Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), yayımladığı son Dünya Enerji Görünümü raporunda, önümüzdeki beş yılda inşa edilecek yenilenebilir enerji kapasitesinin son 40 yıldaki toplam yatırımı aşacağını açıkladı.
Ajans, bu artışın elektrik talebindeki yüzde 40’lık küresel büyümeyi neredeyse tamamen karşılayabileceğini belirtiyor. Elektrikli araçlar, ısınma-soğutma sistemleri ve yapay zekâ veri merkezlerinin enerji ihtiyacı, bu büyümenin başlıca nedenleri arasında gösteriliyor.
Ancak çarşamba günü yayımlanan son Dünya Enerji Görünümü raporunda, küresel enerji politikalarının şekillenmesine yardımcı olan kurum, dünyanın mevcut rotasında ilerlemeye devam etmesi hâlinde petrol ve gaz talebinin artmaya devam edeceğini ve karbondioksit (CO₂) emisyonlarında anlamlı bir düşüş yaşanmayacağını belirtti.
Raporda, ülkelerin iklim hedeflerine yönelik değişen tutumları, güvenli ve uygun fiyatlı enerjiye artan talep ve elektrikli araçlardaki büyümenin yavaşlaması gibi unsurları içeren bir senaryo ortaya kondu.
Buna göre petrol talebi 2024’te günlük 100 milyon varilden 2050’de 113 milyon varile yükselecek. Talep artışı özellikle havacılık, kamyon taşımacılığı ve petrokimya endüstrilerinden kaynaklanıyor.
Elektrikli araçların payının ise 2035’e kadar yaklaşık yüzde 40 seviyesinde sabit kalacağı öngörülüyor. Bu senaryo, IEA’nın halihazırda önerilen politikaları temel alan “Belirtilen Politikalar” senaryosuyla çelişiyor.
IEA Başkanı Fatih Birol, Financial Times’a yaptığı açıklamada, “İklim değişikliği uluslararası enerji politikası gündeminde geriliyor, hem de hızla geriliyor. Üstelik bu, 2024’ün tarihteki en sıcak yıl olmasına rağmen gerçekleşiyor” dedi.
"Yenilenebilir enerji dönüşümüz durdurulamaz"
Yenilenebilir enerji sektörü temsilcileri, artan elektrik talebinin çoğunun yenilenebilir enerjiyle karşılanabileceğini belirtiyor.
Küresel Yenilenebilir Enerji İttifakı CEO’su Bruce Douglas, “Yeni elektrik talebinin neredeyse tamamı yenilenebilir enerji tarafından karşılanacak” dedi. Rapor ayrıca teknoloji devlerinin düşük karbonlu enerjiye olan talebinin nükleer enerjide de bir “yeniden doğuş” yarattığını ortaya koyuyor. IEA, 2025 itibarıyla veri merkezlerine yapılacak küresel yatırımın 580 milyar dolara ulaşarak petrol arzına ayrılan 540 milyar doları geçeceğini tahmin ediyor.
ABD’de Donald Trump yönetiminin fosil yakıtlara dönüş çağrılarına rağmen, ajans enerji dönüşümünün durdurulamayacağını vurguladı. Oil Change International’dan David Tong, “Hiçbir ülke bu dönüşümü durduramaz” dedi ve Brezilya’daki COP30 zirvesinde liderleri “adil ve hızlı bir fosil yakıt aşaması”na geçmeye çağırdı.
IEA’nın bulguları, COP28’de Dubai’de kararlaştırılan 2030’a kadar yenilenebilir enerjiyi üç katına çıkarma hedefini destekliyor. Ancak ajans, ABD’li Cumhuriyetçilerin baskısı sonucu raporuna fosil yakıtlar için daha “temkinli” bir senaryo ekledi. Ember enerji düşünce kuruluşundan Dave Jones, bu senaryonun elektrikli araç satışlarını hafife aldığını ve petrol tüketiminin fazla tahmin edildiğini belirtti.
Rapor, Ortadoğu ve Asya gibi güneş potansiyeli yüksek bölgelerde ucuz güneş enerjisinin önderlik ettiği bir yenilenebilir enerji patlamasına işaret ediyor. ABD’nin yenilenebilir enerji yatırımlarını azaltma kararıyla, ülkenin 2035’e kadar sahip olacağı güneş enerjisi kapasitesi geçen yılki tahmine göre yüzde 30 daha düşük olacak. The Guardian'a konuşan Christian Aid’den Mariana Paoli ise, “Fosil yakıt çağı sona eriyor ama hükümetler hâlâ gerekli temiz enerji sistemlerini kurmakta yavaş davranıyor” diyerek zengin ülkeleri COP30’da fosil yatırımlarını durdurmaya ve iklim finansmanını artırmaya çağırdı.
Kaynak: Gazete Oksijen
