Julian E. Barnes, Thomas Gibbons-Neff, Eric Schmitt / The New York Times
Üst düzey Batılı yetkililere ve Ukrayna için savaşan askerlere göre, Ukrayna'nın doğudaki Avdiyivka kentinden kaotik bir şekilde geri çekilmesi sırasında yüzlerce Ukraynalı asker ilerleyen Rus birlikleri tarafından yakalanmış ya da kaybolmuş olabilir ki bu zaten zayıflayan morallere darbe vurabilecek yıkıcı bir kayıp anlamına geliyor.
Rusya'nın Avdiyivka'yı ele geçirmesi, Ukraynalı birlikler için önemli bir sembolik kayıp olurken ABD Kongresi'nin şimdiye kadar daha fazla askeri yardımı onaylamaması da savaş alanına yansıyor. Ukrayna, azalan topçu mermisi stokları ile cephelerde tutunmakta giderek daha fazla zorlanıyor.
1000'e yakın asker ortada yok
Kaç Ukraynalının esir alındığı ya da kayıp olduğuna dair tahminler farklılık gösteriyor ve Ukrayna, şehir dışındaki yeni savunma hatlarını sağlamlaştırana kadar kesin bir sayım yapmak mümkün olmayabilir. Ancak Ukrayna'nın geri çekilmesi hakkında bilgi sahibi olan iki asker 850 ila 1000 askerin esir düştüğünü ya da kayıp olduğunu tahmin ediyor. Batılı yetkililer bu aralığın doğru göründüğünü söyledi.
Avdiyivka'nın kaybedilmesinin önemli bir stratejik gerileme olmadığını söyleyen ABD'li yetkililer, Rusya'nın Ukrayna'nın doğusundaki kazanımlarının Ukrayna hatlarının çökmesine yol açmayacağını ve Moskova'nın başka bir büyük saldırıyla bunu takip etme ihtimalinin düşük olduğunu savunuyor.
Ukrayna asker alımında zorluk yaşıyor
Ancak yüzlerce askerin yakalanması bu hesabı değiştirebilir. ABD'li yetkililer son günlerde, geçen yıl başarısızlıkla sonuçlanan karşı saldırı ve üst düzey bir komutanın görevden alınmasının ardından Ukrayna birlikleri arasında morallerin zaten bozulduğunu söyledi. Yetkililer, bu sorunlar nedeniyle Ukrayna ordusunun asker alımında sıkıntı yaşadığını söyledi.
Ukraynalı askeri yetkililer 500 bin kişiyi daha seferber etmek istediklerini söylese de bu talep siyasi dirençle karşılaştı ve parlamentoda beklemeye alındı. Yüzlerce askerin, özellikle de savaş tecrübesi olanların esir alınması, askere olan ihtiyacı daha da arttıracak ve daha fazla asker toplama çabalarını zorlaştıracak.
Sonuç olarak, Avdiyivka'nın düşmesi başlangıçta göründüğünden daha önemli olabilir.
Ukrayna askeri komutanlığı Avdiyivka'dan geri çekilme sırasında bazı askerlerin esir alındığını kabul etse de yaşanan bu durumun üzerinde çok durmadı ve geri plana itti.
Kaç askerin esir düştüğü belirsiz
Cumartesi günü, Ukrayna'nın bölgedeki askeri savaşının komutanı General Oleksandr Tarnavsky Telegram mesajlaşma uygulamasında, geri çekilmenin plana göre gittiğini ancak operasyonun son aşamasında ve düşman güçlerinin baskısı altında bazı Ukraynalı askerlerin esir düştüğünü söyledi. Kaç askerin esir alındığını ise açıklamadı.
Tarnavsky'nin sözcüsü Dmytro Lykhovii, yüzlerce askerin esir alındığına dair haberleri yanlış bilgilendirme olarak nitelendirerek reddetti. Ancak Rusya'nın bazı askerleri esir aldığını ve "belli sayıda" askerin kayıp olduğunu da kabul etti.
Ukrayna gerektiği gibi sahadan çekilemedi
Ancak bazı askerler ve Batılı yetkililer, düzenli bir geri çekilmenin gerçekleştirilememesinin Cuma ve Cumartesi günleri yaşanan kaosun ortasında askerlerin esir düşmesinde önemli bir rol oynamış olacağının altını çizdi.
Yetkililer, Ukrayna'nın çekilmesinin kötü planlandığını ve çok geç başladığını söyledi. Askerler ve Batılı yetkililer, Ukrayna hükümetinin açıklamalarıyla çelişen hassas istihbarat değerlendirmelerini tartışmak için isimlerinin gizli kalması koşuluyla konuştu.
Topçu ateşi, insansız hava araçları ve hava saldırıları altında geri çekilmek en zor askeri manevralardan biri olarak bilinir ve komutanları can kaybını en aza indirmeye ve birliklerin amaçlanandan daha fazla toprak kaybetmeden geri çekilmesine izin vermeye zorlar.
Rusların hızlı ilerleyişi beklenmiyordu
Askerlerle yapılan görüşmelere göre, Ukrayna kuvvetleri geçen hafta Avdiyivka'daki Rus ilerleyişinin bu kadar hızlı olmasına hazırlıksızdı. Ukrayna, düzenli piyade güçlerinin geri çekilmesi için zaman kazanmaya çalıştı ve şehirden çıktı. Ancak bu birlikler Rus ilerleyişini yavaşlatamadı ya da tüm Ukrayna askerlerini dışarı çıkaramadı.
Üst düzey Ukraynalı yetkililer Rus güçlerinin de çatışmada ağır kayıplar verdiğini söylüyor. Rusya, Ukrayna savunması çökene kadar asker ve zırhlı araçlar göndererek Avdiyivka'yı büyük bir yığınakla ele geçirdi. Yetkililer binlerce Rus askerinin öldüğünü ve yaralandığını söyledi.
Kaotik bir geri çekilme kaçınılmaz değil. Amerikalı stratejistlere göre, ağır kayıplar vermeden birlikleri geri çekmek zor ama planlı ve aceleye getirilmemiş bir operasyonla yapılırsa mümkün.
Ukrayna geri çekilmekte yavaş kaldı
Avdiyivka'da Ukrayna'nın geri çekilmeye başlamak için çok uzun süre beklediği görüldü ve bu durum Ukrayna ordusuna pahalıya patladı.
Ukraynalılar için Avdiyivka'dan çekilmenin zorluğu, Rusya'nın şehri neredeyse üç taraftan kuşatmış olmasıyla daha da artmıştı. Tek bir asfalt yol şehre giriş ve çıkış için en uygun yoldu. Ukraynalı birliklerin yaşam yolu adını verdikleri bu yol, bu ayın başlarında doğrudan tehdit altına girdi ve çekilmeyi çok daha tehlikeli hale getirdi.
Ukrayna birlikleri iletişim sorunu yaşıyor
Ukrayna güçleri geri çekilmeye başladığında, doğruluğu ispatlanmamış bazı video ve fotoğraflar, topçu ateşi altında geri çekilen birlikleri ve yollara ve ağaçlara dağılmış cesetleri gösteriyordu. Ukrayna askeri birlikleri, genellikle farklı telsiz ekipmanlarına sahip oldukları için birbirleriyle iletişim kurmakta uzun süredir zorlanıyorlar. Geri çekilme hakkında bilgi sahibi olan askerler, iletişim sorunlarının geri çekilmede bir faktör olduğunu ve askerlerin yakalanmasına, yaralanmasına ve ölmesine yol açtığını söyledi.
The New York Times'ın görüştüğü askerler, bazı birliklerin diğerlerinin geri çekilmeden haberi olmadan geri çekildiğini öne sürdü. Bu da geride kalan birlikleri Ruslar tarafından kuşatılma riskiyle karşı karşıya bıraktı.
Ruslar bu kez başardı
Savaşın yaklaşık iki yıl önce başlamasından bu yana Rus kuvvetleri Ukrayna kuvvetlerini kuşatmaya ve ele geçirmeye çalıştı. İyi hazırlanmış savunmalar ve tepedeki insansız hava araçları bu manevraların çoğunun başarılı olmasını engellemiş olsa da Avdiyivka'da Rus kuşatması işe yaramış gibi görünüyor. Batılı yetkililer geri çekilme sırasında askerlerin esir alınmasının nedenlerinden birinin bu noktada yaşanan sıkıntıdan kaynaklandığını öne sürüyor.
Sosyal medyada yayınlanan doğrulanmamış videolarda da Rus güçlerinin Avdiyivka ve çevresinde Ukraynalı askerleri infaz ettiği görülüyor. Pazar günü Ukrayna'nın doğusundaki Donetsk bölgesi savcılığı Telegram üzerinden yaptığı açıklamada Avdiyivka ve Vesele'de silahsız Ukraynalı savaş esirlerinin vurulmasıyla ilgili bir soruşturma başlattığını duyurdu.
3 bin 500'ü aşkın Ukraynalı asker Rusların elinde
Savaş esirleri her savaşta moral açısından en büyük zorluklardan biri. Ukrayna esir takasını kabul etmesi için Rusya'ya defalarca baskı yaptı. Kasım ayı itibariyle Ukrayna hükümeti Rusya'nın elinde 3 bin 574 Ukraynalı askeri personel bulunduğunu açıkladı.
Ocak ayında Ukrayna, yetkililerin füze ve mühimmat taşıdığını düşündüğü bir Rus kargo uçağını düşürmek için Batı tarafından sağlanan bir Patriot füzesi kullandı. Rus yetkililer uçağın Ukraynalı savaş esirlerini taşıdığını söylemişti. ABD'li yetkililer uçakta bazı Ukraynalı mahkumların bulunmasının muhtemel olduğunu söyledi.
© 2024 The New York Times Company
