Elma sirkesi uzun yıllardır sağlık için harikalar yapan bir iksir olarak nam saldı. Bu unvanı bir dereceye kadar hak ediyor. Birçok çalışma, elma sirkesinin kan şekeri seviyelerini düşürebildiğini ve kolesterol seviyelerini biraz iyileştirebildiğini gösterdi. Birkaç çalışma ise kilo vermenize yardımcı olabileceğini gösteriyor. Elma sirkesi bağırsak mikrobiyomunu besleyen probiyotik içerir. Ancak dikkat edilmesi gereken bazı durumlar da var. Elma sirkesi üzerine yapılan çalışmaların çoğu oldukça küçük çaplıdır. Bu nedenle uzmanlar bulguların özellikle güçlü veya kesin olmadığını söylüyor. Elma sirkesi ayrıca tip 2 diyabet, yüksek tansiyon ve diğer kronik rahatsızlıkları tedavi etmek için ilaç kullanan kişilerde yan etkilere neden olma potansiyeline sahiptir. Uzmanlar ayrıca saf olarak içilmemesini tavsiye ediyor. Elma sirkesini yemeklere katmak veya bir bardak suyla karıştırıp tüketmek daha iyidir.
Washington Post'a konuşan diyetisyen Beth Czerwony, günde birkaç çay kaşığı elma sirkesi tüketmenin oldukça düşük riskli olduğunu ve sağlıkta hafif iyileşmelere yol açabileceğini, bu nedenle denemeye değer olabileceğini söyledi. Czerwony "Faydalı olabileceğini düşündüren bazı çalışmalar var. Bazı durumlarda biraz yardımcı olabilir, ancak bu bir garanti değildir ve kesinlikle diyabet veya obezite gibi herhangi bir şey için bir tedavi olmayacaktır" dedi.
Doğal ve eski bir ilaç
Sirkenin doğal bir ilaç olarak ünü 2.000 yıldan daha uzun bir süre önce başladı. Antik Yunan hekimi olan ve genellikle tıbbın babası olarak adlandırılan Hipokrat, yaraları temizlemek için sirke kullanmış ve öksürüğü tedavi etmek için bal ve sirke karışımı önermiştir. 18. yüzyılın sonlarında Amerikalı hekimler mide ağrısı, krup, ödem ve diğer rahatsızlıkları gidermek için sirkeye başvurdular. Sirke birçok şekilde üretiliyor. Genellikle mısır, buğday, patates, üzüm ve diğer çeşitli bitkilerin iki aşamalı bir işlemle fermente edilmesiyle yapılır. İlk adımda maya, bitkilerdeki şeker ve nişastalarla beslenerek onları alkole dönüştürür. Daha sonra bakteriler bu alkolü asetik aside dönüştürerek sirke elde edilmesini sağlar. Çoğu ticari sirke daha sonra pastörize edilerek mikroorganizmaları öldürülür. Elma sirkesi genellikle pastörize edilmez, yani fermantasyon sürecini gerçekleştiren tüm dost mikropları veya probiyotikleri korur ve antioksidanlar ve mineraller içerir. Bir şişe elma sirkesinin probiyotik içerip içermediğini genellikle etiketini okuyarak anlayabilirsiniz. Etikette “pastörize edilmemiş” olduğu veya dost maya ve bakterilerin birleşimi olan “ana” maddeyi içerdiği yazmalıdır.
Kan şekeri ve kolesterol seviyeleri için faydaları
Elma sirkesi üzerine yapılan araştırmaların çoğu, sirkenin kan şekeri ve kolesterol seviyeleri üzerindeki etkisini inceledi. Geçen yıl yayınlanan bir klinik çalışmada, araştırmacılar tip 2 diyabetli 80 yetişkini inceledi, onları iki gruba ayırdı ve ardından sekiz hafta boyunca takip ettiler. Her iki gruba da tuz, şeker ve yağ oranı yüksek abur cuburları sınırlandırırken bol miktarda meyve, sebze ve tam tahıl içeren sağlıklı bir diyet yapmaları söylendi. Bir gruba ayrıca, ideal olarak öğle yemeğinde ya da hemen sonrasında olmak üzere günde iki yemek kaşığı elma sirkesi tüketmeleri talimatı verildi. Sirkeyi su ile seyreltebilecekleri söylendi. Sekiz hafta sonra, araştırmacılar elma sirkesi grubundaki kişilerin kan şekeri seviyelerinde önemli ölçüde daha fazla düşüş olduğunu tespit etti. Kolesterol ve trigliserit seviyelerinde daha büyük iyileşmeler ve vücut ağırlıkları ile bel çevrelerinde daha büyük azalmalar oldu.
2021'de yayınlanan bir başka çalışmada, araştırmacılar elma sirkesi ile ilgili dokuz klinik çalışmanın sistematik bir incelemesini ve meta-analizini yaptılar. Denemeler sekiz hafta ile üç ay arasında sürdü. Çoğu durumda, katılımcılara günde bir ila iki yemek kaşığı elma sirkesi tüketmeleri talimatı verildi. Araştırmacılar genel olarak, sekiz hafta veya daha uzun süre boyunca her gün en az bir çorba kaşığı elma sirkesi tüketmenin kan şekeri, trigliserit ve toplam kolesterol seviyelerinde düşüşe yol açtığını, ancak bu etkinin yalnızca tip 2 diyabeti olan kişilerde anlamlı olduğunu buldular.
Araştırmacılar, elma sirkesinin kısmen yiyeceklerin mideden ince bağırsağa geçiş hızını yavaşlatarak metabolik sağlığı iyileştirdiğini, bunun da glikoz ve diğer besin maddelerinin kan dolaşımınıza daha yavaş salınmasına neden olduğunu düşünüyor. Ayrıca vücudunuzun yağ ve glikozu metabolize etme yeteneğini de artırabilir. Ancak temkinli olmak için bazı nedenler var. Czerwony, çalışmaların çoğunda elma sirkesinin düşük kalorili bir diyetle eşleştirildiğini, bunun da kilo ve metabolik sağlıktaki iyileşmeleri açıklayabileceğini söyledi. Czerwony, “Bence bazı çalışmalarda kilo kaybına neden olanın elma sirkesi mi yoksa kalori açığı mı olduğu gerçekten belirsizdi” dedi.
Elma sirkesi iştahı bastırır mı?
Bir çalışmada, elma sirkesi tüketen kişilerin iştahları azaldığı ve daha az yemek yedikleri için kilo verdikleri bulundu. Bir başka küçük çalışmada, yemekten önce sirke tüketmenin insanların daha az yemek yemesine neden olduğu, çünkü sirkenin mide bulantısı hissi verdiğini buldular. 2022 yılında bir grup araştırmacı, sirkenin iştah ve gıda alımı üzerindeki etkilerini inceleyen yedi çalışmanın bir incelemesini yayınladı. Bir yemeğin yanında sirke tüketmenin kısa vadede iştahı baskılayabileceğini ve potansiyel olarak bir kişinin o gün yediği miktarı azaltabileceğini buldular. Ancak sonuçta sirke tüketmenin günler veya haftalar boyunca iştah üzerinde önemli bir etkisi olmadı. Araştırmacılar, düzenli olarak sirke tüketmenin iştahı azaltıp azaltmayacağını ve uzun vadede kilo kaybına neden olup olmayacağını belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu sonucuna vardı.
Sade elma sirkesi içmeyin
Beslenme şirketi sahibi ve beslenme uzmanı olan Kelly Springer, elma sirkesini tüketmenin en iyi yolunun onu yiyeceklerinize eklemek olduğunu söylüyor. Örneğin elma sirkesini zeytinyağı ve biraz sarımsak tozu ile karıştırarak marine ve salata soslarında kullanmanızı öneriyor. Springer, bunun harika bir kombinasyon olduğunu çünkü elma sirkesinin probiyotik sağladığını, sarımsağın ise bağırsaklarınızdaki yararlı bakterileri besleyen bir prebiyotik olduğunu söyledi. Bir başka seçenek de bir bardak suya veya bir fincan çaya biraz elma sirkesi karıştırmaktır. Ancak bir ya da iki çay kaşığı gibi küçük bir miktarla başlayın. Ve asla tek başına içmeyin çünkü sirke diş erozyonuna, mide rahatsızlığına veya dişlerinizde renk değişikliğine neden olabilir. Springer, “Sirkeyi tek başına almak istemezsiniz çünkü çok asidiktir” dedi.
Kronik bir rahatsızlığınız varsa veya ilaç kullanıyorsanız, sağlık nedenleriyle elma sirkesi kullanmadan önce doktorunuzla konuşun. Elma sirkesini bir diyabet ilacıyla birlikte kullanmak kan şekeri seviyenizin çok düşmesine neden olabilir. Çok fazla sirke tüketmek de potasyum seviyenizin düşmesine neden olabilir, bu da diüretikler ve potasyumu düşüren diğer ilaçlarla birlikte kullanıldığında tehlikeli olabilir. Ayrıca asit reflüsünü kötüleştirebilir ve boğazınızın iç yüzeyini tahriş edebilir. Czerwony, "Olumsuz yan etkiler yaşıyorsanız, artıların eksilerden daha ağır basacağını düşünmeyin. Kullanmaya devam etmeyin çünkü o zaman kendinizi kötü bir duruma sokar veya dişlerinizdeki mineyi aşındırırsınız" dedi.
