Beni seçmemek için deli olmak gerekirdi

2002’de politikacı Pim Fortuyn ile son röportajını yapıyor. 2011’de ilk romanı Zehra’yı yazıyor. 2016’da Hollanda’nın Oscar’ı kabul edilen Golden Calf Ödülü’nü alıyor. 2016-2019 arası No Longer Without You isimli tiyatro oyununda muhafazakar annesini sahneye çıkarıyor, gençken yaşadıkları çatışmaları konuşuyor ve seyircilerin önünde uzlaşıyor. 2021’in son günlerinde ise Hollanda Netflix’inde izlenme rekorları kıran Undercover dizisinin başrollerinden biri olan Türk uyuşturucu karteli patroniçesi Leyla Bulut olarak karşımıza çıkıyor. Bu hafta Amsterdam’dayız. Konuğumuz aktris, yazar ve tiyatrocu Nazmiye Oral. Oral ile göçmen çocuğu olmanın sanatına nasıl yansıdığını ve Leyla Bulut karakterini konuştuk. Undercover’da Leyla rolünde çok beğenildiniz. Kızlarıma Undercover’ın seçmelerine gittiğimi söylediğimde çığlık attılar, çok heyecanlandılar. Meğer Hollanda’da çok meşhurmuş. Belçika’nın en büyük uyuşturucu kartelinin başında bulunan Leyla Bulut’u canlandırıyorum. Kocası dahil, bütün tehlikeli adamlar onun sözünü dinliyor, ona saygı duyuyor. Erkek dünyasında bir patroniçe, aynı zamanda çok iyi bir anne ve eş. Kalbi temiz ve sevilen biri. Beni seçmemeleri için deli olmaları gerekirdi. Oral, Leyla Bulut karakterini “Erkeklerin dünyasında bir patroniçe, aynı zamanda çok iyi bir anne ve eş” olarak tanımlıyor. Bağlanma korkusu Bu role hazırlanırken esinlendiğiniz biri oldu mu? Matild Manukyan’ı sık sık düşündüm. O da erkeklerin dünyasında bir genelev patroniçesiydi. Çok zengin oldu. Sevilen ve güçlü bir kadındı. Leyla gibi... Bu noktaya uzun bir yolculuğun ardından geldiniz. Çocukluktan başlayalım mı? Misafir işçi programıyla Hollanda’ya göçmüş bir ailenin Hengelo’da doğan kızıyım. Ailem bir gün döneceklerini düşünerek, Türkçem gelişsin diye 6 yaşımda beni babaannemlerin yanına Gemlik’e yolladı. İlkokula orada başladım. Sokaklarda oynayarak geçen çok güzel bir dört yılım oldu. 80 Darbesi öncesinde ailem beni apar topar Hollanda’ya geri aldı. Döndüğümde Hollandacayı tamamen unuttuğum için zorlandım ve göçmen çocuğu olduğum gerçeğini o zaman anladım. Dört yıl Türkiye’de kalmanın başka etkisi oldu mu? Yıllar sonra fark ettim ki anne ve babamdan uzun süre ayrı kalmak beni kimseye kolay güvenmeyen ve bağlanmaktan korkan bir insan yapmış. Ama genetik olarak ait olmadığım bir kültürde büyümenin çok avantajını yaşadım. Her insanın cevap bulması gereken “Kimim?” “Değerim ne?” “Nereye aitim?” sorularına göçmen çocukları mecburen kendine soruyor. Bugün biliyorum ki ikisiyim de... Eğitiminiz? Sanat Akademisi’nde moda okurken tiyatro bölümündeki arkadaşlarımın ricası ile bir filmde ve bir oyunda rol aldım. Oyunculuğu çok sevdim. Ama dört yıl daha okumak istemiyordum. Tanıdık bir tiyatro direktörü Jean Racine’in Andromaque’sini sahneleyecekti. Seçmelere katıldım ve Andromaque olarak başrolü aldım. Gazetelerde çok iyi yorumlar çıkınca Hollanda’nın en büyük oyunculuk ajansı görüşmeye çağırdı. O sırada fakstan bir rol çıktı. 25 yıl önceden bahsediyorum tabii. Ajans sahibi bir bana, bir kağıda baktı. “Bununla başla” dedi. Bir komedi dizisinde küçük bir rolüm olmuştu. Yazmaya ne zaman başladınız? Hep keyif için yazardım. İkinci çocuğum doğduktan sonra bir daha çalışamayacağımı düşünerek depresyona girdim. 31 yaşında görevim tam zamanlı annelik olmuştu. O arada Jean Racine oyunundaki direktörüm bir film okulunun yüksek lisansına sinopsis yazarak başvurabileceğimi söyledi. Seçilen sekiz kişi uluslararası yönetmenlerden ve senaryo yazarlarından Cenevre’de ders alacaktı. Hem seçildim hem de o sinopsisle Avrupa Yayıncılar Birliği’nden ödül kazandım. Ne yazmıştınız? Zihinsel engelli bir kardeşim var, onun hikayesinden ilham aldım. Senaryo Kurban Bayramı’nda babasının “Artık erkek oldun” diyerek eline bıçak verip kurbanı kesmesini istediği, Hengelo doğumlu 16 yaşındaki yufka yürekli Mehmet’in danayı kesemeyişi, etrafın kan revan içinde kalması ve babanın işi bitirmesi. Çok çarpıcı bir girişti. Mehmet’in aynı zamanda zihinsel engelli bir abisi var ve ona bakmakla yükümlü. Sonra yazmak konusunda hızımı alamadım, gazetelerde köşe yazarlığı yaptım. 2011’de Zehra isminde bir romanım yayınlandı. Anneyle sahnede İslam karşıtı, ünlü politikacı Pim Fortuyn ile de yaptığınız röportaj öldürülmeden bir gün önce yayınlanmış. Hikayesi ne? Hollanda televizyonunun Müslümanlar için üç saatlik bir yayın kuşağı vardı. 2002’de o kuşak için Diyalog adında beş bölümlük bir röportaj serisi yaptım. Fortuyn o dönem çok popüler, herkes konuşmak istiyor. Fakat o gün o odada müthiş bir korku enerjisi vardı. Ertesi gün ölüm haberini alınca şoke oldum. 2016’da In Vrijheid filmindeki rolünüzle Hollanda’nın en önemli ödüllerinden biri olan Golden Calf’ı kazanmışsınız. Golden Calf Hollanda’nın Oscar’ı. Çok onur duydum. Ama ödül törenine katılamadım çünkü annemle Lahey’de kendi hikayemizi anlattığımız No Longer Without You’yu sergiliyordum. Müthiş. Bu fikir nasıl ortaya çıkmıştı? Ben konservatif bir aileden geliyorum. Annemle genç kızlığımda çok çatıştım. Ben Türkiye’de de büyüsem sanatçı olmak isteyecektim. Ama göçmen olunca aileniz bunun nedenini içinde büyüdüğünüz yabancı kültüre özenmek zannediyor. Annemle aramızda saf sevgi olduğu için ne kadar tartışsak da ayrı düşmedik. Fakat herkes bizim gibi şanslı değil. Muhafazakar anneler, ateist, travesti, başka dinden birileriyle evlenmek isteyen çocuklar… Sayısız çatışma var. Gençler anne babalarına karşı olan sevgilerinden çoğu zaman kendilerini seçemiyor ve acı çekiyorlar. Bunu Female Economy Tiyatro kolektifimizin altında oyuna döktük, New York’tan Lahey’e birçok yerde oynadık. Annenizi sahneye çıkmaya nasıl ikna ettiniz? Aynen böyle anlattım. “Gençken sırf sen istiyorsun diye biriyle nişanlanmıştım. 1.5 sene sonra nişanı atabildim ama sana niye o adamla evlenmemi istediğini hiç sormadım. Bu tip şeyleri tanımadığımız 100 kişi arasında birbirimizi suçlamadan konuşacağız, uzlaşacağız ve onlara da ilham olacağız” dedim. Hemen kabul etti. O da sesini duyurmak istedi. Bu oyunla annemle ne kadar farklı değil, ne kadar aynı olduğumuzu anladık. Covid nedeniyle artık oynayamıyoruz. YouTube’da oyunun İngilizce altyazılı filmi izlenebiliyor. Metin Akpınar ve Kemal Sunal’ı görünce... Sinan Çetin’in Propaganda’sında Metin Akpınar, Kemal Sunal gibi ustalarla oynamışsınız. Türkiye’deyken Sinan Çetin’in ofisine fotoğraflarımı bırakmıştım. İki ay sonra aradılar, küçük bir rol için Kayseri’ye davet ettiler ama proje hakkında bilgi vermediler. Kayseri’de beni kara gözlüklü bir şoför karşıladı ve ciple Ürgüp’e götüreceğini söyledi. “Allahım acaba kaçırılıyor muyum?” dedim, o derece. Gece 11’de otelin lobisine endişeyle vardım. Kafamı bir kaldırdım ki barda Metin Akpınar ve Kemal Sunal içki içiyor. Uzaktan “A siz Hollanda’dan gelen sanatçısınız değil mi? Hoş geldiniz” dediler. Ne hissettiniz? Şoke oldum, gözlerim doldu. Her göçmen çocuğu Kemal Sunal, Metin Akpınar filmleriyle büyür. Yanlarına gittim ve duygularımı söyledim. Propaganda bana müthiş bir hediyedir. Küçük bir rol için gitmiştim ama büyük role terfi edip Metin Akpınar’ın eşini canlandırdım. Ürgüp’ün gün doğumlarını, Metin Akpınar, Kemal Sunal, Meral Orhonsay, Rafet El Roman ve Meltem Cumbul’la güne sohbet ederek başladığımız kahvaltı sofralarını, ülkemde çalışabilmenin mutluluğunu unutamam.

Ayşe Acar

Diğer Yazarlar

Ece Sükan yazdı: Lüks modanın Metaverse atağı

Bu neyin sınavı?

Çağı yakalamak

Kahvaltıda salata vazgeçilmezimdir

Higgs'in 13.8 milyar yıllık öyküsü

Beni seçmemek için deli olmak gerekirdi