Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen yaz yapılan parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kesin bir zafere ulaştı. Ancak 31 Mart'ta yapılan yerel seçimlerde tablo değişti ve ana muhalefet partisine karşı ağır bir yenilgiye uğradı.
31 Mart'ta yapılan yerel seçimler, Cumhurbaşkanı'nın 20 yıldan uzun bir süre önce iktidara gelmesinden bu yana en yüksek borçlanma maliyetleri ve yüksek enflasyon ortamında gerçekleşti.
İmamoğlu Erdoğan'ın en büyük rakibi olduğunu gösterdi
Seçim sonuçları, ülke genelinde seçmenlerin Erdoğan'ın AK Parti'sine karşı döndüğünü gösterdi, ancak bu değişim özellikle ülkenin ticaret merkezi olan İstanbul ve başkent Ankara'da dramatik oldu. Sonuçlar, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun Erdoğan'ın en büyük rakibi olduğunu pekiştirdi.
Seçimde ne oldu?
İmamoğlu'nun Cumhuriyet Halk Partisi, AK Parti'nin yüzde 35,5'ine karşı oyların yüzde 37,8'ini kazandı. AK Parti, 2019'da 39 olan belediye başkanlığı sayısını 24'e düşürdü. CHP 35 ilde yarışı önde götürürken, bu sayı geçen seçimde 21'di.
İstanbul'da AK Parti'nin yüzde 39,6'sına karşılık CHP yüzde 51,1 oy aldı. Ankara'da ise AK Parti'nin yüzde 31,8 oyuna karşılık CHP yüzde 60,4 oy aldı. İktidardaki AK Parti'nin oylarındaki düşüşün bir kısmı, Yeni Refah Partisi'nin kendi adaylarını çıkarma kararı alarak ikili arasındaki ittifakı sona erdirmesinden kaynaklandı. İlk sonuçlara göre, partinin bayrağı altında yarışan belediye başkanları oyların yüzde 6'sından fazlasını aldı. Yine de yarışın en büyük konusu ekonomiydi.
Ekonomi ne kadar kötü?
Türkiye, yavaşlayan büyümeye hazırlanırken bile son on yılların en kötü hayat pahalılığı krizini yaşıyor. 70'lerin ortasındaki fiyat artışları henüz zirveye ulaşmamış olabilir. Eleştirmenler Türkiye'nin bir ödemeler dengesi krizi riskiyle karşı karşıya olduğu uyarısında bulunuyor.
Ve uzun süredir düşük faiz oranlarını savunan Erdoğan, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in liderliğinde kendisini daha sıkı maliye politikasını kamuoyu önünde savunmak zorunda buldu. Merkez Bankası 21 Mart'ta politika faizini 500 baz puan artırarak yüzde 50'ye yükseltti.
Muhalefetin yaklaşımı nasıldı?
Her zaman olduğu gibi, Türkiye'deki muhalefet partilerinden bazıları stratejilerini koordine etti, bazıları da birbirleriyle rekabet etmemek için bazı bölgelerde aday göstermemeyi tercih etti. DEM, Türkiye'deki Kürt azınlığın yoğun olarak yaşadığı Güneydoğu'daki kalesi dışındaki bazı önemli belediye yarışlarına katılmamayı tercih etti. Bu da İmamoğlu da dahil olmak üzere CHP adaylarına destek anlamına geliyordu. DEM oyların yüzde 5,7'sini aldı ve güneydoğuda 10 şehri kazandı.
Bu Erdoğan için ne anlama geliyor?
70 yaşındaki Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı görev süresi beş yılla sınırlı, ancak Mayıs 2028'de görev süresi dolmadan önce parlamentonun erken seçim kararı alması halinde son bir kez daha aday olabilecek.
İmamoğlu kimdir?
İmamoğlu, 1992 yılında İstanbul Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra aile şirketinde inşaat ve müteahhitlik alanlarında çalıştı. İmamoğlu 2008 yılında ana muhalefet partisi CHP'ye katıldı ve altı yıl sonra İstanbul'un güneybatı ilçesi Beylikdüzü'nde belediye başkanı seçildi. İmamoğlu, pek çok muhalif figürün aksine Cuma namazlarına katılmaktan çekinmiyor.
İmamoğlu, ülkenin en büyük şehri olan İstanbul'da belediye başkanlığı koltuğunu ilk kez 2019'da kazanarak, Cumhurbaşkanı'nın partisi ve seleflerinin 25 yıllık iktidarına son verdi. 31 Mart zaferi İmamoğlu'nu muhalif isimler arasında ön sıralara taşıdı. Sonuçlar aynı zamanda İmamoğlu'nun Erdoğan'a meydan okumasının önündeki bir engeli de ortadan kaldırdı: CHP artık İstanbul belediye meclisinde çoğunluğa sahip olduğu için, İmamoğlu'nun daha yüksek bir makam için erken istifa etmesi halinde yerine başka bir parti üyesini getirebilir. Bunu yapamaması, partinin geçen yıl cumhurbaşkanlığı adaylığını desteklemekte isteksiz olmasının nedenlerinden biri olarak görülüyordu.
İstanbul Belediye Başkanı'nın mücadele etmesi gereken başka bir savaş daha var. İmamoğlu’nun siyasi yasak ve hapis cezası istemiyle yargılandığı dava 25 Nisan 2024 tarihine ertelendi. Dava İmamoğlu'nun aleyhinde sonuçlanırsa Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş muhalefetin cumhurbaşkanı adayı olabilir.
