Washington'daki NATO zirvesine katılan Avrupalı liderler, ittifakın maddi yükünün paylaşımı meselesi ABD'deki her iki parti için de siyasi bir futbol topu haline geldiğinden ve ikinci bir Trump yönetiminin ittifak için tehdit oluşturduğundan, sıradan Amerikalı vergi mükelleflerine askeri ittifakın ödenen paraya değdiğini anlatmaya odaklanmış durumdalar.
"Hepimizin sağladığı destek muazzam"
Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkēvičs, salı günü CIA'ın direktörü Leon Panetta ve Estonya Savunma Bakanı Hanno Pevkur ile birlikte yaptığı konuşmada, "Amerika Birleşik Devletleri'nde Ukrayna'yı desteklemek için çok şey yapıldığı ve Avrupa'nın yeterince şey yapmadığı yönünde bir tartışma var. Rakamlara bakarsanız, aslında farklı bir tablo olduğunu görürsünüz. Avrupa, ABD'den daha fazlasını yapıyor. Hepimizin bugüne kadar sağladığı mali destek, askeri destek muazzam... Güvenlik ve savunmayı ciddiye alıyoruz. Bunu Amerikan kamuoyuna açıklamak da çok önemli" ifadelerini kullandı.
Avrupalı yetkililer arka planda verdikleri brifinglerde ABD ve Avrupa'daki siyasi çalkantılardan endişe duyduklarını belirttiler. ABD Kongre'de çıkan tartışmalar nedeniyle, Ukrayna'ya askeri yardım için uzun yılları kapsayacak bir mali taahhüde karşı çıkan ülkeler arasındaydı. Zirve öncesinde konuşan bir başka Avrupalı yetkili ise "Avrupalıların kendi güvenliklerini daha fazla üstlendiklerinin sinyalini vermek için bunun gerekli olduğunu düşünüyoruz. Bu Ukrayna'ya, Rusya'ya ve aynı zamanda iç kamuoyuna yönelik önemli bir mesaj. Washington'da bu konunun hassasiyetinin farkındayız" diye konuştu.
Avrupalı yetkililer Ukrayna'da artan Rus tehdidine ilişkin endişeler ile ittifakı daha da bölebilecek siyasi hassasiyetleri dengeliyor. Rinkēvičs, "Letonya'da, Amerika Birleşik Devletleri'nde ya da başka bir yerde sıradan insanların bazen ekonomi, sosyal meseleler ve iç güvenlikle daha fazla ilgilendiğini de anlıyoruz ve bu endişeleri ciddiye almalı ve yüksek jeopolitik meseleleri ele aldığımız gibi bunları da ele almalıyız" dedi.
NATO ilişkin görüşler bölünmeye neden oluyor
Kamuoyu yoklamaları, NATO'ya ilişkin görüşlerin ABD'de partizan bir bölünmeye tabi olduğunu ve ittifakın geçen yıl Cumhuriyetçiler arasında giderek daha az popüler hale geldiğini gösteriyor. Pew Araştırma Merkezi'ne göre Cumhuriyetçilerin sadece yüzde 43'ü ittifaka olumlu bakarken, bu oran 2023'te yüzde 49'du.
Avrupalı liderler, Cumhuriyetçi başkan adayına yönelik olduğu anlaşılan bazı konuşmalarıyla farklı yollar izlediler. Estonya Savunma Bakanı Pefkur salı günü yaptığı açıklamada "NATO bir kulüptür ve kulübün kuralları varsa kurallara saygı duyarsınız ve herkesin de kurallara saygı duymasını beklersiniz. Yani Trump bir golfçü, dolayısıyla ücretinizi ödediğinizde golf kulübünde oynayabilirsiniz. Cüzdanınızın ne kadar büyük olduğu önemli değil" ifadelerini kullandı.
"ABD'nin iç siyasetinin parçası haline geldi"
Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson, salı günü Hudson Enstitüsü'nde yaptığı konuşmada NATO'yu desteklediğini ancak Avrupalı liderlere GSYH'nin yüzde 2'sini savunmaya harcama taahhüdünü yerine getirmeleri konusunda baskı yapacağını söyledi. Johnson ayrıca ulusal güvenliği ABD'nin sınır güvenliğine bağlayarak NATO politikalarının ABD'nin iç siyasetinin bir parçası haline geldiğini bir kez daha vurguladı. "NATO'nun daha fazlasını yapması gerekiyor" diyen Johnson, herkesin bu oyunda pay sahibi olması gerektiğini belirtti.
Eleştirmenler ABD'nin bir izolasyonizm döneminden geçtiğini söyledi. Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi'nin kıdemli Demokrat üyelerinden Temsilci Jim Himes, "Tektonik bir düzeyde, müttefiklerimiz bu ülkede genellikle izolasyonist bir içgüdü olduğunu anlamalıdır. Bu içgüdü zaman zaman, ekonomik koşullar iyi olmadığında ya da Irak savaşı gibi hayal kırıklığı anlarından sonra ortaya çıkar" dedi. "Şu anda izolasyonist bir dönemdeyiz ve bu sadece Donald Trump'a özgü bir durum değil" değerlendirmesini yaptı.
İsteyen tek kişi Trump değil
Diğerleri ise bunu ölçülü olmak olarak tanımlıyor. ABD'nin Avrupa'dan güçlerini ve kaynaklarını çekmesini ve Avrupalıların kendilerini savunma yükünü üstlenmelerini isteyen tek kişi Trump değil. Bazı liberal dış politika analistleri yıllardır ABD'nin özellikle Avrupa'daki askeri projeksiyonu konusunda itidalli davranması çağrısında bulunuyor.
Carnegie Endowment for International Peace'in kıdemli araştırmacılarından ve itidalin önde gelen savunucularından Stephen Wertheim, "Yükü Avrupa'ya kaydırmak ve makul bir süre içinde, belki de on yıl içinde, ABD'nin destekleyici bir role geçmesiyle Avrupa savunmasının Avrupa liderliğine doğru geçiş yapmak ittifakın çıkarınadır" dedi. Wertheim, Guardian'da yayınlanan ve NATO liderlerini Ukrayna'yı üyeliğe davet etmemeye çağıran açık mektubu kaleme alan onlarca dış politika uzmanından biriydi.
