O tangolarla yolculuğunuz

Yolcuları ve yolculuklarıyla yazılan satırlar size neler anlatır? Kimi zaman kitaplarda hayat bulmuş kimi zaman da sararmış, eskimiş sayfalarda kaybolmuş hikâyeler... Böyle hikâyeleriniz vardı, değil mi? Şarkılarınız yok muydu? Tangoların bende uyandırdıklarını bu yüzden mi anlatmaya çalışmıştım? İçimdeki tangolar... Türkçe tangolar... Yolculukların uyandırdıkları şimdi daha anlamlı bir yere oturabilir mi? İçlerine girmeye başladığımda öğrenecektim. Bazı hikâyeler nasıl da uzaklardan geliyordu. Kenar mahallelerin sesi O filmin kareleri gözlerimin önünden bir daha geçiyor. Leonard Schrader’in sihirli perdeye yansıttığı resimlerde hayat bulan adımlar... Alba ile Cholo’nun dansı... Buenos Aires’in vahşi ve karanlık sokakları... Hayatın ölümle yaptığı dans mıydı bu aynı zamanda? Çıplak Tango... O giysilere rağmen... Bu tutkunun dansı Paris’in, devrinin seçkinleri ve şaşaasıyla da tarihteki yerini alacak Belle Epoque salonlarına, farklı bir ruh ve şıklık ama erotizmini hiçbir zaman kaybetmeyecek bir kimlikle, Marsilya üzerinden, Arjartinli maceraperest müzisyenler ve tacirler tarafından mı taşınmıştı gerçekten? Hikâye etkileyici görünüyor. Kışkırtıcı ve ürpertici de... Sularımıza bu salonlardan geçtikten sonra gelirken de tarihe bir başka yolculuğun hikâyesi yazılacaktı. Yorgun İstanbul, Pera’daki Avrupa Pasajı’nın karşısındaki Sponeck Birahanesi’ndeki ilk gösterisiyle şehirdeki sinema tarihini başlatan, Tepebaşı’ndaki Pathe Sineması’yla da ilk sinemayı açan Sigmund Weinberg’in 1895’te getirdiği fonograf ve ilk silindir plaklar sayesinde tanışacaktı bu müzikle. Sıra bir süre sonra gramofona ve 78 devirli taş plaklara da gelecekti. İçinden deniz geçen, Batı ile Doğu arasında bocalayan tarihi şehrin de tangosu vardı artık. Sonra balolar... Bir başka ülke kurmanın heyecanı... Dönemin ruhu birilerini sahneye çağırıyordu. Serbestliği böyle de anlayabilirdiniz. Yakup Kadri’nin Ankara’sında, Ankara Palas’a gelen lüks arabalardan çıkarak şık tuvaletleri ve silindir şapkalarıyla arzı endam eden hanımları ve beyleri bu yeni havayı nasıl hissediyordu? Şehre İstanbul’dan gelen ve savaşta hemşirelik yapan Selma Hanım, Nazif Bey ve Binbaşı Hakkı Bey ile yaptığı evliliklerin ardından hayatını birleştirdiği devrin genç aydını Neşet Sabit Bey ile tıpkı yaşadığı ülke gibi geçmişle yaşanan günler arasında kurmaya çalıştığı ‘muvazene’ için neleri yaşayacaktı? O düğünleri unutabilir miydiniz peki? Neydi yaşanan? Bir gerçek mi, bir yanılsama mı? İkisi de belki. Gerardo Matos Rodríguez’in 1916‘da yazdığı, aslında acıklı bir ayrılık şarkısı olan La Cumparsita’nın gelin ile damadın açılış dansı haline gelmesini nasıl anlamak gerekiyordu? Bestecisi bunu hayal edebilir miydi? Yazdığının çok uzak bir ülkede yeni bir yazgının simgesi gibi görülmesi... La Cumparsita bir yalan mıydı? Yalanlar ve gerçekler Cumhuriyet ruhunun derinlikleri... Lavanta renkli bir gece... Selim İleri Bu Yalan Tango’da bizi popüler romanların yazarı Fatma Asaf’ın iç dünyasının seslerine bu yüzden mi çağırır? Gerçek hayattan aldığı kahramanlarına rağmen istediği gibi yaşayamamış, o hayalleri hep ıskalamış, zaafları ve korkuları tarafından esir alınmış bir kadın... Anlatılan sadece özel bir hayatın tarihi midir? Geride bırakılan tangolar hangi yalanları dile getirir? O şarkıların sözlerinde kimleri bırakmıştınız? Fransa’da aldığı konservatuvar eğitiminin kazandırdıklarıyla yurda dönen Afife Tanyeli Hanım ile Süreyya Opereti’nin en önemli solistlerinden Suzan Lütfullah Hanım’ın yabancı tangolara yazılmış Türkçe sözlerle sahnede bir süre kalmasının ardından bu toprakların derin havasının çıkardığı özgün tangolara da gelecekti sıra... Mazi kimin kalbinde yaraydı? O vahşi dansın çok ötesinde bir müzik doğacaktı artık. Zemin çoktan inşa edilmişti. Bu sorular boşuna mı soruldu sanmıştınız? Ankara / Yakup Kadri Karaosmanoğlu / İletişim Yayınları / Roman / 252 Sayfa Bu Yalan Tango / Selim İleri / Everest Yayınları / 384 Sayfa