Gretchen Reynolds / The New York Times
Birçok spor salonu eski rutinlerine dönmeye veya yaz için forma girmeye istekli insanlarla yeniden doluyor gibi görünüyor. Bu sırada omicron varyantları Covid-19 enfeksiyonlarını artırıyor. Peki spor salonuna geri dönmek ne kadar güvenli? Başka bir deyişle spin sınıfınızdaki diğer bisikletçiler odaya ne kadar mikroskobik aerosol parçacığı yayıyor? Ya yakındaki koşu bandındaki koşucu?
Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda pazartesi günü yayınlanan solunum ve egzersiz hakkındaki küçük çalışma bu sorulara oldukça şaşırtıcı cevaplar veriyor.
Egzersiz sırasında risk artıyor
Çalışma, 16 kişinin dinlenme ve egzersiz sırasında yaydığı aerosol parçacıklarının sayısını ölçtü. Çapı ancak birkaç yüz mikrometre, yani yaklaşık bir saç teli genişliğinde olan ve ciğerlerimizden buğu halinde asılı kalan havadaki bu küçük madde parçacıkları koronavirüs bulaştırmanın yanı sıra virüsü hafifçe havada da taşıyabilir.
Erkek ve kadınların dinlenirken dakikada yaklaşık 500 parçacık soluduğunu bulgulandı. Egzersiz yaptıklarında ise bu rakam 132 kat arttı. En yorucu efor sırasında ortalama olarak 76 bin ppm'nin üzerine çıktı. Bu bulgular, 2020'den bu yana Covid’in niçin spor salonlarında agresif şekilde yayıldığını açıklamaya yardımcı oluyor. Ülkenin çoğunda Covid-19 vakaları yeniden artar ve egzersiz hastalığa yakalanma riskini artırırken, pek çok kişinin spor salonlarına duyduğu endişe tekrardan meydana çıkabilir.
Yetersiz havalandırma büyük bir tehlike
Zor nefes alan bedenleri kapalı alanlara yerleştirirken Covid-19 veya diğer solunum yolu hastalıklarının bulaşmasını önlemek genel olarak pek mümkün değil. 2020'de 54 Güney Koreli, enfekte eğitmenlerle yaptıkları Zumba derslerinden sonra Covid kaptı. Ardından enfeksiyon aile üyelerine ve tanıdıklarına da bulaştı. Yılın ilerleyen günlerinde, Hawaii'de enfekte bir eğitmen virüsü spin sınıfındaki 10 üyenin tamamına bulaştırdı. Sınıf üyelerine temas eden bir kişisel antrenör ve kickboks eğitmeni de Covid oldu.
Bu ve benzeri salgınları araştıran bilim insanları egzersiz yapanlar arasındaki yetersiz havalandırma ve yüksek solunum oranlarının Covid’in yayılmasına katkıda bulunduğunu öne sürüyor. Ancak bilim insanları şimdiye kadar spor salonlarındaki egzersizin yaydığı aerosol parçacıklarının seviyelerini tam olarak ölçememişti. Egzersiz sırasında havada hareket eden parçacıkların artışını doğru bir şekilde ölçmek oldukça zor.
Çalışmanın prosedürü
Bu sebeple Almanya'daki bir grup egzersiz bilimcisi ve akışkanlar dinamiği araştırmacısı yeni çalışmaları için hava geçirmez bir çadırda tek bir sabit bisiklet ve binici kullanarak aerosol emisyonunu ölçtü.
Bisikletçiler soludukları nefesleri yakalayan ve tüplerden geçen her parçacığı bir makineye gönderen silikon maskeler taktı.
Araştırmacılar önce insanların parçacık üretimini hareketsiz otururken ölçtüler. Ardından devam edemeyecek kadar yorgun düşene kadar giderek daha artan bir hızda bisikleti sürdüler. Parçacıklar sürekli sayıldı.
Elde edilen sonuçlar
Bilim insanları egzersiz yapanların yaydığı aerosol parçacıklarının yoğunluk arttıkça yükselmesini bekliyordu. Sonuçta hepimiz daha çok efor sarf ettikçe daha derin ve hızlı nefes alırız. Ancak, Münih Teknik Üniversitesi'nde egzersiz biyolojisi profesörü ve yeni çalışmanın kıdemli yazarı Henning Wackerhage, artış boyutunun onları şaşırttığını söyledi.
Sürücülerin ısınması ve daha hızlı pedal çevirmeye başlamasıyla aerosol emisyonlarındaki artış orta derecedeydi. Ancak egzersizlerinin gözle görülür şekilde daha yorucu hale geldiği eşiğe ulaştıklarında artış katlanarak arttı. Biniciler, dinlenme halindeyken dakikada yaklaşık 10 kat daha fazla hava üflemeye başlarken, tükenmeye yaklaştıkça dakikadaki partikül sayısı 100 kattan fazla arttı.
"Her parçacık riski artırıyor"
Münih’teki Alman Silahlı Kuvvetleri Üniversitesi Akışkanlar Dinamiği ve Aerodinamik Enstitüsü'nde yüksek lisans yapan ve çalışmanın ortak yazarı ola Benedikt Mutsch, spin-bisiklet sürücüleri ve koşu bandı koşucularıyla dolu bir odada “Aerosol partikül konsantrasyonu çok artacaktır” dedi. Herhangi bir sporcuya bulaşan her parçacık Covid-19 enfeksiyon riskini artırır. Virginia Tech'te inşaat ve çevre mühendisliği profesörü Linsey Marr, "Çalışma, Covid-19'un bulaşması söz konusu olduğunda içeride egzersiz yapmanın dışarıda egzersiz yapmaktan daha yüksek riskli bir faaliyet olduğu varsayımını desteklemek için mekanik veriler sağlıyor" dedi.
Riskleri nasıl azaltabiliriz
Ancak bu riskler azaltılabilir. Davis, California Üniversitesi'nde inşaat ve çevre mühendisliği profesörü ve hava akımı dinamiği uzmanı Chris Cappa, “İyi havalandırma ve hava değişimi, enfeksiyon riskini azaltmanın muazzam bir yolu” diye konuştu. Ayrıca, diğer egzersiz yapanlardan da uzak durun. Mutsch, 1.8 metre veya daha fazla sosyal mesafenin her zaman önemli olduğunu vurguladı. Ancak yorucu, kapalı alan egzersiz dersleri sırasında bu mesafe yeterli olmayabilir. Yeni çalışma, bisikletçilerin aerosol parçacıklarının nereye yayıldığını izlemedi ancak muhtemelen 1.8 metrenin çok ötesine gidiyor. Bu nedenle, büyük odalar ve küçük sınıflar gerektiren yorucu egzersizler sırasında diğerleriyle aranıza en az 2.5-3 metre mesafe koyun.
Sınıfların dersleri de aralıklı olmalı. Cappa, "Arka arkaya egzersiz sınıfları varsa, o birinci sınıftan gelen havanın bir kısmı ikinciye taşınacaktır." dedi. Havanın açılmasını sağlamak için seanslar arasında en az 15 ve tercihen 30 dakikalık molalar verildiğinden emin olun. Aynı zamanda maske kullanın. Wackerhage "Solunum yüz maskeleri aerosol emisyonlarını azaltır" dedi.
© 2022 The New York Times Company
