Jonathan Swan, Ruth Igielnik, Shane Goldmacher ve Maggie Haberman / The New York Times
18 Mart günü erken saatlerde eski Başkan Donald Trump, "Önümüzdeki hafta Salı günü tutuklanacağım" dediği bir sosyal medya paylaşımında bulundu. Truth Social sitesinde "Protesto edin. Ulusumuzu geri alın!" dedi. Avukatlarına göre Trump'ın tahmini medyada çıkan haberlere dayanıyordu ve zamanlaması da iki hafta kadar yanlıştı.
Yine de bu açıklama Cumhuriyetçi arasındaki adaylık yarışının seyrini derinden değiştiren olayları harekete geçirdi. Bağışçılar çek gönderdi. Fox News yayın akışını değiştirdi. Parti yetkilileri Trump'ı savunmak için acele etti ve anketlerde yükselmeye başladı.
İddianame etkisi olarak adlandırılan bu domino taşları dizisi, Cumhuriyetçi Parti'nin durumu hakkında çok şey ortaya koyabilir. The New York Times bu olguyu incelemek için ulusal ve erken eyalet anketlerini gözden geçirdi, Cumhuriyetçi önseçim seçmenleriyle görüştü, federal kampanya finansmanı kayıtlarını inceledi, yüzlerce parti e-postasını analiz etti, muhafazakar medyadaki değişimleri inceledi ve Trump'ın rakiplerinin kampanyalarındaki operatörlerle konuştu. Analiz, Trump'ın parti üzerindeki hakimiyetini vurgulayarak, Trump'ın yasal sorunlarını kendilerine yönelik bir saldırı olarak gören milyonlarca Cumhuriyetçi seçmenin yıllar süren şartlanmasını ortaya koyuyor.
Trump'ın siyasi eylem komitesi için çalışan Cumhuriyetçi anketçi Tony Fabrizio, "Bayrak etrafında toplanma Amerikan siyasetinde yeni bir olgu değil, ancak Donald Trump bunu kesinlikle yeni bir seviyeye taşıdı. Trump'la birlikte bayrağın etrafındaki miting kişisel olarak kendisiyle ilgili hale geldi" dedi.
DeSanstis'i övme dönemi bitti
Yaklaşık iki yıldır Fox News ve Rupert Murdoch'ın geniş imparatorluğu Trump'tan uzaklaşıyor ve Florida Valisi Ron DeSantis'i yüceltiyordu. New York Post'un yeniden seçim galibiyetini kutlayan manşetinde ifade edildiği gibi, DeSantis Cumhuriyetçi Parti'nin geleceğiydi. Tampa Bay Times tarafından ele geçirilen e-postalara göre DeSantis'in ofisi, övgü dolu bölümler oluşturmak için Fox yapımcılarıyla yakın koordinasyon içindeydi. Florida'daki başarıları, solcu muhalefet karşısında kahramanca yönetim eylemleri olarak müjdelendi.
Ancak Trump'ın ilk iddianamesinden sonra muhafazakar hareketin ve medya ekosisteminin öncelikleri değişti. Etkili muhafazakâr radyo sunucuları Trump'ın arkasında toplandı. Mark Levin gibi DeSantis'i seven yorumcular bile iddianameleri diğer önceliklerin önüne geçen kişisel bir misyon olarak üstlendi. Trump'ın tehlikeleri konusunda uyarılarda bulunan bir diğer sağcı isim Glenn Beck, Tucker Carlson'ın Fox'taki artık yayından kaldırılan programına katılarak MAGA şapkası taktı ve Amerika'nın, 2008'de başlayan temel dönüşümün bittiğini ilan etti.
Seçim etkinliği gibi davrandılar
Muhafazakar medyadaki programlar, Trump'ın Demokratlar tarafından ele geçirilen bir adalet sisteminin kurbanı olduğu fikrine odaklandı. Trump'ın iddianameleri sadece 24 saatlik bir haber döngüsünü işgal etmedi: Davalar hem ana akım hem de muhafazakar medyada haftalarca sürdü: İddianamelerden önce bir hafta süren söylentiler, ardından iddianame günü, mahkeme günü ve mahkeme sonrası analizler...
Trump ve ekibi kasıtlı olarak ceza duruşmalarının canlı yayınlarda ön planda yer almasını sağlamaya çalıştı. Mahkeme duruşmalarına tıpkı kampanya etkinliklerine davrandıkları gibi davrandılar. Trump ekibi, siyah cipleri televizyon haberlerinde canlı olarak izlenen konvoyuna gazetecileri davet etti. Kampanya, konvoy güzergahı boyunca ve Trump uçağının iniş ve kalkışları da dahil olmak üzere en iyi görüntüleri elde etmek için kameraların duruşma günlerinde birden fazla noktada kurulabilmesi için kanallara önceden bilgi verdi.
Rakipleri programlarını değiştirmek zorunda kaldı
Trump'ın sözcüsü Steven Cheung Florida'da yapılan duruşmanın akşamında, "Diğer adaylar bugün ne yaptı? Biliyor muyuz? Trump'ın nerede olduğunu biliyoruz" diye açıklama yaptı. Trump'ın rakiplerinden birinin kamuoyu önünde konuşma yetkisi olmayan bir danışmanı, Trump'ın yasal sıkıntılarının adayının kampanyasını defalarca politika duyurularını yeniden planlamak ve takvimini yeniden yapmak zorunda bıraktığını söyledi ve iddianameleri güneş tutulması benzeri bir olay olarak tanımladı.
13 milyar dolar toplaması 7 gün sürdü
Eski başkan, Mart ayı ortalarında New York'ta cezai suçlamalarla karşı karşıya kalacağı belli olana kadar bağış toplamak için mücadele ediyordu. Bu ilk iddianame Trump'ın online bağış toplamasına adeta yakıt oldu. Federal kayıtlara göre Trump o ana kadar 2023'te günde ortalama 129 bin dolar toplamıştı. Sonraki üç hafta içinde günde ortalama 778 bin dolardan fazla para topladı. Başka bir deyişle: Trump yılın ilk 88 gününde 12 milyon doların biraz üzerinde para toplamıştı. İlk iddianamesinden sonra 13 milyon dolar toplaması sadece yedi gün sürdü.
"Desteğimi daha da güçlendiriyor"
Trump, ilkbaharda iddianame ile ilgili olarak yapılan kamuoyu yoklamalarında önemli bir destek kazandı. Truth Social'da tutuklanmayı beklediğini açıklamasını takip eden haftalarda anket ortalamalarında yaklaşık yüzde 9 puanlık bir artış oldu. Kentucky, California'dan 51 yaşındaki Trump destekçisi Sheri Hardy Candeni, "İddianameler açıkçası desteğimi daha da güçlendiriyor. Tüm hükümetimizi bizim gibi insanlara karşı silahlandırdılar. Her suçlandığında, on binlerce insanımız daha sandık başına gidiyor" diye konuştu.
Kendilerine saldırı olarak sayıyorlar
CBS News/YouGov tarafından en son iddianamenin hemen ardından yapılan bir ankete göre, Cumhuriyetçilerin yarısından fazlası Trump'a yönelik iddianame ve soruşturmaların kendileri gibi insanlara yönelik bir saldırı olduğunu söyledi. Cumhuriyetçilerin yüzde 86'sı ise iddianamelerin Trump'ın kampanya yapmasını engellemeye yönelik bir girişim olduğunu düşünüyor.
Bazı Cumhuriyetçiler için Demokratların Trump'ı soruşturuyor ve suçluyor olması, onu desteklemek için ek bir sebepti. Trump'ın rakiplerinin suçlanmamış olması da bir şüphe nedeniydi. Florida, Polk County'de yaşayan ve Trump'ı destekleyen 39 yaşındaki Mallory Butler, "Peşinizde bir köpek sürüsü varsa ve sağlam durup savaşmaya istekliyseniz, oyumu alırsınız. DeSantis'in peşinde bir köpek sürüsü yok ve bu da bana muhtemelen birilerinin onu desteklediğini söylüyor. Trump'ta ise böyle bir şey yok" ifadelerini kullandı.
"Verdiğim destek üzerinde hiçbir etkisi yok"
Trump'ın anketlerdeki yükselişi iddianamelerin ötesinde birçok dinamiğe bağlı olabilir. Destekteki ilk artış, ilk iddianamesinden önceydi ve anketlerdeki artışlar, DeSantis'in olumsuz manşetleri ve tökezlemeleriyle aynı zamana denk geldi. Trump'ın ikinci iddianamesi çok daha küçük bir anket artışına yol açtı ve üçüncü ve en son iddianamenin anket etkisini tahmin etmek için henüz çok erken. Trump'ın destekçilerinin birçoğu için, birbirini izleyen her iddianamenin ayrıntıları, eski başkana yönelik genel bir saldırıya dönüşerek, büyük ölçüde kulak ardı ettikleri bir gürültü yarattı.
Kendisini Washington'dan gönülsüz bir Trump destekçisi olarak tanımlayan 39 yaşındaki Sean Roh, "İddianamelerin Trump'a verdiğim destek üzerinde hiçbir etkisi yok. Geçmişte haberlerden takip ederdim ama artık ayrıntıları okumak umurumda değil" dedi.
Son iddianameden önce yapılan New York Times/Siena College anketine göre, her 10 Cumhuriyetçi seçmenden yedisi Cumhuriyetçilerin soruşturmalar karşısında Trump'ın arkasında durması gerektiğini söylerken, seçmenlerin neredeyse yarısı eski başkan dışında bir adayı desteklemeyi planlıyor. ABC News/Ipsos anketine göre de Cumhuriyetçilerin yüzde 80'inden fazlası son iddianamedeki suçlamaların siyasi amaçlı olduğunu söyledi.
İddianame döngüsü, Trump'ın Georgia'da dördüncü bir iddianame ile karşı karşıya kalabileceği bu hafta içinde yeniden başlayabilir. Son duruşmasının sabahında eski başkan, zafer kazanması için ne gerektiği konusunda şaka yaparak "Seçilmem için bir iddianameye daha ihtiyacım var!" dedi.
© 2023 The New York Times Company
