Kevin Roose / The New York Times
2022 yılı, teknoloji dünyasında büyük sıçramaların ve daha da büyük düşüşlerin yaşandığı bir yıl oldu. Teknoloji sektörünün en tanınmış isimlerinden bazıları da gerçekleşen bu düşüşlerin odak noktası oldu. Sam Bankman-Fried yıla 20 milyar doları aşan net değeriyle kriptodaki en büyük ünlü olarak başladı ve yılı dolandırıcılık suçlamalarıyla karşı olan gözden düşmüş biri olarak bitirdi. Elon Musk 2022'ye dünyanın en zengin adamı olarak başladı. Gelişen bir elektrikli otomobil şirketi ve başarı ile eşanlamlı bir isime sahip oldu. Fakat hayatını mahvettiği düşünülen bir sosyal medya şirketinin sahibi olarak 100 milyar dolardan fazla para kaybetti ve yılı kötü bitiriyor.
Teknoloji sektörü de yüksek enflasyon ve yükselen faiz oranları gibi zorlu makroekonomik koşullarla mücadele etti. Sektörün on yıllık aşırı büyüme dönemi sona ererken, yeni girişimler sona erdi, teknoloji devleri ikramiyelerini kesti ve çalışanlarını işten çıkardı. Yatırımcıların Web3 olarak bilinen yeni, kriptolu internet hayalleri unutulmaya yüz tuttu. Ancak sadece neyin yanlış gittiğine odaklanmak, bu yıl ilerleme kaydeden ve sosyal açıdan değerli teknoloji projesini gözden kaçırmaya neden olabilir.
Birkaç yıldır bu tür projeleri yıllık İyi Teknoloji Ödülleri köşemde öne çıkarıyorum. Bunlar, hiçbir soruna yol açmadan dünyayı iyileştireceğinden emin olduğum teknolojiler değil. Bunlar, dünyayı iyileştirebileceğine ya da zorlu toplumsal sorunların ele alınmasına yardımcı olabileceğine inandığım araçlar. Bazıları yanlış yönetilir veya kötü amaçlarda kullanılırsa oldukça sıkıntılı sonuçlara da yol açabilir. Bu yıl aralarından seçim yapabileceğiniz pek çok kişi vardı. İşte son elemeyi geçenler.
OpenAI'ye, Midjourney ve Stable Diffusion'ın yapımcılarına, yapay zekanın yaratabileceğini kanıtladıkları için
Yılın en büyük teknoloji atılımı, büyük bir farkla, jeneratif yapay zekadaki patlamaydı. Bu terim, büyük miktarda veri üzerinde eğitilen ve yoktan yeni medya nesneleri yaratabilen yeni tür yapay zeka uygulamaları için kullanılan bir terim. Bu yıl, DALL-E 2, Stable Diffusion ve Midjourney gibi YZ görüntü oluşturucuları, yarattıklarıyla kullanıcıların ben dahil gözlerini kamaştırdı ve yeni, ultra yetenekli YZ araçlarının Kambriyen patlamasını başlattı. Geçtiğimiz haftalarda, OpenAI tarafından geliştirilen metin üreten bir yapay zeka olan ChatGPT, dönem ödevleri, orijinal şiirler ve çalışan kodlar üretmeye başladığında viral bir sansasyon ve her öğretmenin en kötü kabusu haline geldi.
Üretken YZ patlamasının bir kısmı, temel teknolojinin çoğunu yaratan Google'a gitmelidir. Ancak bu yıl, Google son zamanlardaki üzüntüsüne rağmen YZ deneylerinin çoğunu gizli tuttu. OpenAI'nin yanı sıra, milyonlarca insanın üretken YZ'yi kendileri için deneyimlemesine olanak tanıyan halka açık ürünler piyasaya süren Midjourney ve Stable Diffusion'ın yapımcıları tarafından bir adım geride bırakıldı. Üretken yapay zekanın olası sonuçları hala bilinmiyor. Bazı insanlar bu uygulamaların milyonlarca işi yok edeceğini savunurken, diğerleri insan yaratıcılığı için bir nimet olacağını savunuyor. Ancak ister iyimser ister kötümser olun, bu yılki gelişmeler artık teorik maliyetleri ve faydaları tartışmadığımız anlamına geliyor. Bu teknolojik araçlar hayatlara girdi ve şimdi onları nasıl kullanacağımıza karar vereceğiz.
Ethereum geliştiricilerine, birleştirme işlemini gerçekleştirdikleri için
Biliyorum, 2022'de bir kripto projesini iyi teknoloji listesine koymak, 2008'de kredi temerrüt takaslarını havalı finansal yenilikler listesine koymaya benziyor. Ancak kripto endüstrisi bu yıl burun üstü çakılırken ve trilyonlarca dolar değer kaybedip birçok yatırımcıyı eli boş bırakırken en azından bir umut ışığı vardı. Eylül ayında, bitcoin'den sonra en değerli ikinci kripto para biriminin arkasındaki ağ olan ethereum, birleştirme olarak bilinen şeyi tamamladı. Ethereum'u çalışma kanıtı olarak bilinen enerji tüketen bir blok zinciri türünden hisse kanıtı olarak bilinen çok daha çevreci bir blok zinciri biçimine geçirmek yıllar süren devasa bir proje oldu. Kripto sektöründekilerin bir uçağın motorunu havada değiştirmeye benzettikleri bu değişim büyük bir başarıya ulaştı. Ethereum'a güç sağlamak için gereken enerjiyi yüzde 99'dan fazla azalttı. Ancak, yılı yaklaşık yüzde 70 düşüşle kapatan kripto para birimi ether'in fiyatını artırmadı.
Living Carbon, Twelve ve BeeHero'ya, teknolojiyi iklim krizine dönüştürdükleri için
2022 yılı genel olarak startup bağış toplama açısından korkunç bir yıl olsa da, iklim dostu teknolojileri pazara sunmak için milyarlarca dolar toplayan iklim teknolojisi startupları için harika bir yıl oldu. Adını sayamayacağım kadar çok gelecek vaat eden iklim teknolojisi girişimi var ve dürüst olmak gerekirse, hangilerinin başarılı olma şansının en yüksek olduğunu söyleyecek kadar iklim bilimi hakkında bilgim yok. Ancak bu yıl gözüme çarpan birkaç tanesi Living Carbon, Twelve ve BeeHero oldu.Üç yıllık bir Kaliforniya girişimi olan Living Carbon, atmosferden daha fazla karbon yakalamak ve depolamak için ağaçlarla diğer bitkileri genetik olarak tasarlıyor. Şirketin iddiasına göre bu GDO'lu süper ağaçlar normal ağaçlardan daha büyük ve daha hızlı büyüyor. Diğer bitkiler için zehirli olabilecek metal konsantrasyonlarına sahip toprakta hayatta kalabiliyor. Berkeley, Kaliforniya merkezli Twelve, karbondioksiti güneş gözlüğü ve jet yakıtı gibi çeşitli endüstriyel ürünlere dönüştürmek için yeni bir elektrokimyasal süreç kullanıyor. Şirket bu yıl 130 milyon dolar fon topladı ve Mercedes-Benz, Procter & Gamble gibi şirketlerle anlaşmalar yaptı.
2017'de İsrail'de kurulan BeeHero, küresel gıda tedarikimizin en önemli parçalarından biri olan arıların karşı karşıya olduğu sorunları ele almak için yeni teknolojiyi kullanıyor. Arılar tüm mahsullerin üçte birinden fazlasını tozlaştırıyor ancak endişe verici oranlarda ölüyorlar ve gıda kıtlığı korkularını tetikliyorlar. Bunun üstesinden gelmek için BeeHero bir hassas tozlaşma platformu geliştirdi. Temel olarak, endüstriyel arıcıların kovanlarının sağlığını ve verimliliğini gerçek zamanlı olarak izlemelerine olanak tanıyan bir arı izleme sensör sistemi. Şirket bu yıl aralarında General Mills'in de bulunduğu yatırımcılardan Series B (Seri Arı) turunda 42 milyon dolar topladı.
Ulusal Ateşleme Tesisi, Commonwealth Fusion Systems ve Helion'a Füzyon rüyasını canlı tuttukları için
Uzun zamandır enerjinin kutsal kasesi olarak görülen ve emisyonsuz bir enerji üretim şekli olan nükleer füzyon, bu yıl gerçekliğe doğru birkaç önemli adım attı. Yılın en büyük füzyon haberi birkaç hafta önce Kaliforniya'daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuarı'nda bulunan Ulusal Ateşleme Tesisi'ndeki bilim insanlarının ateşleme olarak bilinen önemli bir eşiği geçerek, üretilmesi gerekenden daha fazla enerji üreten bir füzyon reaksiyonu yaratmasıyla geldi. Bu atılım, Enerji Bakanı Jennifer M. Granholm'un da aralarında bulunduğu yetkililer tarafından dönüm noktası niteliğinde bir başarı olarak nitelendirildi.
Pek çok yeni girişim de füzyon üzerinde çalışıyor. Bunlardan biri olan Helion Energy, Sam Altman, Dustin Moskovitz ve Peter Thiel gibi tanınmış yatırımcılardan uygun fiyatlı, kitlesel pazara yönelik füzyon teknolojisi yaratmak için yüz milyonlarca dolar topladı. Helion, bir sonraki füzyon reaktörü Polaris ile 2024 yılına kadar enerji üretmeyi planladığını söylüyor. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden 2018 yılında ayrılan bir başka şirket olan Commonwealth Fusion Systems, Boston dışındaki prototip füzyon makinesine güç sağlamak için bir dizi güçlü mıknatıs kullanıyor ve 2025 yılına kadar çalışır hale getirmeyi planlıyor. Uzmanlar, son atılımlara rağmen, uygun fiyatlı füzyon gücünün yıllarca yaygın olarak kullanılamayabileceği konusunda uyarıda bulundular. Ancak bu yıl, hem kamu hem de özel sektör füzyonla çalışan bir geleceğe dair bakış sundu.
Fotoğraf paylaşımını yeniden eğlenceli hale getirdiği için Locket
Eğer 2022 sosyal medyanın öldüğü yıl olduysa, aynı zamanda yeni girişimlerin sosyal medyayı ilk başta eğlenceli kılan şeyleri yeniden yakalamaya çalıştığı yıl oldu. Bu yıl kullanmayı çok sevdiğim bir uygulama Locket. Çok basit bir temele sahip. Akıllı telefonunuzun ana ekranına yüklenen bir widget, en yakın arkadaşlarınızın ve sevdiklerinizin fotoğraf yükleyebileceği bir tür dijital fotoğraf çerçevesi oluşturuyor.
Locket, uzun mesafeli ilişkinizde sevgilinize fotoğraf göndermenin bir yolunu arayan genç bir mucit Matt Moss tarafından yaratıldı. Uygulama bu yıl hızla milyonlarca kullanıcıya ulaştı, büyük bir finansman turu gerçekleştirdi ve Apple kültürel etki ödülü kazandı. Locket'te filtreler, gösterişli influencer'lar, veri toplama planları ya da algoritmik veriler yok. Sadece sevdiklerinizle fotoğraf paylaşmanın kolay, gösterişsiz bir yolu.
Eşim ve ben bu yıl Locket'i çocuğumuzun fotoğraflarını paylaşmak için kullanmaya başladık böylece daha sonra onları bulmak için mesajlaşmaları ya da fotoğraf albümlerini karıştırmamıza gerek kalmıyor. En sık kullandığım ya da toplum için en fazla net fayda yaratacağını düşündüğüm teknoloji ürünü değil. Ancak eğlenceli, karmaşık olmayan ve kullanıcılarına saygılı. Bunlar daha fazla teknoloji ürününün hedeflemesi gereken üç nitelik.
© 2022 The New York Times Company
