ABD hükümeti pazar günü geç saatlerde, düzenleyicilerin cuma günü kapattığı Silicon Valley Bank'taki tüm mevduatları garanti edeceğini duyurdu. Yetkililer ayrıca ikinci bir banka olan Signature Bank of New York'u kapattıklarını ve müşterilerine aynı mevduat korumalarını sağladıklarını açıkladılar. Merkez Bankası da diğer bankaları dalgalanma etkilerinden korumak ve banka batışlarını önlemek için ayrı bir kredi olanağı yaratacağını duyurdu. Bu hamleler, teknoloji sektöründe ve SVB'nin çöküşünün çok daha geniş çaplı bir mali krizi tetikleyebileceğinden korkan ülkenin en üst düzey bankacılık düzenleyicileri arasında faaliyetlerin sonunu getirdi.
Hazine Bakanlığı, Fed ve Mevduat Sigorta Kurumu tarafından yapılan ortak açıklamada "Bugün bankacılık sistemimize olan kamu güvenini güçlendirerek ABD ekonomisini korumak için kararlı adımlar atıyoruz" ifadelerini kullandı. Bu açıklama, krize yapılan hükümet müdahalesi konusundaki tartışmanın sonunu değil başlangıcını temsil ediyor. Washington Post banka kurtarma planı hakkında bilmesi gereken ve sorulması gereken 6 maddeyi yazdı.
1-Hükümet neden devreye girdi?
Düzenleyiciler SVB'yi devraldığında, birçok finans uzmanı bankanın çöküşünün ABD ekonomisinin geneli üzerinde çok az etkisi olacağını düşünüyordu. Ne de olsa, Silicon Valley Bank'ın müşteri tabanı sağlamdı. Bankanın müşterileri, son aylarda binlerce işçiyi işten çıkaran ve gelişen ulusal ekonomi üzerinde çok az kötü etkisi olan teknoloji sektöründeki risk sermayedarları, yeni kurulan şirketler ve diğer firmalardan oluşuyordu.
Ancak başarısızlığın daha büyük sorunlara yol açabileceği giderek anlaşıldı. SVB'nin mevduatlarının yüzde 90'ından fazlası, banka hesapları için federal sigorta sınırı olan 250 bin doları aşıyordu. Müşteriler paralarını başka bankalara taşımaya başladı. SVB kapandığında, birçok şirket çalışanlarına ödeme yapamayacağından endişe etti ve birçok mevduat sahibi çok büyük miktarlarda nakit kaybetme ihtimaliyle karşı karşıya kaldı.
Bu da diğer bazı bankalardaki ticari mevduatların güvenliğine ilişkin korkuları körükledi. SVB'nin çöküşüne katkıda bulunan koşullar göz önüne alındığında, bu korkular mantıksız olabilir. Ancak insanlar batacaklarından korktukları için bu bankalardan da para çekmeye başlaya bilirler. Bu bir noktada bu kurumları zor duruma düşürebilir.
Yale'de finans profesörü olan Paul Goldsmith-Pinkham'a göre, finansal sistem genel olarak normal bir şekilde işlemeye devam ederken, PacWest ve Signature Bank da dahil olmak üzere yarım düzineden fazla bankanın hisse senedi fiyatları yüzde 20'den fazla düştü. Hükümet yetkilileri ülke genelindeki işletme yöneticilerinin aynı anda paralarını daha büyük bir Wall Street bankasına taşımaya karar verebileceklerini fark etti. Bu da birçok küçük bankanın istikrarını bozabilir. Bu yüzden dün bankalar açılmadan önce harekete geçmeleri gerektiğine karar verdiler.
2-Kurtarma planı ne işe yarıyor?
Yetkililer bankaların batması konusunda mevduat sahiplerinin paralarının güvende olduğuna dair güvenlerini yeniden tesis etmeye çalıştı. Mevduat Sigorta Kurumu, SVB ve Signature'daki tüm mevduatları garanti altına alacak . SVB'nin yaklaşık 150 milyar dolar, Signature Bank'ın ise 70 milyar dolardan fazla sigortasız mevduatı bulunuyordu. Bu müşteriler, bankalar çökmüş olsa bile tüm fonlarına erişebilecekler. Bu, müşterilerin paralarını taşımak için bir nedenleri olmadığı, çünkü bankaları batarsa kaybetmeyecekleri mesajını veriyor.
Merkez Bankası, alışılmadık derecede cömert koşullara sahip yeni bir özel kredi kolaylığı duyurdu. Bu kredi kolaylığına göre varlıklarını teminat olarak gösteren bankalara, bu varlıklar şu anda bankanın onlar için ödediğinden daha az değerli olsa bile kredi verecek. FDIC'de avukat olarak görev yapan Todd Phillips'e göre, merkez bankası tipik olarak sadece bir bankanın varlıklarının mevcut değeri üzerinden borç veriyor. Bu hamle, müşterilerin para çekmeye başlaması halinde bankaların nakde erişimde sorun yaşamayacağı anlamına geliyor.
3-Bu aslında hükümeti kurtarma çabası mı?
Pazar günü yapılan duyuru, bu eylemlerin hükümet kurtarma çabası anlamına gelip gelmediği konusunda bir tartışma başlattı. Bir Hazine yetkilisi gazetecilerle yaptığı görüşmede hükümet müdahalesinin, 2008 mali krizi sırasında batmak üzere olan bankaların kurtarılmasında olduğu gibi SVB ya da Signature'ı hayata döndürmeyeceğini vurguladı. Yöneticiler ise işlerine devam edemeyecek. Bu yeni güvenceler, riskli menkul kıymetleri satın alan yatırımcıları değil, paralarını akredite ve denetime tabi bir bankaya yatırmak için makul bir karar vermiş olan kişi ve işletmeleri korumayı amaçlıyor.
Hazine yetkilisi ayrıca mevduat sahiplerine geri ödeme için kullanılan paranın ABD bankaları tarafından ödenen bir fondan geleceğini de vurguladı. Hazine Bakanı Janet L. Yellen ve Biden yaptıkları açıklamalarda vergi mükelleflerinin mevduat sahiplerini kurtarmak için ödeme yapmayacağını çünkü banka fonunun her türlü masrafı karşılayacağının altını çizdiler.
Fonun bitmesi halinde vergi mükellefleri sorumlu
Ancak bazı Biden müttefikleri ve hatta bu hamlenin gerekli olduğunu savunanlar da dahil olmak üzere diğer ekonomistler hala önlemlerin bir kurtarma paketi anlamına geldiğini söylüyor. Fona ABD bankaları tarafından ödeme yapılsa da, fon nihayetinde Hazine Bakanlığı tarafından destekleniyor ve fonun bitmesi halinde vergi mükellefleri de sorumlu tutuluyor.
4-Bu hareket yasal mı?
Sigortasız mevduatların güvence altına alınması için hükümet yetkililerinin öncelikle bankaların çöküşünün finansal sistem için sistemik risk oluşturduğuna karar vermesi gerekiyordu. Bu risk sadece bir ya da iki bankayı değil, sektörü daha geniş anlamda çökertebilirdi. Bu, federal müdahaleyle ilgili en çok tartışılan sorulardan biri olabilir
Chicago Üniversitesi Booth İşletme Okulu profesörlerinden Anil Kashyap yaptığı açıklamada "Bu sistemik bir olay değil. Bu kötü yönetilen orta ölçekli bir banka" ifadelerini kullandı. Yine de ülkenin en üst düzey bankacılık düzenleyicileri sistemik bir riskin var olduğuna karar verdiler. Ancak henüz bulgularını gösteren bir analiz yayınlamadılar. Önlemlerin onaylanması için Fed ve FDIC yönetim kurullarının üçte ikisinin oyu gerekiyordu. Hem Fed hem de FDIC bunu oybirliğiyle yaptı.
5- Suçlu 2018'de kabul edilen gevşek düzenlemeler mi?
SVB'nin çöküşünden bu yana bazı finans uzmanları, Kongre'nin 2018'de onayladığı ve eski Başkan Donald Trump'ın imzalayarak yasalaştırdığı banka deregülasyon tasarısına odaklandı. Yasa, 50 milyar ila 250 milyar dolar arasında varlığa sahip bankalar için bir dizi gözetim gerekliliğini yürürlükten kaldırdı. O dönemde bölgesel bankalar Kongre'ye Wall Street devleri gibi sistemik bir tehdit oluşturmadıklarını savunuyorlardı. Sonuç olarak daha az incelemeyi hak ettiklerini savundular ve Kongre de buna uydu.
6- Bundan sonra ne olacak?
Federal yetkililer atacakları adımların mali piyasaları sakinleştirmesini ve banka fonlarının çekilmesine yönelik yaygın bir girişim olmamasını umuyor. Kongre'nin benzer krizlerin bir dahaki sefere yaşanmasını önlemek üzere tasarlanan tedbirleri tartışmaya başlaması bekleniyor. Bunlar arasında yeni bankacılık düzenlemeleri, FDIC sigorta rejiminde değişiklikler ve bankacılık sisteminin istikrarını arttırmayı amaçlayan diğer yasalar yer alabilir.
MIT ekonomistlerinden Simon Johnson, Los Angeles Times'da yayınlanan bir yazısında "Banka batışlarını önlemek söndürülmesi gereken acil bir ateş, ancak Silikon Vadisi Bankası'nı zayıflatan temel sorun henüz ele alınmadı" dedi.
