 450 kişi yaralandı.
Patlayan telsizler dünyayı tehlikeli bir eşiğe getirdi
Hizbullah'a yönelik bu saldırının bir sonraki adımının nereye varacağından korkmak için sebepler var. Bu tür sabotajların tarihi, yeni bir eşik aşıldığında bunun herkes tarafından kullanılabilir hale gelmesidir.
Elbette telefonlara sabotaj yapmak ya da bomba yerleştirmek yeni bir şey değil; teröristler ve gizli ajanslar bunu onlarca yıldır yapıyor. Bunu farklı kılan ise kitlesel ölçekte olması, patlayıcıların aynı anda çok sayıda cihaza yerleştirilmesiydi. Böyle bir kurnazlığı başarmak zordur çünkü tedarik zincirinin derinliklerine inmeyi gerektirir. Bu da bir bakıma insanların internete bağlı buzdolaplarından ve bilgisayarlarından korkmamaları için en iyi sebep.
Çaresizlik hissi
Ancak internete bağlı gündelik aletlerin nasıl ölümcül silahlara dönüşebileceği konusundaki çaresizlik hissimiz yeni başlıyor olabilir.
Siber savaşların kızıştığı beş kritik yıl boyunca Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA) genel danışmanlığını yapan Glenn Gerstell Çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Bu, cep telefonlarımızdan termostatlara kadar hiçbir elektronik cihaza tam olarak güvenilemeyeceği bir dünyanın ilk ve korkutucu görüntüsü olabilir” dedi.
Gerstell haklıysa, yaygın olarak İsrail istihbarat servislerine atfedilen bu saldırıların, ortak kırılganlık duygumuzdaki bedele değip değmediği sorusu ortaya çıkıyor. Patlamaların çok az stratejik amacı vardı. Orta Doğu'da uzun yıllar görev yapmış Batılı bir diplomatın dediği gibi, Hizbullah liderlerini kırk yıldır uğruna mücadele ettikleri bir davadan vazgeçmeye zorlamak gibi bir amaçları yoktu.
Psikolojik etki
Başlıca etki psikolojik oldu. İsrail'in bu son sabotajı, herkesi sıradan cihazların anında yaralanma ya da ölüm kaynağı olabileceğinden korkar hale getiriyor. İnsanın ruhunu kemiriyor.
Aynı zamanda iletişimi de sekteye uğratıyor ki bu da saldırıların İsrail'in daha geniş çaplı bir saldırısının açılış perdesi olabileceği spekülasyonlarına yol açtı. İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, patlamaların Lübnan'da yankılanmaya başlamasından hemen önce, Gazze Şeridi'nden kuzeye doğru ilerleyen “yeni bir askeri harekât aşamasının” başladığını söyledi. Hizbullah savaşçılarını ve liderlerini kablosuz cihazlarını ellerine almaktan korkar hale getirmek geçici de olsa muazzam bir avantaj sağlayacak. Ancak şu ana kadar bu geniş çaplı saldırı gerçekleşmedi.
Hizbullah'ın İsrail'in cep telefonlarını kırmasından korktuğu için başvurduğu çağrı cihazları, düşük teknolojili oldukları ve savunmasız cep telefonu ağları ve internet üzerinden çalışmadıkları için terörist gruba cazip görünüyordu.
Patlayıcılar cihazlara nasıl yerleştirildi?
Patlayıcıların cihazlara nasıl yerleştirildiği konusunda çok sayıda teori var. En olası senaryoya göre, İsrailli ajanlar cihazlar üretilirken, Tayvanlı bir şirketten eski çağrı cihazı teknolojisini lisanslayan Macaristan'daki bir paravan şirket tarafından pilleri patlayıcılarla doldurdu. Diğerleri ise cihazların üretimleri ile Hizbullah liderlerine ve savaşçılarına dağıtılmaları arasında bir noktada değiştirilmiş olabileceğini düşünüyor.
Sabotajın yöntemi ne olursa olsun, sonuç değişmezdi: Çağrı cihazlarına ve telsizlere gizlenmiş sadece minik patlayıcı, cihazlardaki pillerin aşırı ısınması ve alev alması halinde meydana gelebilecek hasarın ötesinde ağır yaralanmalara neden olabilirdi.
Bu patlamaların sadece çağrı cihazlarına eş zamanlı olarak gönderilen bir mesajla tetiklenmiş olması mümkün. Ya da saldırganlar çağrı cihazlarını çalıştıran temel koddaki bir güvenlik açığından faydalanarak bataryaları aşırı ısıtıp patlayıcıları infilak ettirmiş olabilirler.
Ancak bazı uzmanlara göre İsrailliler siber operasyonları ya da sinyal kesmeleri sadece çağrı cihazlarına nasıl erişeceklerini bulmak için de kullanmış olabilirler.
Columbia Üniversitesi'nden siber uzman Jason Healey, “Ana siber operasyonlar muhtemelen sadece Hizbullah'ın çağrı cihazları için büyük bir sipariş verdiği ve belirli zamanlarda tedarik zincirinde nerede olacakları istihbaratını sağladı” dedi ve ekledi: “En fazla, patlayıcıyı patlatan bir sinyal gönderilmiştir. Belki de patlamaya neden olan bataryayı aşırı ısıtmak için gerçekten bir zaafiyet kullanıldı.”
Tedarik zinciri operasyonu
Sabotaj operasyonları için tedarik zincirlerine girmek yeni bir şey değil. On yıldan daha uzun bir süre önce Amerikalı yetkililer İran'ın nükleer santrifüjlerini döndürmek ve böylece silah projelerine yönlendirilebilecek yakıt üretmesini sağlamak için İran'a giden güç kaynaklarını ele geçirmişti.
Amerikalı yetkililer, Trump yönetimi sırasında, ülke dışından tetiklenebilecek Çin yapımı dev güç jeneratörlerini ele geçirdi. Ve Amerikalı yetkililer bir yıldan uzun bir süredir, Çin istihbaratının ABD elektrik şebekelerini, özellikle Tayvan'la ilgili bir çatışma sırasında ışıkları ve su kaynaklarını kapatabilecek kötü amaçlı yazılımlarla donatma operasyonu olan “Volt Typhoon” konusunda uyarıda bulunuyorlardı.
Çin istihbarat servisleri Amerika'nın elektrik şebekesine sızmadan önce Rusya da aynısını yaptı ve Moskova'yı caydırmak için ABD Rus şebekesine kod yerleştirdi.
Taktiksel başarı stratejik zafer demek değil
Ancak ilk kanıtlar, bu tür tekniklerin taktiksel bir avantaj sağlayabileceğini ancak stratejik etkilerinin az olduğunu gösteriyor. İran'daki santrifüjlere yönelik Amerikan-İsrail siber saldırıları bile - kod adı “Olimpiyat Oyunları” olan son derece gizli ve pahalı bir operasyon - İran programını sadece bir yıl ya da 18 ay geriye götürdü. Nihayetinde programı daha da yeraltına itti.
© 2024 The New York Times Company
