Brüksel, Avrupa Birliği Komisyonu'nun bir sonraki başkanının kim olacağına dair spekülasyonlarla çalkalanıyor. Şu anki başkan Ursula von der Leyen AB yürütme organının tepesinde ikinci bir dönem için hala açık ara önde. Ancak bir beş yıl daha başkanlık yapmak için aday değil. Bu da özellikle von der Leyen'i eleştiren politikacılar ve diplomatlar tarafından bölgede heyecan verici yeni bir oyunun oynandığı anlamına geliyor. Politico, von der Leyen'in yerine geçebilecek adayları değerlendirdi.
Mario Draghi
Neden başkan olabilir? 76 yaşındaki siyasetçi 2022'de dağılana kadar geniş bir İtalyan koalisyonuna liderlik etti. Şimdiye dek eski İtalya başbakanı ve Avrupa Merkez Bankası başkanı Draghi, Charles Michel ayrıldığında çoğunlukla Avrupa Konseyi başkanlığı göreviyle ilişkilendirildi. Draghi şimdiden AB siyasetine geri döndü ve bloğu daha rekabetçi hale getirmek için Brüksel'in resmi bir planı üzerinde çalışıyor. Bu planı Avrupalı liderlerin bloğun en üst düzey görevleri için pazarlık yapacağı AB seçimlerinden hemen sonra sunacak. Üstelik Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'a da yakın.
Neden başkan olamaz? Draghi'nin net bir siyasi eğilimi yok ve Avrupa Halk Partisi (EPP) Komisyon başkanlığı gibi güçlü bir makamı neden net siyasi bağlılıkları olmayan birine teslim edeceğini anlamak zor.
Roberta Metsola
Neden başkan olabilir? EPP'nin önümüzdeki dönemde Komisyon liderliğini bırakması pek olası görünmüyor. Ancak von der Leyen ihtiyaç duyduğu desteği alamazsa, EPP'nin diğer önde gelen kadın adayı sahneyi devralabilir. Metsola, Avrupa Parlamentosu Başkanı olarak siyasi çekişmelerin dışında kalmayı başardı; bu taktik daha önce mevcut görevini korumasına yardımcı olmuştu. Aynı zamanda dış politika konusunda liderlik göstermiş ve Rusya'nın Şubat 2022'deki işgalinden sonra Kiev'i ziyaret eden ilk AB lideri olmuştur. Malta'dan gelen Metsola'nın başkan olması Güney Avrupa için bir kazanç olabilir. Geçen hafta bir Instagram paylaşımında Metsola, Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis ve Polonya Başbakanı Donald Tusk ile bir araya gelirken görülüyor. Bu da görev ne olursa olsun, yüksek mevkilerde desteği olduğuna dair bir ipucu.
Neden başkan olamaz? Malta hem büyüklük hem de nüfus bakımından AB'nin en küçük ülkesi. Metsola'nın kendi ülkesinde bile herhangi bir yöneticilik deneyimi yok. Kürtaj konusundaki muhafazakar sicili, AB yasama meclisi başkanlığının başlangıcında kendisine karşı kullanıldı.
Christine Lagarde
Neden başkan olabilir? Çünkü o bir Fransız. Macron'un von der Leyen'i üst düzey görev için destekleme konusundaki isteksizliği açık bir soru ortaya çıkarıyor: Beş yıllık Alman yönetiminden ve daha da uzun bir süre boyunca Almanların ya da Avusturyalıların Komisyon Başkanı'nın özel kalem müdürlüğünü üstlenmesinden sonra Macron, Komisyon'un başına bir Fransız'ın geçmesini ister mi? Eski bir maliye bakanı ve Avrupa Merkez Bankası'nın şu anki başkanı olan Lagarde, üst düzey yönetici deneyimine ve kadın olma avantajına sahip.
Neden başkan olamaz? Çünkü o bir Fransız. Ayrıca kendi personeli arasında da pek popüler değil. Lagarde'ın sekiz yıllık görev süresinin bitiminden önce Avrupa Merkez Bankası (ECB)'ndan ayrılmaya istekli olacağına, hatta Elysée'nin onun ismini öne sürmeyi ciddi olarak düşündüğüne dair hiçbir belirti yok. IMF'den ayrıldığından bu yana Lagarde'ın adı Fransız hükümetindeki hemen her değişiklikte olası bir bakan olarak gündeme geldi.
Klaus Iohannis
Neden başkan olabilir? Romanya'nın cumhurbaşkanı sağlam bir el olarak görülüyor ve Avrupalı liderlerin ve de özellikle muhafazakârların sevgilisi. Hem Macron hem de Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden sonra ülkesini Batı ve Avrupa yanlısı olarak gösterdiği için kendisini övgü yağmuruna tuttu. Macaristan, Slovakya veya Bulgaristan için bunu söylemek mümkün değil. Polonya'nın aksine Romanya'nın AB tek pazar kurallarına sıkı sıkıya uyması ve Ukrayna tahılına tek taraflı kısıtlamalar getirmemesi de Iohannis'in Avrupa yanlısı bir takım oyuncusu olarak itibarını güçlendirdi.
Pek çok kişi bir Doğu Avrupalının AB'ye liderlik etmesinin zamanının geldiğini savunuyor. Bu durumda, Almanca konuşan Iohannis, von der Leyen ile aynı EPP siyasi ailesinden geldiği için iyi bir konuma sahip. EPP'nin seçim kongresini Bükreş'te yapma kararı da Iohannis'in grubun muhafazakar liderleri arasındaki konumunu gösteriyor. Aralık ayında ikinci dönemi sona erecek olan Iohannis üst düzey bir uluslararası görev arayışında. Geçtiğimiz ay NATO'nun bir sonraki lideri olarak aday olmayı kabul etti ancak Hollanda Başbakanı Mark Rutte'ye verilen yaygın destek göz önüne alındığında bu zorlu bir mücadele olacak.
Neden başkan olamaz? Iohannis'in NATO liderliğini Rutte'den çalmak için son dakikada yaptığı teklif bazı Batı Avrupa ülkelerini kızdırdı.
Andrej Plenković
Neden başkan olabilir? Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenković de EPP'den geliyor. Onun başkan olması Doğu Avrupa'nın üst düzey bir göreve gelmesi için artan çağrılara cevap verecektir. Komisyon başkanı olarak bir Hırvat'ın seçilmesi, AB'nin gelecekteki üyelerine de olumlu bir sinyal gönderecek. Zira Hırvatistan AB'nin en yeni üyesi. Plenković'in sürpriz bir şekilde Hırvatistan'ın iktidardaki HDZ partisinin AP aday listesine liderlik edeceğini açıklaması, iç politikayı terk etmek istediğinden şüphelenilmesine neden oldu. Plenković'in 2016'dan bu yana başbakan olarak edindiği tecrübe, kendisine otorite ve Avrupalı liderlerle ağ kurma fırsatı sağladı.
Neden başkan olamaz? Plenković, von der Leyen'in yerine geçebileceğine dair söylentileri reddetti ki bu da koltukla ilgilendiğinin iyi bir göstergesi olabilir.
Thierry Breton
Neden başkan olabilir? Çünkü o da bir Fransız. Breton geçen yıl Politico'ya verdiği demeçte 2019'da Avrupa Komisyonu üyesi olmak için “B Planı” adayı olduğunu söylemişti. Von der Leyen'in adaylığının sonuç vermemesi halinde bir kez daha B Planı olmaya açık olduğunu güçlü bir şekilde ima etti. Eski bir Fransız maliye bakanı olan Breton'un üst düzey yöneticilik deneyimi var ve EPP'den olmamasına rağmen muhafazakar eğilimli. Eski bir CEO olarak sanayi politikasını yeniden Komisyon gündemine taşıyan Breton'un geçmişi, rekabetçiliğe çok daha fazla odaklanacak bir AB yönetimine liderlik etmesi gerektiğini savunmasına olanak tanıyor.
Breton aynı zamanda von der Leyen'in Brüksel'deki en yüksek profilli eleştirmeni olarak ortaya çıkıyor. EPP'nin liste başı adayı olarak gösterilmesinin ardından attığı meşhur bir tweet'te Breton, Komisyon Başkanı'nın ikinci bir dönem için EPP içinde oybirliği ile desteklenmediğini belirtti. Breton aynı zamanda Komisyon'un KOBİ elçisi olarak Markus Pieper'in seçilmesini eleştiren komisyon üyeleri grubunun da bir parçasıydı. Politico'ya konuşan üst düzey bir Fransız yetkili Macron'un von der Leyen'in tweet'ine “öfkelendiğini” söylese de, diğer Fransız yetkililer Macron'un o kadar da tedirgin olmadığını belirtti.
Neden başkan olamaz? Breton'un Komisyon ve pek çok AB ülkesi de dahil olmak üzere üst düzey AB çevrelerinde dostundan çok düşmanı var. Sicili pek çok kişi tarafından sorgulanıyor ve icraatten çok konuşma konusunda ünlü. Bu durum başta Avrupa Stratejisinden Sorumlu Başkan Yardımcısı Margrethe Vestager olmak üzere Komisyon üyelerini ve birlikte çalışması gereken pek çok personel ve memuru da kızdırdı. Fransız yayın organı Atlantico, Breton'u “son 30 yılın en kötü Fransız komisyon üyesi” olarak tanımlayarak, kendisini baltalamaya kararlı rakipleri olduğunu öne sürdü. Buna ek olarak, Breton EPP üyesi değil ve Fransız teknoloji firması Atos'un başındaki göreviyle ilgili tartışmalar var.
