Vücudun açlığı düzenleyen birden fazla mekanizması var. Eskiye dayalı en yaygın inanış açlığın vücuttaki enerji kaynakları yavaş yavaş tükendikçe ortaya çıktığı yönündeydi. Ancak bu teori, bir önceki öğünde fazlasıyla yiyip dünya kadar enerji depolasak bile neden sonraki öğünlerde "Kurt gibi" acıktığımızı açıklamaya yetmiyordu. Açlığı tetikleyen AgRP nöronlarının ise yemekten sonra düşen kan şekeri seviyeleri gibi göstergeler tarafından yönetildiği düşünülüyordu.
ABD'deki Iowa Üniversitesi'nden Deniz Atasoy ve arkadaşlarının fareler üzerinde yaptığı araştırma ise bu nöronların aktivitesini birkaç gün boyunca ölçen ilk çalışma olarak kayıtlara geçti. New Scientist'e konuşan Atasoy açlık hissinin nöron aktivitesindeki iniş-çıkışlara bağlı olduğunu bulduklarını belirterek "Bu işle görevli AgRP hücreleri, beslenme düzenini takip ediyor. Nöronlar sanki 'yemek zamanı' diye bağırıyor" dedi.
Araştırmanın ilk aşamasında, farelerin istedikleri zaman yemek yemelerine izin verildi. Yapılan takipte nöronların aktivitesinin beklendiği gibi gün boyunca kademeli olarak artmadığı, bütün gece yemek verilmese bile gecenin sonunda keskin bir şekilde düştüğü görüldü. Buna karşın hayvanlar uyandığında aktivitenin aniden yükselmesi ise ekibi şaşırttı. Bu tabloyu yorumlayan Atasoy "Sanki nöronlara yemek yeme ve yemeyi bırakma zamanının geldiğini söyleyen bir saat var" dedi.
Deneylerin devamında, farelere sadece gün ışığında belirli zaman dilimlerinde yemek verildi ve hayvanlar uyanık kalmaya zorlandı. 7 ila 10 gün sonra söz konusu beyin hücreleri yemeğin verildiği saatte aktif hale gelmeye başladı. Yani fareler, alıştıkları yemek saatinde açlık hissetmeye başladı.
Atasoy'a göre sonuçlar insanlar için de geçerliyse, bu bilgi farklı yemek düzenlerine alışmamıza yardımcı olabilir. Seattle'daki Washington Üniversitesi'nden endokrinoloji profesörü Michel Schwartz da "İnsanların da AgRP nöronlarına sahip olduklarını düşünürsek, sistemin aynı şekilde çalıştığını düşünmek mantıklı. Sonuçlar, açlığın nasıl tetiklendiğini açıklayabilir" dedi.
AgRP nöronlarına dayanan beyindeki mekanizma, nasıl çalıştığı tam olarak bilinmemesine rağmen yeme kontrolü için kullanılıyor. Piyasada haklı bir şöhret edinen ve her geçen gün daha da yaygınlaşan Ozempic (Wegovy) gibi kilo verdirici ilaçlar, kısmen bu beyin hücrelerinin aktivitesini baskılayarak çalışıyor.
Dr. Ayşegül Çoruhlu aralıklı orucu anlattı: Hangi saatlerde aç kalmalıyız?
