08 Temmuz 2025, Salı
Abone Ol Giriş yap
Haber Giriş: 08.11.2024 04:30 | Son Güncelleme: 20.01.2025 06:39

“Ahbap-çavuş kapitalizmi”

Trump, birçok sanayi ve finans kaptanını cezbeden bir ahbap çavuş kapitalizmi vizyonu sunuyor: Zenginlere vergi indirimi, çoğu Amerikalıya daha zor ve kısa bir hayat
Hiroko Masuike/The New York Times
Hiroko Masuike/The New York Times
A+ Yazı Boyutunu Büyüt A- Yazı Boyutunu Küçült

Joseph Stiglitz/ Nobel İktisat Ödüllü Dünya Bankası eksi baş ekonomisti

Trump kampanyasının en saçma vaatlerinden biri, federal bütçeden 2 trilyon doları nasıl keseceğini bildiğini iddia eden Elon Musk’tan gelmişti. Şirketleri devlet ihalelerine ve kurtarma paketlerine bu kadar bağımlı olan birinin bu sözleri oldukça bol kepçeden sayılabilir. (Obama yönetiminden aldığı 465 milyon dolarlık kredi olmasaydı, kendi şirketi Tesla batabilirdi).

Musk’ın iddiaları hem ekonomi hem de siyaset konusunda şaşırtıcı bir cehalete işaret ediyor. Önerileri tüm devlet harcamalarının yaklaşık üçte birinde kesinti anlamına geliyor ki bu da Genel Sorumluluk Ofisi’nin (hükümetin iç gözlemcisi) israf ya da dolandırıcılığa gittiğini tahmin ettiği meblağdan sekiz kat daha fazla. ABD’nin savunma, sağlık, eğitim ve hazine ve ticaret bakanlıkları da dahil olmak üzere tüm “isteğe bağlı” harcamaları kesmesi ve sosyal güvenlik, sağlık sistemi gibi halk yararına olan programları küçültmesini gerektiriyor.

Pandemiden önce, gelişmiş ekonomiler arasında zaten en düşük seviyede olan ABD’nin ortalama yaşam süresi Trump döneminde düşmeye devam etti. Uygun Fiyatlı Bakım Yasası’nı ve reçeteli ilaç fiyatlarını düşüren kararı kaldırmayı hedefleyen Trump, durumu daha da kötüleştirecektir. Amerika eşitsizlik açısından gelişmiş ekonomiler listesinin başında. Vergi indirimleri bu uçurumu daha da derinleştirecek.
İklim değişikliği Amerikalılara can ve mal kaybı olarak dönüyor. Trump ise fosil yakıtçılara yakınlaştı. Şirketleri başkaları tarafından üretilen bilime dayanan Musk bile Trump’ın kendi kârı adına ne anlama geleceğini düşünmedi. Kısa vadeli açgözlülük -vergi indirimleri ve daha hafif düzenlemelere olan saplantı- birçok endüstri ve finans kaptanını Trump ekibine katılmaya ikna etti. Trump, Musk ve diğer milyarderler için iyi, geri kalanımız için kötü bir tür sistem olan “ahbap çavuş kapitalizmi” öneriyor.

Kumar oynadı, kazandı

Trump’ın seçim kampanyasına 500 milyon dolar harcadığı tahmin edilen Elon Musk, bunun karşılığını yeni başkanın seçim konuşmasındaki övgülerine ek olarak yeni ihalelerle alabilir. Ayrıca bir tür bakanlık yapması dahi tartışılıyor. Musk ve şirketlerinin 12 federal kuruma karşı 19 ayrı davası halen sürüyor.

© Project Syndicate 2024