2024'te karada ve denizde görülen rekor sıcaklıklar, bilim insanlarının bu anormalliklerin öngörülen küresel ısınma modelleriyle uyumlu olup olmadığını ya da iklim bozulmasında endişe verici bir hızlanmayı temsil edip etmediğini sorgulamasına yol açtı. Geçtiğimiz yıl rekor küresel sıcaklıkların başlıca nedenlerinden biri olan El Niño'nun zayıflamasına rağmen okyanusların üzerindeki ısı ısrarla ve acayip derecede yüksek kalmaya devam ediyor.
The Guardian'ın haberine göre bilim insanları deniz havasındaki olağanüstü sıcaklıklar konusunda ikiye bölünmüş durumda. Bazıları mevcut eğilimlerin, insanların fosil yakıtları kullanması ve orman yangınları sonucunda dünyanın nasıl ısınacağına dair iklim modeli tahminleri dahilinde olduğunu vurguluyor. Diğerleri ise değişimin hızı karşısında şaşkın ve endişeli çünkü denizler, insan kaynaklı ısınmanın yüzde 90'ından fazlasını emiyor.
"Asıl suçlu emisyonlar"
Bu ayın başlarında Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Pasifik Okyanusu'nun ısınmasıyla ilişkili doğal bir iklim modeli olan El Niño'nun zirveye ulaştığını ve zincirleme etkileri devam edecek olsa da Nisan ve Haziran ayları arasında tamamen kaybolma ihtimalinin yüzde 80 olduğunu açıkladı. WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo, El Niño'nun 2023'ün kolaylıkla kayıtlara geçen en sıcak yıl olmasına katkıda bulunduğunu, ancak asıl suçlunun fosil yakıtlardan kaynaklanan emisyonlar olduğunu söyledi.
Saulo, okyanuslar söz konusu olduğunda, tablonun daha karanlık ve daha rahatsız edici olduğunu belirtti. Saulo, "Ocak 2024 deniz yüzeyi sıcaklığı Ocak ayı için kayıtlara geçen en yüksek sıcaklıktı. Bu endişe verici ve sadece El Niño ile açıklanamaz" ifadelerini kullandı. Avrupa'nın Copernicus uydu izleme programına göre Şubat ayındaki deniz yüzeyi sıcaklıkları da tarihteki tüm aylardan daha sıcaktı ve geçen Ağustos ayında kırılan rekoru geçti.
"Yeni sıcaklık rekorları kaçınılmaz olacak"
Dünya genelinde, kara ve deniz üzerindeki sıcaklık dikkat çekiciydi. 8-11 Şubat tarihleri arasında küresel sıcaklıklar 1850-1900 ortalamasının 2C'den fazla üzerindeydi. Tüm ay boyunca Avrupa'da bu ortalamanın 3.3C üzerinde bir sıcaklık yaşandı. Copernicus İklim Değişikliği Servisi Direktörü Carlo Buontempo, bunun atmosferdeki sera gazlarının artışı nedeniyle yaşanacakların bir göstergesi olduğunu söyledi ve "Bunları stabilize etmeyi başaramazsak, kaçınılmaz olarak yeni küresel sıcaklık rekorları ve bunların sonuçlarıyla karşı karşıya kalacağız" diye ekledi.
"Hiçbir iklim modeli doğru tahmin edemedi"
Isı rekorları norm haline geliyor ancak denizlerin üzerindeki anomalinin boyutu endişe yarattı. Brezilya'nın en etkili iklimbilimcilerinden Carlos Nobre, hiçbir iklim modelinin geçen 12 ay boyunca deniz yüzeyi sıcaklıklarının ne kadar yüksek olacağını doğru bir şekilde tahmin edemediğini söyledi. Nobre, deniz üzerindeki sıcaklığın devam etmesi halinde 2024 yılının da dünya geneli için alışılmadık derecede sıcak bir yıl olacağını belirtti.
Anomalinin en güçlü olduğu Kuzey Atlantik'te, Miami Üniversitesi'nden iklimbilimci Brian McNoldy, istatistiksel ortalamalardan sapmayı 284 bin yılda bir görülen bir olay olarak hesapladı. McNoldy yaptığı bir paylaşımda, "Bütün bir yıl boyunca, çoğu zaman imkansız gibi görünen marjlarla rekor kıran bir sıcaklık yaşandı" dedi. Eğilimleri "son derece rahatsız edici" olarak tanımladı.
"Daha hızlı olduğuna dair bir kanıt yok"
ABD'deki Berkeley Earth'te görevli bilim adamı Zeke Hausfather ise küresel deniz ve yüzey sıcaklıklarının oldukça yüksek olduğunu ancak yine de iklim modellerinin öngörüleri dahilinde olduğunu söyledi:. Hausfather, "İnsan emisyonları göz önüne alındığında dünyanın beklenenden daha hızlı ısındığını gösteren gözlemlerden henüz güçlü bir kanıtımız yok" dedi.
Groningen Üniversitesi ve Santiago Üniversitesi'nde iklim profesörü olan Raúl Cordero, Haziran ve Ağustos ayları arasında soğuyan bir La Niña olasılığının artmasının küresel sıcaklığa bir soluk getirebileceğini, ancak bunun sadece geçici olacağını söyledi. Cordero, "Yakın zamandaki tüm sıcaklık rekorları muhtemelen er ya da geç kırılacak. Fosil yakıtların yakılmasını durdurana kadar durum kötüleşmeye devam edecek" diye konuştu.
