Meteoroloji uzmanları, insan kaynaklı küresel ısınma ve doğal El Niño iklim modelinin dünyanın dört bir yanındaki kara ve okyanuslarda sıcaklıkları artırması nedeniyle Şubat ayının görülmemiş sayıda sıcaklık rekoru kırma yolunda ilerlediğini söylüyor. Yılın en kısa ayının yarısından biraz fazlasına gelindiğinde, sıcaklık artışı o kadar belirgin hale geldi ki iklim haritaları, özellikle de uzman gözlemcilerin değişimin nasıl gerçekleştiğini açıklamakta zorlandıkları noktaya kadar devam eden ve hızlanan deniz yüzeyi sıcaklıkları için yeni bir aşamaya girildi.
İngiltere Ulusal Oşinografi Merkezi'nde deniz sistemleri modelleme başkan yardımcısı olan Dr. Joel Hirschi, "Gezegen giderek hızlanan bir oranda ısınıyor. İklimin en büyük ısı deposu olan okyanusta hızlı sıcaklık artışları görüyoruz. Bunların nedenini anlamak için araştırmalar devam ediyor" dedi.
"Önümüzdeki aylarda soğumaya başlayabilir"
Berkeley'den yerbilimci Zeke Hausfather'a göre insanlık Ocak, Aralık, Kasım, Ekim, Eylül, Ağustos, Temmuz, Haziran ve Mayıs aylarındaki rekorların ardından, kayıtlı tarihin en sıcak Şubat ayını yaşama yolunda ilerliyor. Hausfather, son haftalardaki artışın sanayi öncesi seviyelerin 2 derece üzerine çıkma yolunda olduğunu, ancak önceki yılların yolunu izlemesi ve önümüzdeki aylarda soğumaya başlaması halinde bunun El Niño'nun kısa ve zirve etkisi olacağını söyledi.
Global temperatures have spiked in recent days, and are now back above 2C in the ERA5 dataset, matching the record reached last November.
— Zeke Hausfather (@hausfath) February 15, 2024
So far February is on track to be the warmest since records began, continuing the record-breaking streak of months that started last May. pic.twitter.com/zjfQPWpR2F
Sıcaklık düşürücü bir La Niña'nın takip etmesi normalde iyi bir haber olurdu, ancak Hausfather iklimin davranışının daha düzensiz ve tahmin edilmesi daha zor hale geldiğini belirtti. Hausfather "Geçen yıl beklentilere o kadar çok meydan okudu ki geçmişte bu tahminleri yapmak için kullandığımız yaklaşımlara güvenmek zor. Şubat 2024'ün 2016'da kırılan önceki rekoru geçme konusunda önde olduğunu söyleyebilirim, ancak hava durumu modelleri küresel sıcaklıkların önümüzdeki hafta tekrar düşeceğini öne sürdüğü için bu noktada hiçbir şekilde kesin bir sonuç yok" ifadelerini kullandı.
Şubat ayının ilk yarısı hava gözlemcilerini şok etti. Dünyadaki aşırı sıcaklıklar üzerine blog yazan Maximiliano Herrera, binlerce meteoroloji istasyonunda sıcaklık rekorları görülmesini iklim tarihinin yeniden yazılması olarak tanımladı. Onu hayrete düşüren sadece rekorların sayısı değil birçok rekorun daha önce kaydedilenleri ne kadar aştığı oldu. Fas'ta 12 meteoroloji istasyonunun 33.9 derecenin üzerinde sıcaklık kaydettiğini, bunun sadece en sıcak kış günü için ulusal bir rekor değil, aynı zamanda Temmuz ayı ortalamasının 5 derece üzerinde olduğunu söyledi. Çin'in kuzeyindeki Harbin kenti, sıcaklıkların bu ay daha önce görülmemiş bir şekilde üç gün boyunca donma noktasının üzerine çıkması nedeniyle kış festivalini kapatmak zorunda kaldı.
140 kırk ülkede rekor kırıldı
Geçen hafta içinde Güney Afrika, Suudi Arabistan, Tayland, Endonezya, Kazakistan, Kolombiya, Japonya, Kuzey Kore, Maldivler ve Belize gibi birbirinden uzak ülkelerdeki izleme istasyonları aylık sıcaklık rekorları kırdı. Herrera, bu ayın ilk yarısında 140 ülkenin aylık ısı rekoru kırdığını, bunun 2023'ün son altı rekor sıcak ayının son rakamlarına benzer ve 2023'ten önceki herhangi bir ayın üç katından fazla olduğunu söyledi.
"Temmuz'da olduğu kadar sıcak"
Okyanus yüzeyi ısısı da deneyimli gözlemcileri şaşırtmaya devam ediyor ve yılın ilerleyen dönemlerinde yoğun fırtınaların yaşanması ihtimalini arttırıyor. Kasırga uzmanı Michael Lowry, ABD'deki 3. kategori ya da daha güçlü kasırgaların çoğunun oluştuğu Atlantik ana gelişim bölgesindeki deniz yüzeyi sıcaklıklarının Şubat ortasında, tipik olarak Temmuz ortasında olduğu kadar sıcak olduğunu paylaştı.
Küresel deniz yüzeyi sıcaklıklarının "keşfedilmemiş bir bölgede" olduğunu belirten Hirschi, Mart ayında geçen Ağustos ayındaki rekorun 0,1 derece ila 0,2 derece arasında kırılmasını bekliyor. Mart ayı genellikle okyanuslar için yılın en sıcak zamanıdır çünkü dünyanın büyük denizlerinin çoğuna ev sahipliği yapan güney yarımkürede yaz sonudur. Sıcaklık artışları bekleniyordu, ancak büyüklükleri sürpriz oldu. Klimatologlar şimdi bu tür anormaliklerin ardındaki farklı nedenlere nasıl ağırlık verileceğini araştırıyor.
Güçlü bir El Niño sıcaklıkları yükseltti, ancak Copernicus'un kıdemli bilim insanlarından Francesca Guglielmo, bunun birlikte çalışan birkaç ısıtma faktöründen yalnızca biri olduğunu belirtti. İnsanlık tarafından salınan her fazladan ton karbondioksit okyanuslar üzerindeki baskıyı artırıyor. Bazı bölgelerde anormal ısı, zayıf ticaret rüzgarları, jet akımı, Kuzey Atlantik dolaşımındaki dalgalanmalar ve okyanusu güneşe daha fazla maruz bırakan aerosol kirliliğindeki azalmalar nedeniyle de yoğunlaştı.
The Nature Conservancy'nin baş bilim insanı Katharine Hayhoe, farklı faktörlerin etkileşimi konusundaki belirsizliğin, karmaşık Dünya sisteminin nasıl tepki verdiğinin yönüyle tam olarak anlaşılamadığını hatırlattığını söyledi. Hayhoe, "Bu, geçmişte belgelenenden çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşiyor. Eğer bir şey varsa, bu değişikliklerin insan toplumu üzerindeki etkisini hafife alma ihtimalimiz, abartma ihtimalimizden çok daha yüksek" dedi.
El Niño şimdi zayıflıyor bu da ekvatoral Pasifik'teki sıcaklıkları ilkbaharın sonlarından veya yazın başlarından itibaren azaltacaktır. Hirschi, Kuzey Atlantik'in o dönemde sıcak kalması halinde, bunun yoğun kasırga faaliyetlerinin habercisi olabileceği uyarısında bulundu. İnsan kaynaklı karbon emisyonları azaltılmadığı sürece bu tür riskler her yıl artacak. Hirschi, "İçinde bulunduğumuz ısınma yörüngesini yavaşlatmak, durdurmak ya da tersine çevirmek, bir süper tankerin rotasını değiştirmeye benziyor. Sonuçlar hemen alınmaz ama ne kadar erken harekete geçersek, belaya bulaşmaktan o kadar kolay kaçınırız" dedi.
