Jin Yu Young / New York Times
Kanadalı yetkililer yaptıkları açıklamada, haziran ayında British Columbia'da bir Sih liderinin öldürülmesiyle ilgili olarak üç Hindistan vatandaşının tutuklandığını ve haklarında dava açıldığını duyurdu. Başbakan Justin Trudeau Hindistan'ı bu küstah cinayeti düzenlemekle suçlamış ve iki ülke arasında karşılıklı suçlamalara yol açmıştı. Dava Kanada ve Hindistan arasındaki uçurumu genişletti ve zaten gergin olan iki ülke arasında siyasi bir anlaşmazlık başlattı.
Hardeep Singh Nijjar kimdi ve ona ne oldu?
45 yaşındaki Nijjar, Hindistan'ın kuzeyindeki Punjab eyaletinde doğdu. Hindistan haberlerine göre, Kanada'ya girmek için yaptığı birkaç başarısız girişimin ardından 1990'ların ortalarında, Hindistan'ın Sih ayrılıkçı hareketine yönelik baskıları artınca ülkeye taşındı.
Nijjar Kanada'da tesisatçı olarak çalıştı, evlendi ve iki oğlu oldu. Kanada Göçmenlik Bakanı Marc Miller sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada Nijjar'ın 2015 yılında Kanada vatandaşlığına geçtiğini söyledi. Nijjar 2020 yılında British Columbia'daki Guru Nanak Sih Gurdwara adlı Sih tapınağının başkanı oldu.
Nijjar, 2016 yılında Kanada hükümetine yazdığı açık mektuba göre, "Sihlerin kendi kaderlerini tayin etme ve gelecekte yapılacak bir referandumla Hindistan işgali altındaki Pencap'ın bağımsızlığını kazanma hakkına inanan ve bunu destekleyen bir Sih milliyetçisiydi". Kanada'da kuzeydeki Pencap eyaletini de kapsayan Khalistan adlı bir ulusun kurulmasını destekleyen bir referandum için British Columbia'da oy toplanmasında kilit bir figürdü.
Hindistan tarafından terörist ilan edildi
Hindistan hükümeti Nijjar'ı, Hindistan'dan ayrılmasından yıllar sonra, 2020 yılında terörist ilan etti. Onu Hindistan'da şiddet içeren bir saldırı planlamakla ve Khalistan Kaplan Gücü adlı bir terörist gruba liderlik etmekle suçladı. Ancak Pencap'ta siyasetçiler ve gazeteciler, suçlamalara rağmen birçok yerel halkın Nijjar'ı ya da hareketini hiç duymadığını iddia etti.
Nijjar Haziran 2023'te liderliğini yaptığı Sih tapınağının yakınlarında vuruldu. Kanada Kraliyet Atlı Polisi müfettişleri daha sonra Nijjar'ın maskeli kişiler tarafından pusuya düşürüldüğünü açıklarken, saldırının siyasi amaçlı olup olmadığı konusunda bir açıklama yapmadı.
Tutuklamalar hakkında neler biliniyor?
Gözaltındaki 20'li yaşlarındaki 3 kişi Alberta'da tutuklandı. Birinci derece cinayet ve cinayet işlemek için komplo kurmakla suçlandılar. Polis onları Karan Brar, Kamalpreet Singh ve Karanpreet Singh olarak teşhis etti. Yetkililer adamların üç ila beş yıldır Kanada'da yaşadıklarını ve daimi ikamet etmediklerini söyledi.
Komiser yardımcısı David Teboul, diğer bazı soruşturmaların devam ettiğini ve Hindistan hükümetinin olası katılımının da araştırıldığını söyledi. Teboul, Hintli soruşturma ortaklarıyla ilişkilerin zorlu bir süreçten geçtiğini de sözlerine ekledi. Kanadalı yetkililer tutuklamaları duyururken Sih toplumundaki kişilerin yardımına atıfta bulundu ancak ayrıntı vermedi.
Kanada ne dedi?
Eylül ayında Kanada başbakanı milletvekillerine Nijjar'ın Kanada topraklarında öldürülmesiyle "Hindistan hükümetinin ajanlarının" bağlantılı olduğunu söyledi. Pusuya ilişkin kanıtların Kanada hükümeti tarafından toplanan istihbarata dayandığını belirten Trudeau, Yeni Delhi'de düzenlenen G20 zirvesinde konuyu doğrudan Hindistan Başbakanı Narendra Modi'ye "kesin bir dille" ile ilettiğini de sözlerine ekledi.
Eylül ayında "Kanada topraklarında bir Kanada vatandaşının öldürülmesine yabancı bir hükümetin karışması egemenliğimizin kabul edilemez bir ihlalidir" diyen Trudeau, Kanada'nın Nijjar'ın ölümüyle ilgili soruşturmalarda işbirliği yapması için Hindistan'a baskı yapacağını da sözlerine ekledi. Kanada Dışişleri Bakanı Mélanie Joly de Hindistan'ın Kanada'daki istihbarat teşkilatının fiili başkanı olarak nitelendirdiği Hintli bir diplomatı sınır dışı ettiklerini açıkladı.
Hindistan nasıl karşılık verdi?
Hindistan hükümeti Trudeau'nun iddialarını şiddetle reddetti. Hindistan Dışişleri Bakanlığı'na göre Modi bu iddiaları tamamen reddetti. Bakanlık ofisinden yapılan açıklamada ayrıca Nijjar'ın öldürülmesiyle "Hindistan hükümetini ilişkilendirme girişimleri" reddedildi ve suçlamalar "saçma" olarak nitelendirildi.
Kanada'ya karşı kısasa kısas bir hamle olarak Hindistan, Hindistan'daki üst düzey bir Kanadalı diplomatı sınır dışı etti. Hindistan ayrıca eylül ayında kanada vatandaşlarının vize başvurularını askıya aldı. Hindistan hükümeti ayrıca Kanada'yı "Hindistan'ın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü tehdit etmeye devam eden" "aşırılık yanlılarını ve teröristleri" barındırmakla suçladı.
Hindistan uzun zamandır Kanada'nın Sih teröristleri barındırdığını ve Khalistan'ı kurmak için finansman sağladığını söylüyor. Geçmişte Hintli yetkililer İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri ve Avustralya'yı da ülkelerindeki ayrılıkçı hareketlere karşı pasif kalmakla suçlamıştı. Hindistan hükümeti Kanada'yı Sihler arasındaki aşırıcılığa karşı gevşek bir tutum sergilemekle ve Hindistan içinde ulusal güvenlik tehdidi oluşturmakla suçlasa da Pencap'ta ayrılıkçı bir davaya çok az destek var.
©️ 2024 The New York Times Company
