- '31 yaşında, eski asker, yarı profesyonel rugby oyuncusuyum'
- '1.83 boyunda, kahverengi saçlı, kahverengi gözlüyüm'
- 'Formdayım, haftada üç gün spor salonuna giderim, düzenli olarak spor yaparım'
Bu cümleler ilk bakışta flört uygulaması profillerine benziyor ancak bu erkekler romantik bir ilişki değil, spermlerini sunacak alıcılar arıyor. İngiltere merkezli “Sperm Donors UK” adlı Facebook grubunda, 17 binden fazla üye bulunuyor. Kadınlar, tek başına ya da partnerleriyle birlikte, çocuk sahibi olabilmek için potansiyel donör profillerini inceleyebiliyor.
Sayfayı aşağı kaydırdıkça atmosfer hızla değişiyor. Kimi erkekler kendilerini “başkalarının hayallerine yardım eden” kişiler olarak tanımlarken, kimileri “bedava sperm” karşılığında cinsel ilişki teklif ediyor.
Telegraph'ın haberine göre, daha “etik” görünen paylaşımlar bile, biyolojik ebeveynliğin çevrimiçi mesajlarla pazarlığa açıldığı bir dijital pazar yeri havası taşıyor.
Denetimsiz bağışlar ve riskler
Uzmanlara göre, bu denetimsiz alışveriş ciddi soru işaretleri doğuruyor. İngiltere’de sperm bağışı, İnsan Döllenmesi ve Embriyoloji Otoritesi (HFEA) tarafından sıkı şekilde denetleniyor. Lisanslı kliniklerde donörler; HIV gibi bulaşıcı hastalıklar ve genetik rahatsızlıklar açısından kapsamlı sağlık taramalarından geçiyor.
Sperm örnekleri kalitesi incelendikten sonra en az altı ay karantina altında dondurularak saklanıyor. Bu sürenin sonunda donörler yeniden test edilip hastalıklardan arınmış oldukları doğrulandıktan sonra örnekler kullanılabiliyor.
Ayrıca, donörlere yasal ve duygusal etkiler konusunda danışmanlık veriliyor; çünkü İngiltere yasalarına göre bu yolla doğan çocuklar, 18 yaşına geldiklerinde biyolojik donörlerinin kimlik bilgilerini talep edebiliyor.
Resmi bağışta, donörlere yalnızca masrafları karşılayacak küçük bir ücret ödeniyor; bunun ötesinde herhangi bir ödeme yasak.
Yüksek maliyet uzun bekleme süreleri
Resmi yoldan çocuk sahibi olmak isteyenler için süreç son derece pahalı. Bağış spermleri, Ulusal Sağlık Servisi (NHS) tarafından belirli kriterleri karşılayanlara ücretsiz sunulabiliyor. Ancak çoğu kişi için tek seçenek, özel kliniklerden sperm satın almak.
Spermlerin fiyatı
Bir şişe sperm fiyatı genellikle 900 ila 1.300 sterlin arasında değişiyor; depolama, test ve aşılama ücretleri ayrıca ödeniyor. Çoğu klinik, gelecekte kardeş çocuk isteği için aynı donörden birden fazla şişe alınmasını öneriyor.
Yasal olmasa da HFEA, sosyal medya üzerinden yapılan sperm alışverişlerinin ciddi riskler taşıdığını vurguluyor. Sağlık taraması, yasal güvence veya psikolojik değerlendirme yapılmadan gerçekleşen bu “bağımsız bağışlar”, katılımcıları istismar ve bulaşıcı hastalık riskiyle karşı karşıya bırakıyor.
'800 çocuk babası' skandalı
2016’da Simon Watson adlı bir adam, BBC’de yayınlanan bir programda, sosyal medya üzerinden 50 sterlin karşılığında sperm satarak 16 yılda 800 çocuk babası olduğunu iddia etmişti.
Watson, eylemini “özverili bir yardım” olarak sunsa da, uzmanlar bunu “derinlemesine rahatsız edici” olarak nitelendirmişti. Genetik olarak birbirine bağlı bu kadar çok çocuğun bulunması, ileride istemeden ensest ilişkilerin yaşanma riskini artırıyor. Ayrıca biyolojik kökenlerini araştırmak isteyen çocuklar için büyük bir duygusal karmaşa yaratabiliyor.
Uzmanlardan uyarı
HFEA (İnsan Döllenmesi ve Embriyoloji Kurumu, İngiltere'nin devlete bağlı bir kurumudur) Strateji Direktörü Clare Ettinghausen, denetimsiz bağış platformlarının ciddi riskler taşıdığını vurguluyor ve şöyle diyor:
'Bu tür uygulamalar tıbbi, yasal ve duygusal açıdan insanları korumasız bırakıyor. En güvenli yol, lisanslı kliniklerde yapılan bağışlardır'
Bu yıl bir aile mahkemesi, çevrimiçi “Joe Donor” takma adıyla tanınan Robert Charles Albon’u kamuoyuna ifşa ederek kadınları uyardı. Albon’un 180’den fazla çocuğun biyolojik babası olduğu düşünülüyor.
Meta ise “Sperm Donors UK” grubunu incelediklerini belirtiyor. Platform kurallarına gör sperm gibi insan sıvılarının bağışı tanıtılabiliyor; ancak satışı veya ticareti yasak.
Kaynak: Gazete Oksijen
