Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 20 yıllık iktidarının en zor seçimi olarak tanımlanan 14 Mayıs seçimlerinde, seçmenler her oyun sayılmasını sağlamak ve oylamaya herhangi bir müdahalenin yapılmasını engellemek için seferber olmuş durumda. Şubat ayında Güneydoğu'da meydana gelen ve yaklaşık 50 bin kişinin ölümüne neden olan depremlerin açtığı kargaşa da usulsüzlüklere ilişkin endişeleri artırdı.
26 yaşında öğrenci olan Yiğit, 14 Mayıs'taki seçim günü memleketi Antakya'da oy verme işlemini izleyeceğini ve kimsenin felakette ölen anne ve babası adına oy kullanmaya çalışmadığından emin olmak istediğini söyledi. Yiğit, "Onların yerine başka kimsenin oy kullanmadığından emin olmak için sandık başında bekleyeceğim" dedi. Reuters'ın haberine göre Yiğit'in anne ve babası resmi olarak ölü ilan edilmedi çünkü cesetleri enkazda bulunamadı. Tam adını vermekten kaçınan Yiğit, hala seçmen olarak göründüklerini söyledi.
Muhalefet önlem almayı planlıyor
Depremle birlikte krizde olan ekonomisi nedeniyle zaten eleştirilerle karşı karşıya olan Erdoğan için seçim, şimdiye kadarki en zorlu siyasi mücadeleye işaret ediyor. Anketler Erdoğan'ın muhalefetin adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nun gerisinde olduğunu gösterse de, yarış hala sıkı ve kampanyalar yeni başlıyor.
DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı İdris Şahin, cumhurbaşkanını görevden almayı uman altı muhalefet partisinden oluşan bir ittifakın, özgür ve adil bir seçimi güvence altına almak ve oylamayı izlemek için avukatlar gibi profesyonelleri işe almak da dahil olmak üzere önlemler planladığını söyledi.
"Kayıttan çıkmamış kişiler adına oy kullanılması engellenmeli"
DEVA yetkililerinin 31 Aralık tarihli seçmen listelerini deprem bölgesindeki güncellenmiş kayıtlarla karşılaştırdıklarını, taşınanların yeni ikametgahlarında kayıtlı olup olmadıklarını ve ölenlerin kayıtlardan çıkarılıp çıkarılmadığını kontrol ettiklerini söyledi. Şahin, gözlemcilerin depremde ölen ancak henüz kayıtlardan çıkarılmamış kişilerin adlarına oy kullanma girişimlerini önleyebilecek durumda olmaları gerektiğini de sözlerine ekledi. Şahin, "Deprem bölgesinde bazı vatandaşların hayatta mı yoksa ölü mü olduğu belli değil. Üyelerimizin bu kayıtlar konusunda dikkatli olması gerekiyor" dedi ve bu sayının en fazla üç bin ila beş bin arasında olabileceğini sözlerine ekledi.
Muhalefet partileri geçmişte Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından alınan önlemlere ve Erdoğan'ın ülkedeki haber merkezleri üzerindeki etkisine yönelik eleştiriler de dahil olmak üzere seçimlerde usulsüzlük yapıldığını iddia etti. Dünya genelindeki seçimleri karşılaştıran akademik bir çalışma olan Electoral Integrity Project'e göre Türkiye 2019'da 167 ülke arasında 123. sırada yer aldı.
Bununla birlikte, en son yapılan 2018 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde büyük bir hile yapıldığına dair herhangi bir suçlama olmadı ve muhalefetin adayı bunu kabul etti. Erdoğan'ın AK Partisi, halkın iradesine saygı duyan özgür ve adil bir seçime bağlı olduğunu söyledi. Türkiye'deki seçimler genellikle 85 milyonluk ülke genelinde yüz binlerce gönüllü tarafından izleniyor.
Sandık güvenliği
Muhalefet partileri ve sivil toplum kuruluşları, 3 milyondan fazla insanın afet bölgesinden göç etmesinin ilave endişeler yarattığını söylüyor. Deprem 14 milyon kişiye ev sahipliği yapan 11 ili yerle bir etti. KONDA araştırma şirketinin yönetim kurulu üyesi Bekir Ağırdır, "Böyle bir felaketin ardından seçim kayıtlarının doğru bir şekilde güncellenmesi ve sandık güvenliği konusunda sorun yaşıyoruz. Gerçekte kaç kişi yer değiştiriyor? Kaç kişi seçmen listelerine düzgün bir şekilde kaydedilecek?" dedi.
YSK seçim kurulu, Güneydoğu'da seçim yapılmasının önünde herhangi bir engel olmadığını söyledi ve geçici barınma merkezlerinde seçmenler için sandık kurulması ve taşınanların kayıtlı adreslerini kolayca değiştirmelerine izin verilmesi gibi ek önlemler açıkladı. Seçim güvenliğine odaklanan bir STK olan Oy ve Ötesi, 200 bin sandığın her birindeki kayıtları çapraz kontrol etmek üzere 100 bin kadar gönüllüyü kendi sistemi için gözlemci olarak görevlendirecek. AK Parti de gözlemci görevlendireceğini açıkladı.
Halkların Demokratik Partisi'nden (HDP) Mehmet Rüştü Tiryaki, depremden etkilenen bölgede yaklaşık 9 milyon seçmenin kayıtlı olduğunu söyledi. Tiryaki, bu seçmenlerin 300 bin ila 500 bin kadarının adres değiştirdiğinin düşünüldüğünü ancak afet bölgesini terk edenlerin çoğunun adres değiştirmediğini sözlerine ekledi.
Yiğit'e göre deprem ve hükümetin felakete yavaş tepki vermesi, nasıl oy kullanacağına karar verirken üzerinde baskı yaratıyor. Yiğit, "Ailem korunmadı ve hiçbir yardım gelmedi. Bu kez ben de omuzlarımdaki bu sorumlulukla oy kullanacağım" dedi.
