Rishi Sunak'ın Downing Street'te erken genel seçim ilan etmesinden iki gün sonra Westminster Sarayı'ndaki Muhafazakâr milletvekilleri hâlâ şaşkındılar. Eski bir bakan, "Hepimize sonbaharda olacağı söylenmişti ve o zamana kadar işleri yoluna koyabileceğimizi umuyorduk. Bunu neden yaptı ki?" diyerek durumu sorguluyordu. Diğerleri ise bir kampanya yürütmeye hazır olmadıklarını ve parayı zamanında toplayamadıklarını söyledi.
Parlamentonun iki kanadı arasındaki koridorlarda ve lobilerde, cuma gününe kadar Westminster'da kalan az sayıdaki milletvekili ve akranları çılgın bir yasama mücadelesine girişti. Gözü yaşlı milletvekilleri geri dönemeyeceklerini bilerek lobilerde vedalaşıyorlardı. Harriet Harman ve Theresa May gibi Avam Kamarası'nın önde gelen isimleri uzun ve görkemli kariyerlerinin ardından salonda heyecan verici veda konuşmaları yapıyordu.
Yasama kargaşası
Aynı zamanda personel, haftalarca, aylarca, hatta yıllarca üzerinde çalıştıkları önemli mevzuatı kurtarmak için ellerinden geleni yapıyor, birbiri ardına mesajlar gönderiyordu. Sunak'ın 4 Temmuz'da seçime gitme kararı yasama kargaşası yarattı. Bu, parlamentonun o gün, herkesin beklediğinden birkaç hafta önce kapanacağı anlamına geliyordu.
Daha sonraki yasama aşamalarından geçmekte olan bazı yasalar kurtarıldı ve iki kat hızlı bir şekilde kanun kitabına girdi. Ancak Sunak'ın mirasının önemli parçalarını oluşturacağını söylediği sigarayı bırakma yasası ve hatasız tahliyeleri sona erdirme yasası da dahil olmak üzere ilerlememiş olan diğerleri çok geride kaldı ve iptal edildi.
Lordlar Kamarasında asiller ayağa kalkarak Londra'yı etkileyen önemli yasaların, en azından şimdilik, erken seçim nedeniyle rafa kaldırılmış olmasından yakındılar. Muhafazakârlar dehşete kapıldı. Kıdemli bir Muhafazakâr milletvekili, "Bu tasarılar hakkında aylardır konuşuyoruz. Gençlerin sigara içmesini engellemek Rishi'nin işlerinden biriydi. Şimdi tam da kampanya zamanında miras olabilecek yasa tasarılarından birini ortadan kaldırdı" dedi. Bu, parlamentonun ve büyük olasılıkla 14 yıllık Muhafazakar Parti iktidarının olağanüstü bir sonu oldu.
Muhalefeti değil kendi partisini şaşırttı
Muhafazakârlar için seçim kampanyasının ilk üç gününde işler bundan daha kötü gidebilirdi. İstediği zaman seçime gitme hakkı başbakanların elindeki sürpriz silah olarak görülür. Ancak Sunak, aylardır hazırlıklı olan muhalefet partilerinden çok kendi tarafını şaşırtmış görünüyor. Sunak, bardaktan boşanırcasına yağan yağmur altında tarihi açıkladığı andan itibaren, yakınlardaki bir hoparlörden yükselen 1997 İşçi Partisi marşı Things Can Only Get Better'ın seslerine kadar, aksilikler birbirini izledi ve birçok Muhafazakârın tersine çevirmenin imkânsız olabileceğinden korktuğu olumsuz bir ivme duygusu yarattı.
Keir Starmer, sırılsıklam olmuş Sunak'ın fotoğraflarının haber bültenlerinde ve gazete manşetlerinde yer almasının ardından Başbakan'la acımasızca alay etti. İşçi Partisi lideri, "Yağmur altında şemsiyesiz duran ve planı olan tek kişinin kendisi olduğunu söyleyen birinin görüntüsü, en hafif tabirle, oldukça gülünç" dedi. Gaflar ve hatalar sanki bir senaryoda yazılmış gibi birbirini izledi. İlk olarak Sunak, oy verme gününden önce Ruanda'ya sığınmacıları taşıyan hiçbir uçağın kalkmayacağını itiraf etmek zorunda kaldı. Daha sonra Galler'deki bir etkinlikte Sunak, insanların Galler'in büyük bir acıyla elendiği Euro 2024 futbol turnuvasını dört gözle bekleyip beklemediklerini sordu. Daha sonra cuma günü Belfast'a gitti ve kaptanlar ve batan gemilerle ilgili önerilerin yer aldığı Titanic Quarter'ı ziyaret etti.
78 milletvekili istifa etti
Muhafazakâr Parti'nin tam bir çöküş içinde olduğu hissini daha da pekiştirmek üzere, istifa ettiğini açıklayan Muhafazakâr milletvekillerinin sayısı her geçen saat artarak 78'e ulaştı ve 1997 genel seçimlerinden önce ayrılan 72 milletvekilinin rekorunu geride bıraktı. Korkunç yenilgilerden kaçınmak için mi gidiyorlar?
Cuma günü Michael Gove, 19 yılın ardından partiye yeni bir neslin liderlik etme zamanının geldiğini söyleyerek havlu attığını açıkladı. Kabinenin eski bakanları Dame Andrea Leadsom ve Greg Clark da istifa ettiklerini açıkladılar. Downing Street erken seçim kararının bizzat Sunak tarafından birkaç hafta önce alındığını iddia etti. Ancak bu iddiaya, konuyu bildiğini iddia eden ve kararın ancak salı günü alındığını söyleyen başka kişiler de itiraz ediyor.
Öyle ya da böyle, erken seçime gitme kararını alan Sunak'ın ipi göğüsleyeceği kesin. Üst düzey bir Muhafazakâr, "Ekim ayında daha iyi bir sonuç alınıp alınmayacağını asla bilemeyeceğiz. Yapabileceğimiz hiçbir şey olmayabilirdi. Ama bu şekilde sonucu sahiplenmiş olacak. Her şey onun üzerine kalacak" dedi.
