ABD Başkanı Donald Trump, göreve gelmeden önceki seçim kampanyası sürecinde Ukrayna savaşının “24 saat içinde sona erdirilebileceğini” defalarca dile getirdi. Ancak 28 Aralık’ta Florida’daki Mar-a-Lago golf tesisinde Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile yaptığı görüşmenin ardından tonunu değiştirdi.
Trump, görüşme sonrası yaptığı açıklamada, “Bu bir günde bitecek bir mesele değil. Son derece karmaşık bir konu” ifadelerini kullandı.
New York Times: Kararlar görüşülen kişiye göre değişti
New York Times (NYT), Washington ve Kiev’den yaklaşık 300 üst düzey yetkili, güvenlik ve savunma uzmanları ile Avrupalı diplomatlarla yapılan görüşmelere dayanarak Trump’ın son bir yıldaki çelişkili Ukrayna politikasını mercek altına aldı.
Gazete analizinde şu değerlendirmeye yer verdi:
“Trump’ın kararları çoğu zaman en son görüştüğü kişilerin görüşlerinden, Ukraynalı ve Rus liderlerin kendisine gösterdiği saygıdan ve dikkatini çeken Fox News haberlerinden etkilendi.”
“Ukraynalı Kadınlar” yorumu havayı yumuşattı
Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance, 28 Şubat’ta Oval Ofis’te Zelenski’yi “nankörlükle” suçlayarak kamuoyu önünde azarlamış, bu an Zelenski’nin Beyaz Saray’daki en zor anlarından biri olmuştu.
Ancak altı ay sonra, 18 Ağustos’ta yapılan bir başka Beyaz Saray görüşmesinde hava tamamen değişti.
Trump, danışmanlarına daha önce Miss Universe organizasyonunun sahibi olduğu dönemde Ukraynalı yarışmacıların en güzeller arasında yer aldığını söylediğini hatırlattı. Görüşme sırasında aniden, “Ukraynalı kadınlar gerçekten çok güzel” dedi.
Zelenski gülümseyerek, “Biliyorum, Ukraynalı bir kadınla evliyim” karşılığını verdi.
Miss Ukraine detayı ve telefon görüşmesi
Trump, ardından 90 yaşındaki Las Vegaslı iş insanı ve yakın arkadaşı Phil Ruffin’in, eski Miss Ukraine unvanına sahip Oleksandra Nikolayenko ile evli olduğunu anlattı ve Ruffin’i hemen aradı.
Trump, Oleksandra ile konuştuktan sonra telefonu Zelenski’e verdi. İki isim 10-15 dakika boyunca Ukraynaca konuştu. Bu sırada liderler arasındaki resmi görüşme tamamen durdu.
Oleksandra, ailesinin Rus saldırıları altındaki Odesa’da yaşadığını anlattı. Görüşmeye tanıklık eden bir ABD yetkilisi, “Odadaki hava tamamen değişti. Gerginlik dağıldı, herkes gülümsedi ve Trump, Zelenski’i bir insan olarak görmeye başladı” dedi.
Putin ile görüşme sonrası
Bu görüşmeden bir ay sonra Trump, Zelenski’i “şiddetli bir şekilde savaşan büyük bir lider” olarak tanımladı ve Truth Social’da, “Avrupa Birliği’nin desteğiyle Ukrayna tüm topraklarını geri alacak” paylaşımında bulundu.
Bu ani 180 derecelik dönüş, Trump’ın kendi danışmanlarını bile şaşırttı. Ancak Trump, 16 Ekim’de Vladimir Putin ile görüştükten sonra yeniden önceki çizgisine döndü ve “Rusya kazanıyor” dedi.
Biden, Trump’ın Rusya'ya temasına izin vermedi
Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile arasında “kişisel bir bağ” olduğuna inanıyordu. “24 saatlik ateşkes” vaadinin ardından Avrupa ve Orta Doğu’dan birçok lider, Putin’le arabuluculuk teklifinde bulundu.
Ancak Trump’ın ekibi, ilk başkanlık dönemindeki Rusya temasları nedeniyle yaşanan soruşturmaları hatırlıyordu.
Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak belirlenen Michael Walz, Biden yönetiminden resmi “temas izni” talep etti. ABD’deki 1853 tarihli Logan Yasası, yetkisiz dış temasları yasaklıyor.
Biden, yakın çevresine şu sözlerle karşı çıktı:
“Bu mektubu gönderdiğim anda Trump’ın yapacağı her şeye onay vermiş olurum. Ukrayna’yı feda edecek bir anlaşmaya imza atabilir. Buna onay veremem.”
Sonuçta mektup gönderilmedi, ancak Rusya ile temaslar da tamamen engellenmedi.
Pentagon’dan Ukrayna’ya mühimmat freni
Başkan Yardımcısı Vance ve Savunma Bakanı Pete Hegseth’in de aralarında bulunduğu Ukrayna karşıtı isimler, “Ukrayna batmakta olan bir gemi” görüşünü savundu. Önceliğin Çin’e karşı mücadele olması gerektiğini öne sürdüler.
Hegseth, Ukrayna için hayati önemdeki 155 mm obüs mühimmatlarını defalarca ve önceden haber vermeden durdurdu. Mart ayında sevkiyatı onaylanan mühimmatlar ABD depolarında bekletildi.
Temmuz 2’de, mühimmat taşıyan tren Ukrayna sınırına yaklaşmışken yeni bir emir geldi: “Derhal yön değiştirin.” Üst düzey bir ABD yetkilisi, “Bu o kadar sık yaşanıyor ki saymak mümkün değil” dedi.
Zelenski cephesinde durum ne?
Ukraynalı askerler için mühimmatın gelip gelmeyeceği hayat memat meselesiydi. Savunma Bakanı Rüstem Umerov, Hegseth’e, “Sadece dürüst olun” diye yalvardı.
Toplantıya katılan bir ABD yetkilisi, “Ne düşündüğünüzü söyleyin dediler ama Hegseth sadece başını salladı” ifadelerini kullandı.
Trump öfkelendi: Zelenski cesur bir lider mi?
Trump kendini bir anlaşma ustası olarak görse de gücün güçlü tarafta olduğuna inanıyordu. Mayıs ayında Rus askeri geçidini izledikten sonra danışmanlarına, “Yenilmez görünüyorlar” dedi.
Putin müzakereye yanaşmayınca Trump yaptırım seçeneklerini sordu ancak aylarca somut adım atılmadı.
Ukrayna yanlısı tek sert isim olan emekli Korgeneral Keith Kellogg, zamanla sistem dışına itildi. Trump, Kellogg’a Oval Ofis’te çıkıştı:
“Zelenski’e ‘zor şartlarda cesur lider’ mi dedin?”
Trump, görüşme sonrası Kellogg için “Bu adam aptal” dedi ve yerine yakın dostu Steve Witkoff’u atadı.
CIA ve ordu, Rusya’ya gizlice darbe vurdu
Trump yaptırımlarda tereddüt ederken, ABD ordusu ve CIA içindeki Ukrayna yanlısı unsurlar Rus savaş ekonomisini zayıflatmanın başka yollarını aradı.
CIA Direktörü John Ratcliffe, Ukrayna’ya yönelik drone istihbaratı paylaşımını sürdürdü. ABD istihbaratı, Rus petrol rafinerilerine yönelik saldırıların Moskova’ya günlük 75 milyon dolar zarar verdiğini hesapladı.
CIA ayrıca Karadeniz ve Akdeniz’de Rusya’nın “gölge filosuna” yönelik insansız hava aracı saldırılarına destek verdi.
Kaynak: Gazete Oksijen
