Silikon Vadisi Bankası'nın çöküşü, zaten toplu işten çıkarmalarla sarsılan ve enflasyonla yüksek riskli bir savaşa kilitlenmiş merkez bankalarının baskısı altındaki bir ekonomiyi sarstı. Resesyon riskini ve daha da büyük iş kayıplarını keskinleştirdi.
ABD ekonomisi Ocak ayında yarım milyondan fazla istihdam yarattıktan sonra Şubat ayında 311 bin istihdam yaratarak şimdiye kadar güçlü kalmayı başarmış olsa da, merkez bankalarının giderek daha agresif hale gelen faiz artırım hamlesi, SVB gibi faiz oranı riski taşıyan bankalarda, faaliyetlerini ve maaş bordrolarını sürdürmek için büyük ölçüde risk sermayesi finansmanına dayanan girişimlerde daha fazla kırılganlığı ortaya çıkarabilir.
Yarım milyon insan işten çıkarıldı
Geçen yılın sonlarında başlayan işten çıkarma furyası hız kesmiyor ve sadece Ocak ayında bir haftada yaklaşık 52 bin kişinin işten çıkarılmasıyla 2009'dan bu yana en kötü yıl başlangıcına işaret ediyor. Bloomberg News tarafından işten çıkarmalarla ilgili yapılan kapsamlı bir incelemeye göre, 1 Ekim'den bu yana farklı sektörlerdeki yöneticiler dünya çapında neredeyse yarım milyon çalışanı işten çıkardı.
Kesintiler hiçbir yerde Amazon'da olduğu kadar büyük değil. Geçen hafta açıklanan en son işten çıkarma turuyla tek başına 30 bine yakın kişiyi çıkaracak. Meta Platforms ise 21 binden kişilik kapsamlı bir işten çıkarma ile ikinci sırada yer alıyor. Ancak Bloomberg'in analizine göre bu iki şirket, Ekim ayından bu yana en az 473 bin kişiyi işten çıkaran yaklaşık 800 firmadan sadece ikisi.
| İşten çıkarma yapan sektörler | |
| Teknoloji | 149 bin |
| Finans | 49 bin |
| Endüstri/Sanayi | 48 bin |
| İletişim | 43 bin |
| Sağlık | 26 bin |
| Temel tüketici ürünleri | 15 bin |
| Emlak | 13 bin |
| Enerji | 3 bin 700 |
| Kamu hizmetleri | 2 bin 500 |
| Bloomberg'in 1 Ekim 2022-20 Mart 2023 tarihleri arasında sağladığı veriler. | |
Teknoloji sektörü, toplam işten çıkarmaların yaklaşık üçte birini oluşturarak en büyük kayıplardan bazılarını yaşadı. Şirket liderleri, pandemi sırasında hizmetlerine olan talep arttığı için fazla istihdam yaptıklarını söyledi. Toplu işten çıkarmalar, uzun süredir cömert ücretlerden ve rahat sosyal haklardan yararlanan birçok Silikon Vadisi çalışanını şaşkına çevirdi. Yönetim, yatırımcılara yeni bir kemer sıkma dönemi sözü verdi ve Meta CEO'su Mark Zuckerberg 2023'ü verimlilik yılı olarak adlandırdı.
Katliam teknolojinin çok ötesine uzanıyor. İletişim, finans, sağlık, emlak ve enerji sektörlerinde, toplam iş kayıpları daha az olsa da ortalama işten çıkarmalar aynı büyüklükte ya da daha fazlaydı. Örneğin sağlık hizmetlerinde, Kasım ayında Rubius Therapeutics, çalışanlarının yüzde 80'ini işten çıkardı. Talebin duraklaması ve Amazon gibi satış noktalarında satışların beklentilerin altında kalması nedeniyle, tüketici sektörü 108 binden fazla pozisyonu ortadan kaldırdı. Goldman Sachs ve diğer büyük bankalar, Wall Street'teki yumuşak iniş umutlarına rağmen binlerce kişiyi işten çıkardı.
Enerji şirketleri, 4 binden az işten çıkarma ile en az etkilenenler arasında yer aldı. Exxon Mobil ve Chevron gibi büyük petrol şirketleri, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşı enerji fiyatlarında artışa neden olduğu için rekor karlar elde etti ve büyük miktarda hisse geri alımları açıkladı. Sektörler arasında, iş güvenliği ve istikrarı pek çok çalışan için öncelikler olarak ortaya çıktı. Ocak ayında yaklaşık 3,9 milyon ABD'li işçi işten ayrıldı. Bu rakam Covid dönemindeki en yüksek seviyeden düşse de hala pandemi öncesi normların üzerinde seyrediyor. Genel olarak işten çıkarmalar dikkat çekici bir şekilde yoğunlaştı. İşten çıkarmaların neredeyse yarısı, aralarında FedEx, Ikea ve Philips gibi büyük isimlerin de bulunduğu sadece iki düzine şirket tarafından gerçekleştirildi.
