Kısa video uygulaması TikTok'un nasıl bir uygulama olduğu kime sorduğunuza göre değişiyor. Kimine göre sadece dans ve makyaj videoları seyredilen bir uygulamayken kimi be göre ABD ulusal güvenliği için ciddi bir tehdit. TikTok'un sahibi Çinli ByteDance olduğu için ve Çin'in teknoloji şirketlerinin topladıkları verileri paylaşmasıyla ilgilendiği bilindiğinden Amerikalılar arasında, uygulamanın popülerliği telefon ekranının çok ötesinde jeopolitik sonuçlar doğurabilir.
1. TikTok'u diğer sosyal medya uygulamalarından farklı kılan ne?
YouTube, Facebook ve Instagram gibi ABD'ye ait sosyal medya platformları gibi TikTok da her kullanıcı hakkında her türlü veriyi toplar ve bir algoritma aracılığıyla bu bilgileri kişinin istediği gibi görünen şeylerden daha fazlasını sunmak için kullanır. Ancak TikTok, bir videoda ne kadar süre kaldığınıza ve onu beğenip beğenmediğinize, iletip iletmediğinize veya yorum yapıp yapmadığınıza bağlı olarak ilgi alanlarınızı öğrenmede ve algoritması aracılığıyla Sizin İçin sayfasındaki akışınıza daha fazlasını sunmada potansiyel olarak en gelişmiş ve esrarengiz bir şekilde etkili olarak görülüyor.
Günde ortalama 56 dakika
Bazı insanlar TikTok'un Sizin İçin sayfasında sizi, sizin kendinizi tanıdığınızdan daha iyi tanıdığı şakasını yapıyor. Bu da ABD'li eleştirmenlerin gözünde TikTok ile diğer sosyal medya arasındaki en belirgin fark olan TikTok'un Çinlilere ait olmasını özellikle endişe verici kılıyor. Araştırmacı Insider Intelligence'a göre TikTok'un Amerikalı yetişkin kullanıcıları bu yıl uygulamada günde ortalama 56 dakika geçirecek ve bu süre Facebook ya da Instagram'dan çok daha fazla olacak.
2. TikTok ile ilgili en büyük endişeler neler?
Ulusal güvenlik endişeleri, Çin hükümetinin ByteDance üzerindeki etkisini kullanarak TikTok'u aşağıdaki gibi kanallar aracılığıyla ABD'nin çıkarlarına karşı bir zarar aracına dönüştürdüğü varsayımsal, ancak mantıksız olmayan senaryoları içeriyor:
Veri toplama: TikTok, ilgilendiğiniz şeylerin yanı sıra, bilgisayarınızın benzersiz internet protokolü (IP) adresini ve izin vermeyi seçerseniz kesin konum verilerinizi ve kişi listenizde kimlerin olduğunu öğrenebilir. Her ikisi de Cumhuriyetçi olan Florida Senatörü Marco Rubio ve Wisconsin Temsilcisi Mike Gallagher, Kasım ayında yazdıkları makalede, tüm bunların milyonlarca Amerikalı hakkında şantaj yapmak için kullanılabilecek profiller geliştirmek için kullanılabileceğini belirttiler.
Casusluk: Dönemin Başkanı Donald Trump'ın 2020 tarihli bir idari emri, Çin'in TikTok'un verilerini federal çalışanların konumlarını izlemek ve kurumsal casusluk yapmak için kullanabileceği olasılığını gündeme getirdi.
Etki operasyonları: ABD ulusal güvenlik yetkilileri, TikTok'un belirli videoları stratejik olarak üreterek veya tanıtarak ABD kamuoyunu şekillendirmeye çalışabileceğinden endişe duyuyor.
3. Bu endişeleri destekleyecek kanıtlar var mı?
Aralık ayında ByteDance ve TikTok'un genel müdürleri, ByteDance çalışanlarının, şirket hakkında eleştirel hikayeler yazan gazeteciler de dahil olmak üzere Amerikalı kullanıcıların IP adreslerine uygunsuz bir şekilde eriştiğini kabul etti. Adalet Bakanlığı, bunun Amerikalıların uygunsuz bir şekilde gözetlenmesi anlamına gelip gelmediğini araştırıyor. TikTok özelinde olmasa da, son yıllarda Çin'in seçimler de dahil olmak üzere ABD siyasetini çeşitli yollarla etkilemeye çalıştığına dair çok sayıda rapor var. Bu tür kampanyalar tüm sosyal medya uygulamalarında yaygınlaşmaya devam ediyor.
4. Şirket ne diyor?
TikTok, bağımsızlığının CEO'nun Singapur'da, işletme müdürünün ABD'de ve küresel güven ve güvenlik başkanının İrlanda'da bulunmasından kaynaklandığını söylüyor. TikTok CEO'su Shou Chew, Perşembe günü ABD Kongresi'ndeki bir oturumda yapacağı konuşma metninde, "TikTok'un kurumsal yapısının onu Çin hükümetine borçlu kıldığı ya da ABD'li kullanıcılar hakkındaki bilgileri Çin hükümetiyle paylaştığı yönündeki yanlış inanıştan kaynaklanan endişeler olduğunu anlıyorum. Ancak bu kesinlikle doğru değil. Bunu kesin olarak ifade etmeme izin verin: ByteDance, Çin'in ya da başka bir ülkenin ajanı değildir" ifadeleri yer alıyor. TikTok, kullanıcı verilerini depolamak ve platformun algoritmalarını denetlemek için Austin, Teksas merkezli Oracle Corp. ile ortaklık kurmayı içeren sözde Project Texas aracılığıyla verilerle ilgili endişelerin çözülmesini umuyordu.
5. TikTok hakkında hükümet çevreleri dışındaki endişeler neler?
Kullanıcılarının dikkatini çekmedeki başarısı bazı ebeveynleri ve eğitimcileri alarma geçirdi. Ebeveyn kontrol yazılımı üreticisi Qustodio, TechCrunch için 400 bin aile hesabını analiz etti ve Amerikalı gençlerin ve çocukların 2021'de TikTok'ta günde ortalama 99 dakika geçirdiğini, YouTube'da ise bu sürenin 61 dakika olduğunu tespit etti. Bir dizi viral TikTok trendi de endişe yarattı. Bloomberg Businessweek'in Kasım ayında bildirdiğine göre, kötü şöhretli olarak anılan bir trend, 18 aylık bir süre içinde 12 yaşında veya daha küçük en az 15 çocuğun yanı sıra 13 ve 14 yaşlarında beş çocuğun daha ölümüyle bağlantılı olarak görülüyordu.
6. TikTok'a karşı hangi önlemler alındı?
Hindistan, ulusal güvenlik kaygılarını gerekçe göstererek 2020 yılında TikTok ve Çinli şirketler tarafından geliştirilen düzinelerce diğer uygulamanın kullanımını yasakladı. Bu hamle, Hindistan ile Çin arasında 20 Hint askerinin ölümüne neden olan bir sınır anlaşmazlığından günler sonra geldi. ABD, TikTok'un federal hükümet cihazlarına indirilmesini veya kullanılmasını yasakladı; İngiltere, Kanada, Belçika ve Tayvan da öyle.
İki düzineden fazla ABD eyaleti benzer yasakları kabul etti ve bunlardan bazıları kamu üniversitesi kampüs WiFi ağları için de geçerli. Trump'ın 2020 tarihli kararnamesi TikTok'u ABD'de etkin bir şekilde yasaklayacaktı ancak Trump'ın görev süresi sona erene kadar mahkemelerde durduruldu. Biden farklı bir yol seçerek, uygulama hakkında yıllardır devam eden ve hiçbir çözüm bulunamayan bir ulusal güvenlik incelemesi başlattı. Yakın zamanda, Biden yönetimi ByteDance'ın TikTok'taki hisselerini elden çıkarması ya da ABD yasağıyla karşı karşıya kalması için baskı yaptı.
7. Başka neler değerlendiriliyor?
ABD Kongresi'nde önerilen dört yasa tasarısı TikTok'un gücünü sınırlayabilir. Biden yönetimi tarafından tercih edilen tasarı, ABD'li kullanıcılar için ulusal güvenlik tehdidi oluşturmaları halinde başkana yabancılara ait teknolojileri, uygulamaları, yazılımları veya e-ticaret platformlarını yasaklama ya da satışını zorlama yetkisi verecek. Bloomberg'in haberine göre TikTok yönetimi son çare olarak Çinli ana şirketinden ayrılma olasılığını tartıştı.
8. ABD'nin TikTok'u yasaklaması ne anlama gelir?
ABD'de TikTok kadar popüler bir tüketici teknolojisinin yasaklanması için gerçek bir emsal yok. Bu daha çok 2009'dan beri Facebook'u yasaklayan Çin'de olabilecek türden bir şey. Böyle bir hamle, sosyal medya uygulamasını kuşak kimliklerinin bir parçası olarak gören kullanıcıların ciddi bir tepki göstermesine neden olabilir. Diğerleri ise bunun Amerikan teknoloji şirketlerini engelleyen ülkelerden benzer tepkiler gelmesine yol açabileceğinden korkuyor.
