22 Aralık 2024, Pazar Gazete Oksijen
14.01.2022 04:30

Tünelin ucundaki ışık

Omicron bir felaket haberi mi yoksa tünelin ucundaki ışık mı? Dünya bunu tartışırken bazı bilim insanlarından çok önemli ve iyimser açıklamalar duyduk. Genel olarak yeni bilgileri sizler için derledim.  • Erken kanıtlar, birçok hastada Omicron’un çoğunlukla üst solunum yolunu (burun, ağız, boğaz) etkileyen daha hafif semptomlarla geçirildiğini gösteriyor. Bu, genellikle akciğerleri işgal eden virüsün daha önceki türlerine göre neden daha az bireysel hastaneye yatış veya ciddi hastalık riski oluşturduğunu açıklıyor. • Üst solunum yolları semptomlarının yanı sıra kuru öksürük ve bel ağrısı da sık görülüyor. • Hastalığın kuluçka süresi, yani enfeksiyonun alımından semptomların ortaya çıkışına kadar geçen süre, diğer varyantlara göre çok kısa. • Covid 19 enfeksiyonun başından beri gördüğümüz tat ve koku kaybı, Omicron’da çok daha nadir. • Bununla birlikte virüsün hızla yayılmasının sebebi, hiç semptom göstermeden hastalanan kişilerin toplum içindeki varlığı. • Tam doz aşılarını yaptırmış kişilerin, güçlendirici dozlarını da olması hastalığa karşı büyük koruma sağlıyor. • Aşılanan kişiler enfeksiyonu geçirse bile çok hafif, grip benzeri belirtilerle atlatıyorlar. • Ameliyat ya da Covid testi için hastaneye gelişlerde çok dikkatli olunmalı. • Covid 19’un soğuk algınlığına, üst solunum yolu enfeksiyonlarına, RSV’ye neden olan diğer 4 koronavirüse katılacağı ve bağışıklığı olmayan insanları etkileyeceği öngörülüyor.  • Omicron’un Ocak ayı sonuna doğru pik yapması, Şubat ayında azalmaya başlaması bekleniyor. • Temas takibi çok anlamlı değil, çünkü hepimiz bir şekilde virüsü alacağız. • Covid ile son savaştayız ve artık normal yaşama dönmeye de hazırlanmalıyız ama önlemlerimizi almaya bir süre daha devam edeceğiz. • Aşılarınız tam ve bağışıklığı baskılanmış değilseniz evde kalmanıza gerek yok fakat önümüzdeki iki hafta boyunca kalabalıklardan uzak durmalısınız. • En sevdiğim haberse  ilkbahar/yaz aylarının güzel geçeceği. Yine de hala en büyük silahımızın aşı olduğunu hatırlatmakta fayda görüyorum. Çünkü aşılı olanlar yakalandığında çok hafif geçen bu hastalık aşısız kişilerde ciddi ve hatta yoğun bakım takibi gerektirir vaziyette seyredebiliyor. Bazı hastalarımızın ‘ama ben aşı oldum’ demelerinin altında tek doz aşı yatıyor ve bu hiç yeterli değil. Son 1 yıl içinde 3 hatta 5 doz aşı yaptıranlar var ve bu bazılarımıza hiç mantıklı gelmiyor fakat şu anda savaş koşullarındayız, hayatımızı korumak için elimizde ne varsa onu kullanacağız. Aşıyla ilgili iki büyük tereddüt var toplumun kafasında. Birincisi kısırlık yapar mı, ikincisi hamilelikte problem yaşar mıyım? Her ikisiyle ilgili bilgi vermek istiyorum. Covid 19 aşısı ve doğurganlık ile ilgili bilmeniz gerekenler: • Şu anda hamile kalmaya çalışan veya gelecekte hamile kalabilecek kişilere ve eşlerine Covid 19 aşısı önerilmektedir. • Covid 19 aşıları da dahil olmak üzere herhangi bir aşının kadınlarda ya da erkeklerde doğurganlık sorunlarına neden olduğuna dair bir kanıt yoktur. • Aşınızın ilk dozunu yaptırdıktan sonra hamile kalırsanız, aşınızın diğer dozlarını da mutlaka tamamlamalısınız. Ne yazık ki aşılanmama ya da eksik aşı nedeniyle kaybettiğimiz anne ve bebekler var. • Bilim insanları, ergenler de dahil olmak üzere aşının doğurganlık kaybı yapmadığını önemle vurgulamaktadır.  • Erkekler açısından da durum aynıdır. Araştırmacılar aşılanma öncesi ve sonrası sperm hareketi ve miktarı gibi parametrelere baktılar. Aralarında hiçbir fark olmadığını rapor ettiler. • Aşı sonrası ateşi olan hamileler mutlaka ateş düşürücü almalıdır. Çünkü ateş sağlıklı insanda dahi gebeliği etkileyebilir. Covid aşısı ve gebelik ile ilgili bilmeniz gerekenler: • Çok yeni bir çalışmaya göre, hamileyken Covid aşısı yaptıran kadınların bebeklerini erken doğurma ya da normalden küçük bebekler doğurma riski, aşılanmayan gebelere göre fazla değil. • Bu çalışma 15 Aralık 2020 ve 22 Temmuz 2021 arasında, bir ya da daha fazla doz Covid aşısı olan 46 bin civarı tekil gebeliği inceledi. • Aşısız, Covid geçiren hamilelerde erken doğum ve gebelik kaybı riski çok daha fazla. • Aşılama, annenin bebeğine antikor geçirerek bebeğin korunmasını sağlıyor. • Covid 19 aşıları canlı aşı olmadığında hamileleri ve bebeklerini enfekte etme ihtimali yoktur. • Yine de endişeleriniz varsa enfeksiyon hastalıkları uzmanınız ve kadın ve doğum hastalıkları uzmanınızla mutlaka konuşmalısınız. Elbette aşıların da Covid 19’un da uzun vade etkileri hakkında bilinmezliklerimiz var. Fakat şundan emin olun ki her yeni bilgi büyük bir şeffaflıkla paylaşılıyor. Gün geçtikçe daha çok şey öğreneceğiz. Lütfen internetteki bilgi kirliliğine itibar etmeyin. Doğru kaynaklardan her türlü bilgiye ulaşmaya çalışın ve güvendiğiniz doktorlarınızla temasta kalın.

Özlem Cankurtaran
Özlem Cankurtaran