Michelle Cottle /The New York Times
“Programı harika. Kendisi ekranda. Bütün kadınların yatak odalarında onlara iyiyi ve kötüyü anlatıyor...” Bu, 6 mayısta Greensburg, Pennsylvania'daki bir mitingde, Senato için desteklediği ünlü cerrah Mehmet Öz’ü Cumhuriyetçi seçmenlere pazarlamak isteyen Donald Trump’ın sözleriydi.
Öz’ün tek özelliği şöhreti
Trump “Dr. Öz televizyonda son derece başarılı bir kariyere sahip ve şimdi ülkemizi kurtarmak için aday oldu” diye konuştu. Bu siyasi tanıtım kulağa belirsiz, anlamsız ve biraz da ürkütücü gelebilir.
Ancak Trump esasında meselenin özüne iniyordu. Öz’ün en önemli siyasi varlığı, hatta belki de tek güçlü yanı şöhreti. Bunun ötesinde Öz’ü ciddiye almak şöyle dursun, birinin onu neden bu iş için düşündüğünü hayal etmek dahi zor.
Barnette ivme kazanıyor
Trump doktoru savunarak, şöhretin politik dünyadaki değerine olan inancını şimdiye kadarki en saf testine tabi tutuyor. Dramanın yükselmesi ise hamlesinin geri tepebileceğine işaret ediyor. Cumhuriyetçi başka bir aday Kathy Barnette ise aşırı sağ bir silah hakları savunucusu, kürtaj düşmanı ve Fox News’un konuk yorumcusu. Barnette, son günlerde Trump'ın Öz’üne karşı muhafazakar huzursuzluk ve sıkıntıdan yararlanıyor gibi görünüyor.
Trump sonuna kadar Öz’ün arkasında
Agresif bir strateji izleyen Barnette yarışı daha da kaotik hale getirdi ve Trump dahil bazı Cumhuriyetçileri ürküttü. Trump perşembe günü yaptığı açıklamada, "Kathy Barnette, genel seçimleri asla kazanamayacak" dedi. Barnette’in geçmişinde aydınlatılmayan veya incelenmeyen birçok şeyin olduğunu belirten Trump, Öz’e desteğini ikiye katladı.
Eski başkan, Öz dışında bir adaya verilecek oyların, sonbaharda Cumhuriyetçilerin zaferini engelleyeceğini vurguladı. Trump’ın Öz’ü tamamen destekleme kararı, bir adayda neleri değerli bulduğu ve Cumhuriyetçi Partisi’ne dair vizyonu hakkında çok şey anlatıyor.
Pennsylvania Senatosu seçimin anahtarı
Pennsylvania Senatosu’nun bu seçimlerdeki önemini mübalağa etmek zor. Cumhuriyetçi Pat Toomey’nin bırakacağı koltuk, Demokratların kasım ayında bir eyalet kapmak için en büyük umudu olarak kabul ediliyor. Şu an Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in varlığıyla 50-50’ye bölünmüş Senato’yu, Demokratlar kontrol ediyor. Trump'ın ilk desteklediği aday Sean Parnell'in ayrı yaşadığı eşinden gelen taciz suçlamaları sonrası yarıştan çekilmesi ile Öz, geçen sonbaharda sahneye çıktı.
Trump'ın lütfu peşinde koşarken itibarlarını zedelemekten mutlu olan başka Cumhuriyetçi adaylar da vardı. Bunlardan en önemlisi eski fon yöneticisi ve Bush hükumet yetkilisi David McCormick’di. Ancak Trump, aynı zamanda bir televizyon yıldızı olan dalkavuğu seçti. Sürpriz! Bu gerçekten de onun en sevdiği şey. Trump kararını “18 yıldır televizyonda olmak bir anket gibidir. Bu insanların seni sevdiği anlamına gelir” diyerek açıkladı.
Öz’ün niteliği yok
Seçim yarışı Trump'ın desteğinden sonra dahi yakın geçiyor. Greensburg mitingindeki kalabalığın bir kısmı defalarca Öz’ün ismini yuhaladı. Birçoğunun Mehmet Öz'ün özgünlüğü ve değerleri hakkında soruları vardı. Temel olarak, uzun zamandır New Jersey’de yaşamış bir adamın eyaletlerinde ne yaptığını anlamaya çalışıyorlardı. Kamu hizmetini ve liderliği ciddiye alan herkes Öz’ün politika, hükümet vb. konulardaki bariz deneyim ve bilgi eksikliğinden rahatsız olmalı. Bu maalesef deneyim, uzmanlık ve bilimi elitist unsurlar olarak gören, bugünün Cumhuriyetçi Partisi'ndeki birkaç kişi için de geçerli.
TV dolandırıcısı
Öz’ün çok saygın, ödüllü bir kalp ve damar cerrahından televizyon dolandırıcısına dönüşmesi belki de daha rahatsız edici. Bu yarıştan önce Senato ile en yakın ilişkisi, 2014'te televizyon programında sattığı yarım yamalak kilo verme ürünleri hakkında ifade vermek üzere panele çağrılmasıydı. Ancak düşününce Cumhuriyetçiler utanmaz bir televizyon dolandırıcısını başkan seçtiler. Bu açıkça onlar için bir engel değil.
Türk kimliği huzursuzluk yaratıyor
Ancak Öz hakkında MAGA dünyasının da endişeleri var. Türkiye vatandaşlığı ve Türk ordusunda eğitim almış olması onu Cumhuriyetçi Parti'nin yükselen yerliciliğine ters düşürdü. Başlıca muhalifleri, Türkiye ile olan bağlarının Öz’ü ulusal güvenlik riski haline getirdiğini öne sürdü. Trump'ın eski dışişleri bakanı ve CIA direktörü Mike Pompeo, Öz’ün seçmenlere Türk hükümetiyle ilişkisinin kapsamı ve derinliği konusunda net bir açıklama borcu olduğunu söyledi. Öz'ün Müslüman olması da parti içinde bazılarını rahatsız ediyor.
Eyaleti tanımıyor
Öz bir yabancı olduğuna dair şüphelerle mücadele ederken Pennsylvania ile derin bağları olmaması da ona yardımcı olmuyor. Onlarca yıl New Jersey'de yaşadı. Philadelphia Inquirer, 2020'de Pennsylvania'da oy kullanmak için kayıt yaptırırken kayınpederlerinin adresini kullandığını raporladı.
Muhafazakar görüşlerle ters düşmüştü
Değerlerine gelince, Öz yıllar içinde muhafazakar değerlere sıklıkla ters düştü: Bazı cenin kalp atışı çalışmalarının bilimsel yanlışlığına işaret etti, trans çocuklar hakkında dehşete düşmüş kıyamet terimlerini kullanmadı, Obamacare’i destekledi, sistematik ırkçılığı kabul etti. Silah hakları konusunda defalarca yumuşak konuştu. Belki de en kötüsü, programına Michelle Obama’yı konuk etti ve ona iyi davrandı! Bütün bunlar, Cumhuriyetçi rakipleri için harika malzeme oldu.
Trump onu kolayca kontrol edebilir
Bu detayların pek önemi yok. Öz'un siyasi, politik ve ilkesel eksiklikleri Trump için bir zaaftan ziyade özellik. Bir aday ne kadar az görüşe veya değere sahip olursa, Trump için onu iradesine boyun eğdirmek o kadar kolay olur. Aslında Trump, Öz’ün kendisini bir MAGA adamı olarak yeniden şekillendirdiği utanç verici çaresizlikten de memnun olabilir. Özellikle sert konuşan ve eline silahlar alan adayın kampanya reklamları gittikçe dayanılmaz bir hal alıyor.
Trump’ın Cumhuriyetçi Parti vizyonu
Trump'a göre mükemmel siyasi aday, kendisine ait güçlü bir görüşe sahip olmayan kişilerdir. Adayların kendi seçmenlerinin ihtiyaçları ve değerleri ile temas halinde olup olmadıklarının hiçbir önemi yok. Hatta varsa bu bir sorun olabilir. Trump açıkça, kutsal olmayan haçlı seferindeki siyasi restorasyon ve rövanşist politikaları için emirlerine körü körüne uymaya istekli kölelerin olduğu, ulusallaştırılmış bir Cumhuriyetçi Partisi’ni tercih ediyor.
İstediğini yapmasına izin veren yıldızlar istiyor
Pennsylvania Cumhuriyetçileri, adaylığı aşırı ve biraz ürkütücü inançlarına dayanan Barnette ile tamamen kişisel şöhreti ve Trump'a bağımlılığıyla öne çıkan Öz’ün arasında seçim yapacak. Trump bir keresinde kadınları taciz etme tutkusuyla alçakça övünmüş “Bir yıldız olduğunuzda, bunu yapmanıza izin verirler. Her şeyi yapabilirsiniz” demişti. Bugünlerde eski başkan; Cumhuriyetçi adaylardan, istediği her şeyi yapmasına izin veren yıldızlar olmasını istiyor.
© 2022 The New York Times Company
