22 Kasım 2024, Cuma Gazete Oksijen
09.07.2021 04:30

Çirkinim ne okumalıyım?

Hiçbir zaman çok güzel olduğumu düşünmemiştim, ama hiçbir zaman şimdiki kadar sıradan ve çirkin olduğumu da düşünmemiştim. Sosyal medyada gezinmeye artık katlanamıyorum. Birbirinden güzel kadınlar görmek bana kendimi çok kötü hissettiriyor. Bazı estetik dokunuşlar yaptırdım ama yetmiyor. Ne önerirsiniz? E.Ş. Sevgili E.Ş., sanırım sosyal medya herkese farklı zararlar veriyor. Ama kendine güvensizlik bunların başında gelir diyebiliriz. Her zaman bizden güzeller, bizden yetenekliler, bizden akıllılar ya da bizden başarılılar olmuştu ama her an kendimizi onlarla kıyaslamamıza neden olacak bir bombardıman altında yaşamıyorduk. Birbirine benzeyen burunlar, dudaklar, elmacık kemikleri, kaşlar ve hatta bakışlar gözümüzü de tek tip insana alıştırıyor gibi. Güzellik algımız biz farkına bile varmadan değişiyor ve öyle olmamak sanki bir kusur halini alıyor.  Bu konuda okumanızı tavsiye etmek istediğim tek bir kitap var, ama öyle bir kitap ki benim edeceğim yüz binlerce kelimeye bedel. En Mavi Göz. Nobel ödüllü yazar Toni Morrison’ın bu kitabı tam da güzellik kavramından vuruyor. Genel geçer güzellik algısının içine denk gelmeyen bir çocuğun kendisinin de çirkin olduğuna kanaat getirerek Tanrı’dan güzelliğin simgesi olarak düşündüğü mavi gözler istemesi…  Kitap elbette siyah edebiyatının en önemli eserlerinden biri ve esas olarak eleştirdiği ırkçı yaklaşım; ancak güzellik olgusunu, kendini çirkin, bu yüzden de değersiz bulmak konusunu, başka hiçbir eserin inceleyemediği kadar derinden incelemiş ve anlatmış da bir roman.  Pecola sadece çocukluğunda değil, yetişkinliğinde de toplum tarafından ona dayatılan çirkin olduğu fikrini taşıyor. İlerleyen yaşlarında güzel olmak, yani eşittir toplum tarafından kabul görmek, yani sevilmek için halüsinatif bir halde gözlerinin mavi olduğuna inanıp aklını bile yitiriyor.  Dünya döndükçe Sizden ricam kitabın diğer konularını şimdilik bir kenara bırakıp tamamen bu gözle okumanız ve kendinizi Pecola yerine koymanız. Mavi gözün ve pembe beyaz bir tenin daha güzel addedildiği fikri çok eskide kalmış gibi görünse de aslında halen bize dayatılan güzellik kavramlarıyla yaşadığımızı göreceksiniz. Belki esmer diye yan bakmıyoruz artık kimseye, ama bu sefer de birbirimize bakıp “şurana biraz dolgu, burana biraz botoksla harika bir kadın olabilirsin” diyoruz. Galiba dünya döndükçe var olmaya devam edecek bir problem ama Pecola, Pecola’dan da öte onu bütün güzellikleriyle gören hikâyenin anlatıcısı Claudia, hepimize yardımcı olabilir.  Sevgiler. 

Reçete

En Mavi Göz, Toni Morrison, Çeviren: Zeynep Baransel, Sel Yayıncılık, 224 Sayfa.