18 Nisan 2024, Perşembe
19.03.2021 06:00

Suç başkasındaysa ne okuyayım?

Sevgili kitap terapisti,  Kurban psikolojisi ve çaresizlikten kurtulmak için önereceğiniz kitapları bekliyorum.  Sevgili Fatma Öner, Kurban psikolojisini çok yakından tanıyorum. Bir kere çoğu yazarda olduğunu gözlemlediğimi söyleyebilirim, zira onca zaman uğraşıp da yazdığınız kitaplar okunmadığı, yeteri kadar dağıtılmadığı zaman kendinize “Ben yeteneksizim” diyecek değilsiniz. Faturayı genelde başkalarına, belki memleketin meselelerine, zamana, mevsimlere, yeri gelir Covid’e kesersiniz. Belki de bu yüzden, yazı dünyasında da çok vardır “mağdur edebiyatı.” Tabii kurban olmanın kurguya getireceği pek çok avantaj, çatışma da vardır. Kötü şeyler olur, olmaya devam eder. Bunun suçlusu başkalarıdır, yani edebiyat dilince bir düşman. Bunu değiştirmek için çabalamak yersizdir. Varoluşçuluk da girer işin içine, karakter başına gelenleri hak ettiğini düşünür, umutsuzluğu “gerçekleri” görebildiği içindir. Neyse bu işi bir teze dönüştürmeden aklımdaki birkaç kitaptan bahsedeyim. Bunlardan bahsetme sebebim de dışarıdan bir gözle insanın kendini nasıl bir kurban gibi gördüğünü fark etmenizi ve kendinize ayna tutmanızı ummak.  Aklıma ilk gelen Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli oldu. İnsana müthiş bir rahatsızlık veren baş karakter Zebercet bir otele, yapayalnız bir hayata hapsolmuştur ve bütün umudunu otele bir kez gelmiş ve bir kez daha geleceğini söylemiş olan bir kadına bağlamıştır. O kadın gelmedikçe aklını yitirir.  Edebiyatta kurban psikolojisine en çok sahip karakter bana hep Masumiyet Müzesi’ndeki Kemal gibi gelir. Hatta bu yüzden zihnimde tatsız bir yere sahiptir. “Basiretsiz Kemal” derim içimden, “kabahatli hayat değil, sensin. Ah bir açsan gözlerini ve görsen.”  Ayıp olacak ama bu kurban psikolojisiyle yaşayıp kendi annesini kurban eden, çok severek yazdığım bir karakterim var. Başkalarının Kokusu adlı kitabımdaki İzzet Bey. Kendi hayatıyla, verdiği kararlarla ilgili sorumluluk almayan karakterlere duyduğum ilginin bir dışavurumudur.  Eğer çareyi sadece edebiyatta aramayalım dersek Kurban Tuzağından Kurtulmak kitabını öneriyorum. Bu elbette kişinin kendine kurduğu bir tuzak ve kitabın yazarı, alanın önemli isimlerinden Zimberoff bu ruh halinden nasıl kurtulunabileceğini anlatıyor.  Hepimizin kurban psikolojisi yaşadığımız ve çaresiz hissettiğimiz şu günlerde belki de hiçbiri işe yaramayacak. Tek kurtuluşumuz eldeki imkânlarla mümkün mertebe kendimizi rahatlatmak. Bunun için hep çocukluğumdan beri en sevdiğim kitaplardan biri olan Robinson Crusoe’yu düşünüyorum. O düştüğü bir adada hayatta kalmayı başardıysa biz neden yapamayalım?  Reçete 1. Kurban Tuzağından Kurtulmak, Diane Zimberoff, C Planı 2. Anayurt Oteli, Yusuf Atılgan, Can Yayınları 3. Masumiyet Müzesi, Orhan Pamuk, Yapı Kredi Yayınları 4. Robinson Crusoe, Daniel Defoe, Yapı Kredi Yayınları