Fransa 2024 seçimleri: Sol ittifakın sürpriz zaferinden sonra ne olacak?

Fransa'da solcu Yeni Halk Cephesi (NFP) ittifakının en çok oyu aldığı ancak mutlak çoğunluğu kazanamadığı seçimlerin ardından insanların belirsiz bir siyasi manzaraya uyandı. Bu sonuç, en çok sandalyeyi kazanacağı tahmin edilen ancak üçüncü olan Marine Le Pen'in aşırı sağcı Ulusal Birlik'ine (RN) ve merkezci ittifaka yaklaşık 80 sandalye kaybederek ikinci olduğu Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'a bir darbe oldu. Yeni başbakanın kim olacağına dair kesin bir sonuç yok. NFP'nin en büyük partisi olan France Unbowed'un lideri Jean-Luc Mélenchon, kendi partisi içinde bile bazılarının sevmediği tartışmalı bir figür. Macron'un kendi ittifakı içinden birini atamaya kalması da tartışmalara yol açabilir. 

16.50: Ulusal Birlik lideri Jordan Bardella partisinin yenilgisinde kendi sorumluluğunu kabul etti. Bardella "Her zaman hata yaparız, ben de yaptım. Hem Avrupa seçimlerindeki zaferin hem de dünkü (pazar günkü) yenilginin sorumluluğunu üstleniyorum" dedi. 

16.05: Ulusal Birlik lideri Marine Le Pen sosyal medya paylaşımında seçmenlere teşekkür etti ve zaferin kaçınılmaz olduğunu söyledi: Tüm teşekkürlerim, RN'yi oy ve milletvekili sayısı bakımından birinci parti yapan on milyon seçmene. İki yıl içinde kaydedilen ilerleme inanılmaz ve kısa vadeli zaferimizi kaçınılmaz kılıyor. Bu durum bizi gelecekte nelerin beklediğini değerlendirmeye yöneltecektir. 

13.20: The Guardian'da yer alan habere göre Emmanuel Macron, Gabriel Attal'dan şimdilik başbakan olarak kalmasını istedi.

12.53: Gabriel Attal, istifasını Emmanuel Macron'a sunmadan 30 dakika önce Matignon'daki ofisinde ekibiyle birlikte BeReal'da bir fotoğraf paylaştı. 

12.27: Başbakan Gabriel Attal, istifasını resmen sunmak üzere Élysée'ye doğru yola çıktı.

11.16: Macron'un müttefiki olan bir partiye başkanlık eden François Bayrou, aşırı sol ve aşırı sağı dışlayan ve birlikte yönetecekleri demokratik ve cumhuriyetçi bir ittifak önerdi.

10.51: Seçim sonuçları piyasaları nasıl etkiledi?

• Uzmanlara göre Le Pen’in partisinin beklenenin altında kalması ve solun tek başına hükümet kuramaması piyasalar için olumlu sonuçlar doğurabilir.
• Evercore ISI Stratejisti Krishna Guha “Ulusal Birlik partisi kaynaklı risklerin ortadan kalkması ve solun çoğunluğu elde edememesiyle birlikte ortaya çıkan sonucu piyasa dostu olarak değerlendiriyoruz. Bu partiler vaatlerini gerçekleştirecek çoğunluğu elde edemediler” değerlendirmesini yaptı.
• Barclays Avrupa Hisse Stratejisti Emmanuel Cau Macron’un partisinin beklenenden daha iyi iş çıkardığına dikkat çekerek Macron’un geniş çaplı koalisyon kuracağını, bunun da piyasalar tarafından olumlu görülebileceğini aktardı.
• JPMorgan Asset Management Stratejisti Vincent Juvyns da gelecek haftalarda Almanya ile tahvil getiri farkının artacağını düşünüyor. Stratejiste göre mali pozisyonda belirsizlik bu farkı daha da açabilir.

10.42: France Unbowed'dan Manuel Bompard bugün yaptığı açıklamada Emmanuel Macron'un Yeni Halk Cephesi'nden birini başbakanlığa davet etmesi gerektiğini söyledi.

10.36: Fransız Sosyalist Partisi'nden Olivier Faure bu sabah yaptığı açıklamada, Yeni Halk Cephesi'nin hafta içinde bir başbakan adayı sunması gerektiğini söyledi.

10.10: Boyun Eğmeyen Fransa’nın (LFI) lideri Melenchon, seçim galibiyetinin ardından yaptığı konuşmada, hükümet kurmaya hazır oldukları sinyalini vererek, "Yeni Halk Cephesi'nden bir başbakanımız olacak" dedi. Hükümet olarak ulusal ve uluslararası anlamda çok sayıda şeye kararname ile karar verebileceklerini belirten Melenchon, kampanya sürecindeki "Filistin devletini tanıma" sözünü bir kez daha dile getirerek, bu kapsamda yapacakları işler arasında en hızlı şekilde Filistin devletini tanımanın yer alacağını söyledi.

09.46: Yeşiller lideri Marine Tondelier, sabırlı olunması çağrısında bulundu. Tondelier RTL radyosuna verdiği röportajda, "İnsanlar bundan sonra ne olacağını bilmek istiyor. Onlara şunu söylüyorum: bu biraz zaman alacak ve bu normal! Bu karmaşık durumda, Yeni Halk Cephesi içinde, Fransa için en iyi çözümler üzerinde düşüneceğizç Kurumlarımızın mantığına göre Emmanuel Macron bugün Yeni Halk Cephesi'ni resmi olarak bir başbakan adayı göstermeye davet etmeli... Edecek mi, etmeyecek mi? Bu başkan her zaman sürprizlerle dolu olduğu için, göreceğiz" dedi.

New York Times yazdı: Fransa'daki erken seçimden çıkarılacak 5 sonuç

09.15: Fransa seçim sonuçlarında haritanın birinci tur ve ikinci turdaki değişimi:

08.50: Risk danışmanlığı şirketi Eurasia Group'un Avrupa Genel Müdürü Mujtaba Rahman'ın analizine göre Fransa'yı haftalar hatta aylar sürecek belirsizlik bekliyor. Üst düzey yetkili görüşlerini şöyle özetledi:

"Macron bir dahi" söylemleriyle fazla heyecanlanmayalım. Evet, Le Pen yönetemeyecek. Ancak yine de koltuk sayısını ikiye katladı ve gelen Meclis'te kabaca eşit büyüklükte 3 blokla, bariz bir iktidar çoğunluğu yok. Fransa haftalar (aylar) sürecek bir tıkanıklık ve belirsizlikle karşı karşıya. 

Üst düzey bir Fransız yetkilinin şu sözleri benim düşüncelerimi mükemmel bir şekilde özetliyor: Fransa'nın yakın gelecekte en kötü senaryodan kaçınmak için kendini yeniden keşfetmesi gerekecek.

08.36: AFP'nin haberine göre, Fransa'daki seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından Asya ticaretinde Euro değer kaybetti. AFP'nin haberinde, "Bir anketöre göre, hiçbir bloğun salt çoğunluğa sahip olmasının beklenmediği sonuç, ülkeyi yoğun bir belirsizlik sisi içinde bıraktı ve Euro, cuma günkü seviyelerinden yaklaşık yüzde 0,4 düştü" ifadeleri yer aldı. RBC sermaye piyasalarından Alvin Tan, "Söylenebilecek en iyi şey, ne solcu NFP'nin ne de aşırı sağcı Ulusal RN'nin kendi seçim manifestolarını tam olarak uygulayamayacağıdır ki bu da Fransa'nın mali durumundan endişe duyan yatırımcıları en çok endişelendirecek şey" dedi. Tan, "Euro için en kötü sonuç şimdilik önlenmiş olsa da belirsizliğin devam ettiğini ve sonuç olarak mali dengenin önemli ölçüde iyileşmesinin olası olmadığını sözlerine ekledi.

Fransa'da sol ittifakın lideri olan Jean-Luc Mélenchon kimdir?

08.25: Eski Cumhurbaşkanı François Hollande, seçim bölgesi Corrèze'de solcu NFP ittifakının bayrağı altında yüzde 43 oyla seçilerek parlamentoya geri döndü.

08.00: Sol ittifaktan kim başbakan olabilir?

• Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron anayasaya göre bir sonraki başbakan olarak istediği kişiyi seçebilir, ancak pratikte parlamento tarafından kabul edilebilir birini, genellikle en büyük partinin liderini  seçmesi gerekiyor. Seçimde birinci çıkan solcu NFP bloğunun en büyük partisi olan sert sol France Unbowed (LFI) lideri Jean-Luc Mélenchon, Başbakan Gabriel Attal'ın gitmesi gerektiğini ve Fransız solunun yönetmeye hazır olduğunu söyledi.
• Ancak Mélenchon'un kendi partisi içinde bile bölücü bir figür olduğu göz önüne alındığında, ittifakın başbakan adayının kim olacağı belirsiz. LFI milletvekili Clementine Autain, NFP ittifakını uygun bir başbakan adayına karar vermek üzere pazartesi günü toplanmaya çağırdı. AFP'nin haberine göre Autain, tüm çeşitliliğiyle ittifakın yönetebilmek için bir denge noktasına karar vermesi gerektiğini söyledi ve ne eski Sosyalist Cumhurbaşkanı François Hollande'ın ne de Mélenchon'un bunu yapamayacağını ekledi.
• Sosyalist Parti (PS) lideri Olivier Faure, birlikte çalışabilmeleri için sol ittifak içinde demokrasi çağrısında bulundu.
• Reuters'a konuşan Macron'a yakın bir isim, "Bu gece ve önümüzdeki günlerde kendimize sormamız gereken soru şu: Hangi koalisyon hükümet olmak için gereken 289 sandalyeye ulaşabilecek?" dedi.

07.28: Fransa seçimlerinin beklenmeyen ikinci tur sonuçları gazete manşetlerine solun zaferi olarak yansıdı. Seçim sonuçları aslında ülkeyi başka bir çıkmaza sokmuş olsa da seçmenler aşırı sağın yenilgisini kutladı.

Fransa seçimleri gazete manşetlerinde: Halk aşırı sağa hayır dedi

07.00: Sürpriz sonuçların yaşandığı Fransa seçimlerinden öne çıkan gelişmeler:

• Solcu NFP ittifakı Fransız parlamentosundaki en büyük güç oldu ancak aşırı sağcı Ulusal Birlik'in (RN) üçüncü sıraya düştüğü sürpriz bir sonuçla salt çoğunluğu kazanamadı. NFP 577 sandalyeli parlamentoda 182 sandalye kazanırken, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un merkezci ittifakı 163, RN ise 143 sandalye kazandı.
• Başbakan Gabriel Attal istifasını pazartesi sabahı Cumhurbaşkanı Macron'a sunacağını söyledi ancak yeni bir hükümet kurulana kadar gerekirse kısa bir süre daha görevinin başında kalabileceğini de sözlerine ekledi. "Bu gece yeni bir dönem başlıyor" diyen Attal, Fransa'nın kaderinin parlamentoda her zamankinden daha fazla belirleneceğini de sözlerine ekledi.
• Sonuç, modern zamanlarda parlamentoda her zaman baskın bir partiye sahip olan bir ülkede koalisyon kurulması anlamına geliyor. Başbakanlık koltuğu için yarış hemen başladı ancak net bir aday yok.
• 2027'de cumhurbaşkanlığına adaylığını koymayı planlayan aşırı sağcı lider Marine Le Pen, partisinin iktidardaki yükselişinin devam edeceğini söyledi. Le Pen, "Dalga yükseliyor. Bu sefer yeterince yükselmedi ama yükselmeye devam ediyor ve zaferimiz sadece ertelendi" dedi.
• RN lideri Jordan Bardella, RN karşıtı güçler arasındaki işbirliğini Fransa'yı felce uğratacak utanç verici bir ittifak olarak nitelendirdi.
• Macron başbakan olarak istediği kişiyi seçebilir ancak ittifakı içindeki pek çok kişi, NFP ittifakının en büyüğü olan Jean-Luc Mélenchon liderliğindeki sert sol parti France Unbowed ile çalışmayacaklarını söyledi. Cumhurbaşkanı bir Sosyalist ya da Yeşiller milletvekiline teklif götürebilir ancak bu kişiler istekli olmayabilir. Macron'un ittifakı seçimlerde çok sayıda sandalye kaybettiği için merkezci bir aday da popüler olmayan bir tercih olabilir.
• Mélenchon Macron'un "Yeni Halk Cephesini yönetime davet etmesi gerektiğini" söyledi. 
• Sosyalist Parti'den ve NFP'nin bir parçası olan Raphael Glucksmann, ittifak ortaklarını "yetişkinler" gibi davranmaya çağırdı. Glucksmann, "Öndeyiz ama bölünmüş bir parlamentodayız. Konuşmak, tartışmak ve diyalog kurmak zorundayız" dedi.