Ana Ionova / The New York Times
Brezilyalılar bugün, Latin Amerika'nın en büyük demokrasisinin geleceği için tamamen farklı vizyonlar sunan iki aday arasındaki ikinci turda yeni bir lider seçmek için sandık başına gidiyor.
Sağcı başkan Jair Bolsonaro, taraftarlarını aile değerlerine ve bireysel özgürlüklere solcu bir saldırı olarak adlandırdığı vaatlere karşı etrafında topladı. Akademisyenleri, medyayı ve hatta Brezilya Kongresi ve Yüksek Mahkemesi de dahil olmak üzere demokratik kurumları düşman ilan etti. Solcu rakip, eski başkan Luiz Inacio Lula da Silva, yolsuzluk skandalları geçmişi seçmenleri ikiye bölmüş olsa da, ülkeyi refah günlerine geri döndürerek yönetme sözü verdi.
2 Ekim'de yapılan seçimlerin ilk turunda da Silva, Bolsonaro’dan yaklaşık 6 milyon fazla oy aldı ancak yüzde 50 barajını geçemedi. Bolsonaro, ilk turda ikinci olsa da anketlerde beklenenden çok daha fazla oy aldı ve ikinci turda bir şansı olabileceğini gösterdi. Bugün ülkede sandıklar TSİ 23.00’da kapanmasının ardından sonuçlar açıklanmaya başlayacak. Yeni başbakan 1 Ocak’ta yemin edecek.
İkinci turdaki olası sorunlar neler?
Seçim, artan gıda ve yakıt fiyatlarıyla birçok Brezilyalı için hayatın zorlaştığı önemli bir dönemde gerçekleşiyor. Ülkedeki 217 milyon insanın yaklaşık 33 milyonu açlıkla karşı karşıya. Yoksulluk arttı ve onlarca yıllık sosyal ve ekonomik ilerleme tersine döndü.
New York Times ikinci tura kalan Brezilya seçimlerini yazdı: Anketler Bolsonaro hakkında yanıldı mı?
Çevre ve iklim endişeleri de büyük önem taşıyor. Amazon'daki ormansızlaşma, çevre koruma önlemlerini zayıflatan ve yağmur ormanlarının madenciliğe, çiftçiliğe ve tarıma açılması gerektiğini savunan Bolsonaro yönetiminde 15 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Brezilya demokrasisinin sağlığı hakkında da devam eden sorular var. Bolsonaro, kanıt göstermeden ülkedeki elektronik oylama makinelerinin hileli olabileceğini iddia ederek, seçim sistemine dair şüpheler oluşturdu. Eğer bugün kaybederse bunun hileler yüzünden olacağını söyledi. Bu durum Bolsonaro'nun olası bir kaybının, onu milyonlarca destekçisini sokaklara çıkmaya ve iktidarda kalmasını talep etmeye çağırmasına yol açabileceğine dair endişeleri körükledi.
Bolsonaro ne vaat ediyor?
Bolsonaro, başlangıçta pandeminin etkisini hafifletmek için oluşturulan geçici bir politikayı genişleterek muhtaç ailelere ayda yaklaşık 113 dolarlık nakit destek sözü verdi. Bolsonaro'nun resmi politika planına göre, da Silva altında başlatılan benzer ancak daha az cömert bir girişimin yerini alan programın sürdürülmesi, "yoksulluğu azaltmak ve sürdürülebilir ekonomik büyümeye katkıda bulunmak" anlamına geliyor.
Seçim öncesinde Bolsonaro, sosyal yardım ve yakıt sübvansiyonlarına büyük miktarda para harcadı. Ayrıca vergileri azaltma ve teknolojiye yatırım yaparak istihdam yaratma sözü verdi. Bolsonaro, ilk seçim yarışında kendisine hayati destek sağlayan iş dünyası liderlerine bir selam daha göndererek, serbest piyasa yaklaşımını sürdüreceğini ve kamu borcunu kontrol altında tutacağını söyledi.
Dört yıl önce aşırı muhafazakar seçmenlerin desteğini kazanan Bolsonaro, yasal kürtaja ve okullarda trans eğitimine karşı “aileleri” savunmayı da vaat ediyor. Bolsonaro ayrıca, ateşli silahlara erişimi daha da genişletme sözü vererek, suça karşı sert politikaları genişletme sözü de veriyor.
Silva ne vaat ediyor?
Da Silva, iki görev süresi boyunca, emtia kaynaklı bir patlamanın Brezilya'yı küresel bir başarı öyküsüne dönüştürdüğü altın bir büyüme çağını yönetti. Solcu aday, insanları bütçeye dahil ederek zenginlerin vergilerini artırma ve kamu harcamalarını artırma sözü verdi.
Planları, Bolsonaro tarafından önerilene rakip olan aylık 113 dolarlık nakit yardım gibi bir dizi sosyal destek içeriyor. Çocuklu yoksul aileler 6 yaşından küçük her çocuk için ayda 28 dolar daha alacak. Da Silva ayrıca Brezilya'nın asgari ücretini enflasyona göre ayarlamaya, yoksullar için bir konut planını canlandırmaya ve aynı zamanda açlıkla karşı karşıya kalan insanlar için gıda güvenliğini garanti etmeye söz verdi.
Eski bir sendikacı olan da Silva, altyapıya harcama yaparak büyümeyi başlatmayı ve iş ve istihdam fırsatları yaratmayı planlıyor. Ancak Brezilya'nın daha sürdürülebilir enerji ve gıda sistemlerine geçmesi gerektiği konusunda uyarıda bulunan yeşil ekonomiye yatırım yapmayı da planlıyor. Amazon'da da Silva, toprak gaspları, keresteciler ve diğerleri tarafından yürütülen çevre suçlarını çökerteceğinin sinyalini verdi.
İlk oylamadan bu yana neler oldu?
İlk turdaki oylamada, da Silva oyların yüzde 48'ini alırken, Bolsonaro oyların yüzde 43'ünü alarak seçim öncesi anketlerden önemli ölçüde daha iyi performans gösterdi ve anket firmalarının güvenilirliği hakkında soru işaretleri yarattı. Yanılan anketler, Bolsonaro'nun anketlerin onun popülaritesini tam olarak yansıtmadığı yönündeki iddialarını da desteklemiş oldu.
İkinci tura dair anketler, da Silva’nın Bolsonaro karşısında küçük bir farkla da olsa önde olduğunu ve her iki adayın da seçmen desteğini artırma çabalarının yoğunlaştırdığını gösteriyor. Da Silva, daha ılımlı bir tavır sergilemeye ve kendileri için oy kullanan 10 milyon seçmenden bazılarını kazanmanın bir yolu olarak ilk turda başarılı olamayan başkan adaylarıyla ittifaklar kurmaya odaklandı. Bolsonaro, Brezilya'nın en kalabalık üç eyaletinde sağcı valilere yakınlaştı. Evanjelik seçmenler arasındaki avantajını genişletme arayışında dini liderleri de görevlendirdi.
Yine de, zaten yanlış bilgi ve çevrimiçi saldırıların odağında olan seçim kampanyasının çoğu, ülkenin bir sonraki liderinin karşılaşacağı zorluklarla ilgili çamura bulandı. Bolsonaro, rakibini Satanizm'e ilişkilendirmeye çalıştı ve da Silva'yı şeytanla bir anlaşması olmadığına dair bir açıklama yayınlamaya teşvik etti. Da Silva ise Bolsonaro'nun kendisini masonluk, yamyamlık ve pedofili ile ilişkilendiren videolarına el koydu.
Oylama sistemi nasıl gerçekleşiyor?
Brezilyalılar, yirmi yıldan uzun süredir yürürlükte olan ve Bolsonaro'nun seçim sahtekarlığı riskiyle ilgili iddialarının odak noktası olan elektronik oylama makinelerine oy kullanacak. 156 milyon Brezilyalı oy kullanma hakkına sahip. Brezilya'da oy kullanmak zorunlu, oy kullanmamanın yaklaşık bir dolar kadar sembolik bir cezası var. İlk turda, katılım kabaca yüzde 79’du.
İlk turdan sonra adayların elenmesi bazı seçmenler arasındaki coşkuyu azalttığı için katılım genellikle ikinci turda düşüyor. Da Silva'yı tercih etme eğiliminde olan bazı yoksul seçmenler de ikinci tura katılmayabilir çünkü böylesine genişleyen bir ülkede sandık başına gitmenin maliyeti caydırıcı olabilir.
© 2022 The New York Times Company
