Mitokondri hücreyi çalıştıran motor
Dr. Mark Hyman: Mitokondrinin bulunduğu tek yer kaslar değil. Kalp ve beyin dokusunda, vücuttaki her hücrede bulunuyor. Aslında mitokondri, hücreyi çalıştıran motor. En çok kalp ve beyin hücrelerinde mevcut ve yaşlandıkça hem sayısı hem kalitesi düşüyor. Dolayısıyla mitokondri yaşlanma sürecinde ve bu süreçle ilgili tüm hastalıklarda temel bir öneme sahip. Sağlıklı yaşlanma yöntemlerinin birçoğu, örneğin şekeri kesmek, daha fazla iyi yağ ve kaliteli protein tüketimi, bunların hepsi mitokondriye yardım etmek için. Hatta egzersiz ve güç antrenmanı da kas geliştirmek ve mitokondriye yardımcı olmak için kritik önem taşıyor. Yaşlanmayla ilgili birçok sorun mitokondrinin işlevini ve sayısını artırmakla tersine çevrilebilir. Dr. Stuart Phillips: Hücrelerin içindeki metabolik süreçler durmadan enerji gerektiriyor ve bu gereklilik kas hücreleriyle sınırlı değil. Kalbimiz, sindirim dokumuz, beyin dokumuz sürekli aktif. Bu çalışmanın enerjisi mitokondriden geliyor. Hücreler hiçbir zaman uyumuyor. Biz uyurken bile sürekli kendilerini yeniliyor. Mitokondri işte bu yenilenmeyi sağlıyor. Mitokondri düşüşe geçince işler bozuluyor. Egzersiz önemli, ama herkes istediği kadar egzersiz yapamayabiliyor. Ürolitin A gibi tamamlayıcıları eskiden çok önemsemezdik, ama çok işe yaradıklarını artık biliyoruz. Dr. Mark Hyman: Bence mitokondri hakkında heyecan verici araştırmalar var. Yaşlanmayı düzenleyen bazı genler söz konusu. Bunlar mitokondrinin içinde bulunan düzenleyiciler ve diyetin yanı sıra çeşitli bileşiklerden etkileniyorlar. Bu noktada fitokimyasal dediğimiz bitki kökenli ilaçlar önemli, çünkü bitkisel gıdalardan elde edilen bileşikler, vücudumuzdaki biyolojik işlevleri düzenleyebiliyor. Elbette sırf bunları kullandığımız için kötü beslenerek yan gelip yatamazsınız; faydalı olabilmesi için iyi beslenme ve egzersizle desteklenmesi gerekiyor. Bahsetmek istediğim bir diğer kavram isi otofaji, yani hücrelerin kendini sindirmesi. Eski hücreleri ve eski proteinleri temizleyip geri dönüştürerek sistemimizi onarıyor, gençleştiriyor, ömrünü uzatıyoruz. Aralıklı oruç veya ketojenik diyetler bu işe yarıyor. Ama hücrede meydana gelen, mitofaji adında bir olay daha var. Bunun anlamı ne? Dr. Chris Rinsch: Mitofaji aslında otofajinin mitokondride gerçekleşen hali. Yaşlanıp hareketsizleştikçe, mitokondri çalıştığı ve enerji ürettiği için yıpranıyor ve her hücrenin içinde bir yenilenme süreci başlıyor. Mitofaji sayesinde mitokondri kendi kendini sindiriyor ve geri dönüştürülüyor; böylece mitokondri havuzumuz hep sağlam kalıyor. Enerji açısından aktif olmayan hücreler elenmiş oluyor.
Bitkisel gıdalarda 25 binden fazla fitokimyasal madde var
Dr. Mark Hyman: Bitkisel gıdaların biyolojik işlevler üzerindeki etkisi burada ortaya çıkıyor. Bitkisel gıdalarda hormonlardan bağışıklık sistemine, mikrobiyoma, mitokondriye kadar, yani vücutta olup biten her bir işlevi düzenleyen 25 binden fazla fitokimyasal var. Bitkisel gıdalardaki bu bileşikler üzerine bazı çalışmalar yapılıyor. Siz de ürolitin A üzerine çalıştınız. Örneğin narın içinde bu fitokimyasallardan biri olan elajitanin var. Nar yiyince bu kimyasal mikrobiyomla ilişkiye geçiyor. Mikrobiyomunuz sağlıklıysa, ürolitin A adındaki faydalı kimyasalı üretiyor. Ama sağlıklı değilse bu üretim gerçekleşmiyor. Dr. Chris Rinsch: Narın faydaları üzerine yaptığımız çalışmada, nar içindeki bileşiklerin vücut tarafından ürolitine dönüştürüldüğünü gördük. Aynısı ahududu, ceviz ve böğürtlenin içindeki bileşiklerle de oluyor. Ürolitin A mitokondriye olumlu etki ediyor. Ama ne yediğimiz kadar, mikrobiyomumuzun bunu dönüştürme gücü de önemli. Yani sağlıklı besinlerden sağlıklı bileşikler oluşturabiliyor muyuz? Çünkü çoğu insan mikrobiyomu sağlıklı olmadığı için bu dönüşümü gerçekleştiremiyor. Bu yüzden daha fazla nar değil, daha fazla ürolitin A vermek gerekiyor. Doğru doz uygulanırsa istenen sonuçlar alınabiliyor.Nar yemek kanserle mücadelede işe yarıyor
Dr. Mark Hyman: Bağırsakta Akkermansia muciniphila adında bir bakteri var; koruyucu bir biyofilm oluşturarak bağırsağı koruyor. Bağışıklık sistemini düzenliyor. Kanserle mücadele ve metabolizma düzeni için gerekli. Bu bakteri nara bayılıyor; siz nar yedikçe büyüyor ve tüm bu sorunların tedavisine yardım ediyor. Yani bitkisel gıdaların tek faydası antioksidan olmaları veya lif, vitamin ve mineral içerikleriyle bize yardım etmeleri değil. Bitkisel gıdalar mikrobiyomla kurdukları etkileşim sayesinde bu bileşiklerin daha iyi işlemesini, vücudu daha sağlıklı yapmasını sağlıyor. Peki mitofaji nasıl işliyor? Mitokondrinin kendi kendini temizlemesi nasıl oluyor? Dr. Chris Rinsch: Ürolitin A hücreye alınıp mitofaji işlemini tetikliyor. Henüz tam olarak hangi noktada harekete geçtiğini bilmiyoruz; ama hasarlı mitokondrinin ayıklanmasını sağlıyor. Bu sayede hücrelerin içindeki mitokondri havuzu yenileniyor ve hücreler çok daha iyi çalışıyor. Ayrıca hücre plazmasına bakınca olumlu etkilerin sadece kaslarda değil bütün sistemde olduğunu daha iyi anlıyoruz.
