Tavsiye tasfiyeyi tavsatmalı

Hangi filme gitsek? Zor soru. Hayatın yoğunluğu ve inanılmaz hızı içinde yanlış tercih yapıldığında mutsuzluk garanti. Hem kötü film seyrediyorsun hem de asıl görülmesi gereken filmi ıskalıyorsun. Bir daha vakit bulduğunda o film hala oynar mı ya da çok da iyi alternatifler çıkabilir. Günlük hayatta bırakın çok önemli konuları sıradan şeyler için bile hata payımız pek yoktur. Hangi yoldan gideyim? Ne pişireyim? Hangi doktora gideyim? Kimi takip edeyim? Tatilde nereye gideyim? Ya hafta sonu? Şehre yakın makul bir yer? Hamburger mi pizza mı? Yeşil mi kırmızı mı? Uzunu mu? Hangi oyunu telefonuma indireyim? Hangi dizi? Hangi kitap? Polisiye mi? Birini çözsen diğerinde ne yapacağını bilmiyorsun. Tek çare tavsiye.  Tavsiye hayatın önemli ihtiyacı. Her gün hız daha artıyor. Zaman hep kıt. İnsan için aynı zaman diliminde yapması için önüne konan öneriler sonsuz. Neyi tercih ederse etsin onlarcasından da vazgeçmek zorunda. Konu ne olursa olsun. Yanlış tercih ya da kararların bedeli ağır olabilir. Dönüp telafi edildiğinde, o zaman dilimindeki yeni seçenekler ıskalanacaktır. Bir yandan arasından seçilecek şıklar artarken, öte yandan yanlışın bedeli madden ve veya manen çok yüksek olabilir. Hatta bazen yanlış tercih oyundan düşmeye, dışarı atılmaya, yok olmaya yani kısmen tasfiye edilmeye yol açabilir. En azından zaman yok olur. O zaman biriminde tek kitap okuyabilir, bir kere dışarı yemeğe çıkılabilir, bir kere tatile gidilebilir, film dizi izlenebilir… Her şey o kadar hızlı ki yanlış tercihte mutsuzluk garanti. Ama bu seçimleri, tercihleri yapabilmek için ön çalışma, araştırma hem zor hem yapacak zaman da hiç yok. Tek çare tavsiye. Ama öğüt değil. Öğüt verilir. Tavsiye hem istenir alınır, hem verilir. Öğüt tek taraflı. Veren de sanki çaktırmadan işaret parmağını da sallar. Otorite olmanın dayanılmaz yüksekliğini mutlaka hisseder. Verme konusunda eli açıktır, kolayca dağıtır. Her konuya da bulaşmaya meraklıdır. Tavsiye öyle mi? Vereni bağlar. Sonucu kısa sürede alınacak tavsiyelerin sorumluluğu da büyür. Şu filmi gör, şunu oku, buraya git dedikten sonra bir ‘ama’ sulandırmasıyla bir acil çıkış kapısı yaratılır. Zaten isteyenler de bazen uymak için değil, tutmazsa, tavsiye vereni suçlayıp kendini temize çıkarmak ister. Öte yandan kimden tavsiye alacağınız da çok önemlidir. Eskiden bir ürün ya da hizmeti alma sebebi araştırmalarında eş dost tavsiyesi uzak ara en başta çıkardı. İnsan kendini eş dost ile o kadar özdeşleştirir ki tavsiyelerine güven sonsuzdur. Böbreğim ağrıyor dediğimizde önerdiği ‘zaportoksimisin’i hemen alıp içiverirsiniz. Doktor tavsiyesine ihtiyaç duyulmaz. Gerçi en güvenilen grup olan, bütün prospektüslerde hep kendilerinin tavsiyesine göre davranılması istenen doktorlar bile, zamanında acayip ürün ve markaların arkasında duruvermiştir: “Doktorların en çok içip tavsiye ettiği sigara markası” reklamları bugün aklın ötesine geçer.   Yemek seçerken şefin tavsiyesi, film, kitap, müzik, dizi, oyun… için eleştirmen tavsiyesi, o gün ne pişireceğine karar vermek ya da çocuğuna isim koymak için saatli maarif takvimi ilginç bir referans merkezi olabilir.

Hamili kart yakînimdir