Yakın zamanda yapılan bir araştırma, yaşlılar için kahve tüketiminin potansiyel risklerine ve faydalarına dikkat çekerek yaygın bir tartışmaya yol açtı. Yaşları 60 ve üzerinde olan 8.000'den fazla katılımcının yer aldığı araştırma, aşırı kahve alımının bilişsel gerilemeye katkıda bulunabileceğini öne sürüyor. Bununla birlikte, ölçülü tüketim bazı koruyucu faydalar sağlayabilir.
The Mirror’ın haberine göre, Alzheimer Derneği 2024 Uluslararası Konferansı'nda sunulan bulgular, kahve ve beyin sağlığı arasındaki karmaşık ilişkiyi vurguluyor. Çalışmaya göre, günde üç fincandan fazla kahve tüketen katılımcılar, yaklaşık 8,8 yıllık bir takip süresi boyunca daha fazla bilişsel gerileme sergiledi. Bu kişiler, bilişsel işlevin tüm temel göstergeleri olan örüntü tanıma, mantıksal düşünme ve soyut muhakeme ile ilgili görevlerde daha fazla zorlandılar.
Akışkan zeka yaşlandıkça bozuluyor
The Express’e konuşan çalışmanın baş araştırmacısı Kelsey R. Sewell, “yüksek kahve tüketiminin takip boyunca akışkan zekada en dik düşüşü gösterdiğini” açıkladı. Problem çözme ve muhakeme yeteneklerini kapsayan akışkan zeka, genel bilişsel sağlığın çok önemli bir yönü ve bireyler yaşlandıkça bozulma eğiliminde. Sewell'in açıklamaları, özellikle yaşa bağlı bilişsel değişiklikler yaşayan yaşlılar için aşırı kahve tüketimiyle ilişkili risklerin altını çiziyor.
Bununla birlikte, araştırma kahve severler için de bazı rahatlatıcı haberler verdi. Günde üç fincana kadar olarak tanımlanan orta düzeyde kahve tüketimi, bilişsel işlevlerde daha yavaş bir düşüşle ilişkilendirildi. Ölçülü kahve içenlerin yanı sıra hiç kahve tüketmeyenler, ağır kahve içenlere kıyasla çalışmanın dokuz yıllık takip süresi boyunca daha iyi bilişsel sağlık sonuçları sergiledi.
Ölçülü olmak beyin sağlığını korumanın anahtarı olabilir
Sewell, ölçülü kahve tüketiminin potansiyel nöroprotektif etkilerini vurgulayarak, “bilişsel gerilemeye karşı koruyucu bir faktör” olarak hareket edebileceğini belirtti. Çalışmanın gözlemsel niteliği nedenselliği kesin olarak ortaya koyamayacağı anlamına gelse de, bulgular özellikle yaşlı yetişkinler için kahve tüketimi söz konusu olduğunda ölçülü olmanın önemli olduğunu gösteriyor.
Çayın bilişsel işlevlerdeki rolü de mercek altında
Çalışmada çay içenler de dikkat çekti. Araştırmacılar, hiç çay tüketmeyen bireylerin zaman içinde daha keskin bilişsel düşüşler yaşayabileceğini tespit etti. Öte yandan, orta ila yüksek çay tüketiminin daha iyi bilişsel sağlıkla ilişkili olduğu görüldü. Ancak Sewell ve ekibi bu bulgulara temkinli yaklaşarak, hem kahve hem de çayın potansiyel sinir koruyucu mekanizmalarını daha iyi anlamak için randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Araştırmanın sınırlamaları da yok değil. Gözlemsel verilere dayanan bu çalışma, katılımcıların kahve ve çay tüketim alışkanlıklarında yaşamın önceki evrelerinde meydana gelen değişiklikleri hesaba katamadığı anlamına geliyor. Ayrıca, kahve ve çayın bilişsel sağlığı etkileyebileceği kesin biyolojik mekanizmalar belirsizliğini koruyor. Bu kısıtlamalara rağmen çalışma, günlük içecek alışkanlıklarının beyin sağlığı üzerindeki potansiyel etkisine dair değerli bilgiler sunuyor.
Kahvenin bilişsel sağlığa faydalı mı yoksa zararlı mı olduğu sorusu son yıllarda çok tartışılan bir konu oldu. Çok sayıda çalışma kahvenin potansiyel sağlık etkilerini araştırdı ve bazı araştırmalar kahvenin zihinsel uyanıklığın artması ve Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalık riskinin azalması gibi faydalar sağlayabileceğini öne sürdü. Ancak yeni çalışma, tüketilen kahve miktarının beyin sağlığı üzerindeki etkilerini belirlemede çok önemli bir rol oynadığını vurgulayarak bu tartışmaya nüans katıyor.
Daha iyi bilişsel sonuçlar için kahve alımını dengelemek
Riskler konusunda endişe duyanlar için çalışmadan çıkarılacak en önemli sonuç ölçülü olmak. Günde üç fincana kadar kahve içmek bilişsel gerilemeye karşı bir miktar koruma sağlayabilir, ancak bundan daha fazlasını tüketmek beynin yaşlanmasını hızlandırabilir. Çalışmanın da gösterdiği gibi, kahve keyfi ile uzun vadeli bilişsel sağlığı koruma arasında doğru dengeyi kurmak, özellikle yaşlı yetişkinler için çok önemli. Bilim insanları kahve, çay ve beyin sağlığı arasındaki bağlantıları araştırmaya devam ettikçe, gelecekteki araştırmalar bu popüler içeceklerin bilişsel yaşlanmada oynadığı rol hakkında daha kesin cevaplar sağlayabilir. O zamana kadar uzmanlar kahve tüketiminde dengeli bir yaklaşımın sürdürülmesini ve özellikle ileri yaşlarda ne kadar tüketildiğine dikkat edilmesini tavsiye ediyor.
Çalışmanın sonuçları bireysel kahve alışkanlıklarının ötesine de geçebilir. Yaşlanan küresel nüfusla birlikte, beslenme ve yaşam tarzı faktörlerinin bilişsel sağlığı nasıl etkilediğini anlamak giderek daha önemli hale geliyor. Kahve ve çay tüketiminin uzun vadeli etkilerine ilişkin araştırmalar, sonuçta yaşlı yetişkinlerde bilişsel gerileme riskini azaltmayı amaçlayan halk sağlığı yönergelerinin oluşturulmasına yardımcı olabilir. Şimdilik, ölçülü kahve içenler çalışmanın bulgularında bir miktar güvence bulabilirken, daha fazla kahve tüketmekten hoşlananlar, beyin sağlığı üzerindeki potansiyel etkiye ilişkin bu yeni bilgiler ışığında tüketim alışkanlıklarını yeniden gözden geçirmek isteyebilir.
