25 Nisan 2024, Perşembe Gazete Oksijen
19.03.2021 06:00

Kürasyon

Bilginin, kaynakların, olanakların kıt olduğu yüzlerce yıl bir şeylere erişmek asıl sorundu. Birden oyun değişti. Ortada arz patlaması var. İstediğiniz her konuda binlerce kaynak tarafından sayısız malzeme, bilgi, haber üretiliyor

Zamanımız kıt. Hatta yok. Hiçbir şey için yeterli zaman yok. Hıza yetişebilmek için ne yapıyorsak en kısa zamanda, en uygun ve verimli şekilde yapmak durumundayız. Aynı an içinde bile yapılması istenenler ya da gerekenler o kadar çok ki. Pek çoğunu ıskalamak kaçınılmaz. Meraklarımız artıyor. İlgi alanlarımız genişliyor.  Her gün “yeni” çıkandan, oluşandan, değişenden haberdar olmak gerekiyor. Farkında olmazsanız eskiyiveriyorsunuz. Aynı anda kaç şey yaparsanız yapın yetişmek imkansız. Yapılanın, duyulanın, dinlenenin, okunanın, konuşulanın, öğrenilenin, pişirilenin, anlatılanın tadına varmadan bir yenisinin peşinde, dili dışarda, nefes nefese koşmak gerekiyor.  Bilginin, kaynakların, olanakların kıt olduğu yüzlerce yıl bir şeylere erişmek asıl sorundu. Bir kitaba, müziğe, habere ulaşmak çok zordu. Birden oyun değişti. Ortada arz patlaması var. İstediğiniz her konuda binlerce kaynak tarafından sayısız malzeme, bilgi, haber üretiliyor. Pek çok konuda bunların sayısı her saat katlanıyor. Artık bol olan bilgi, kıt olan zaman. O zaman kıt zamanda, aranana, istenene en uygun olana en kolay ulaşmak değerli oluyor. Bilgi içerik arzı doygunluğa eriştikçe, asıl ihtiyaç anlamlı uygun olana ulaşmak oluyor. Teknolojinin de uçmasıyla, hayatın neredeyse her alanında kürasyon ihtiyaç haline geliyor. 

Artık bol olan bilgi, kıt olan zaman. Bilgi içerik arzı doygunluğa eriştikçe, asıl ihtiyaç anlamlı uygun olana ulaşmak oluyor. Teknolojinin de uçmasıyla, hayatın neredeyse her alanında kürasyon ihtiyaç haline geliyor.
Kürasyon kavramı çok uzun süre müze, sergi, sanat konularında aramak, seçmek, yorumlamak üzere bir araya getirmek için kullanıldı. Bu işi yapanlara küratör dendi. Kür aslında hayatımızın pek çok alanında uzun zamandır var. Latince ‹cura’ özen, bakım anlamında. Dilimizde kür; manikür, pedikür,  penisilin kürü, kürdan… örneklerindeki gibi veya sergi, bienal, müze için yaygın olarak kullanılıyor ya da müzik, festival vb. için de öyle. Ama bu bakım, iyileştirme için yapılan özenli seçimler, yani kürasyon neredeyse hayatın her alanına taşmaya başladı. Örneğin; bio-kürasyon, bio-medikal veri ve bilgilerin farklı kanal ve kaynaklarda taranıp, veri haline getirilip modellenmesi demek. Müzik, seyahat, eğlence, kitap, tv, dizi... her konuda kürasyon talebi artıyor. Kolay ve genel yollardan erişilen bilgi jenerik, sıradan, kitlesel ve sığ oluyor. İstenilene erişmek büyük zaman ve enerji ister hale geldi. Aynı zaman dilimi içinde çok şeye erişmek gerekirken sunulan sınırlı sonuçlar mutsuzluğu körüklüyor.  Zaten yapılacak, bakılacak, okunacak, izlenecek, görülecek, paylaşılacak, merak edilecek, ilgi duyulacak, araştırılacak şeyler varken, ne yaparsanız yapın, yapamadıklarınız yaptıklarınızdan çok daha fazla olacak. Gideceğiniz filmler, okuyamadığınız kitaplar, dinleyemediğiniz müzikler, izleyemediğiniz konferanslar, konuşmalar, sunumlar, sohbetler, buluşmalar... yapabildiklerinizden daima ve artarak daha fazla olacak.  İçerik kral ilan edildi. Ama o kadar çok kral var ki. Benim istediğim, merak ettiğim içeriğe zaman ve efor sarfetmeden ulaşabilmeliyim. Birileri benim için toplamalı, seçmeli, kategorileştirmeli, yorumlamalı ve o konuda benim istediğim yer, zaman ve şekilde sunmalı. Üstelik kürasyon yepyeni toplulukları da ortaya çıkardı, bir araya getirdi. Bir konuya olan ilgi kadar, o konuyla kimlerin ilgilendiği de önemli oldu. Sahip olmaktan çok ait olmanın önem kazandığı bu yalnızlaşma döneminde, ait olunan topluluklar yaşama alanı haline geliyor. Müzik sitelerinde ‘playlist’ler, sitelerdeki alıntılar, yazarlara konulara göre kitap listeleri, müzik siteleri, dinlediklerinize göre parça listeleri, isteğe bağlı video uygulamaları dizi ve film hatta alışveriş siteleri size göre öncelikli ürün öneriyor. Instagram’da pek çok hesap kendi üretmediği içerikleri, belli bir mantık içinde bir araya getiriyor. Yepyeni bir yorumla yeni bir anlam yaratıyor. Hatta basın bile kendi haber üretmekten çok pek çok kanaldan toplanan haberi belli bir doğrultuda seçip, bir araya getirip belli bir ilgi-bilgi topluluğuna sunuyor. Ne yiyeceğimizden ne okuyup seyredeceğimize, ne dinleyeceğimizden ne okuyacağımıza kadar kürasyon ihtiyacımız oluverdi. Yani hayatımız bu hız döneminde kürasyon ile işliyor. Ama bu kürasyon ne kadar özen, bakım, iyileştirme olarak yansıyor?  O da seçtiğimiz küratörlere bağlı.  Ama artık kimse kendi küratörü olacak zaman, enerji ve uzmanlığa sahip değil.