Emma Bubola, Lauren Leatherby ve Vivian Yee / The New York Times
İsrail'in Hamas'ın 7 Ekim'deki ölümcül saldırısına cevaben Gazze Şeridi'ni tamamen kuşatma altına almasının ardından, Gazze Şeridi'nin Mısır'la olan sınır kapısı, İsrail tarafından kontrol edilmeyen, yardımların girdiği ve bazı insanların çıkışına izin verilen tek nokta olarak daha da kritik hale geldi. Normal zamanlarda bu geçiş noktası ticari trafik ve Gazze'ye gidip gelen insanlarla dolup taşardı. Ancak savaşın başlamasından sonraki iki hafta boyunca, Gazze'nin güneyindeki Refah kenti yakınlarında yer alan geçiş noktasından hiçbir şey geçmedi, çünkü insanların ve malzemelerin geçişine izin vermek için diplomatik görüşmeler yürütülüyordu. Gazze'de kötüleşen koşullar ve İsrail'in bölgeye yönelik ısrarlı bombardımanının ortasında, İsrail saldırıları geçidi en az dört kez vurdu.
Mısır, İsrail, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşmiş Milletler arasındaki müzakerelerin ardından 21 Ekim'de sınırın açılmasından bu yana yardım kamyonları içeri girmeye başladı ancak yardım yetkilileri bu malzemelerin Gazze'nin gıda, su ve ilaç ihtiyacının sadece küçük bir kısmını karşıladığını söylüyor. Çarşamba günü, bazı yabancı uyruklular ve ağır yaralı Filistinliler Refah sınır kapısından Gazze'yi terk etmeye başladı ve tam kuşatmanın başlamasından bu yana ilk kez insanların Gazze'den Mısır'a geçişine izin verildi.
İşte Refah sınır kapısı hakkında bilinmesi gerekenler:
Neye benziyor?
Filistin tarafında, taşla kaplı kısa bir binanın üzerinde iki dev kavisli yapı birbirini kesiyor ve süslü metal kapılar yolu kapatıyor. Son günlerde Gazze'den ayrılmayı uman insanlar bu bölgenin yakınında bekliyorlar. Bu kapılardan geçtikten sonra yolcular, kimlik bilgilerinin kontrol edildiği bir başka Filistin kapısıyla karşılaşıyor. Daha sonra genellikle bir otobüse binerek geçidin Mısır tarafına doğru birkaç yüz metre yol alıyorlar. Özel araçların geçişine izin verilmiyor. Mısır tarafında sarı cepheli geniş bir yapı var. Gazze'ye geçmek için bekleyen uzun bir yardım kamyonu kuyruğu yolun aşağısına kadar uzanıyor.
Refah Gazze için neden önemli?
Hem İsrail hem de Mısır tarafından Gazze'ye insan ve mal giriş çıkışına getirilen kısıtlamalar anklavdaki yaşam koşullarını olumsuz etkilemektedir. Hem İsrail hem de Mısır Gazze'den girişleri iki hükümetten de izin alma şartına bağladı. Mısır da güvenlik koşulları nedeniyle zaman zaman kapıyı kapalı tutuyor. Geçen yıl Refah kapısının 245 gün açık kaldığını belirten BM raporuna göre 133 binden fazla kişi giriş yaparken 144 bin kişi de çıkış yaptı.
Dizel, yemeklik gaz ve inşaat malzemeleri gibi mallar genellikle 2018'de faaliyete geçen yakındaki Selahaddin kapısından geçiyor. Filistinlilerin serbest dolaşımını savunan İsrailli kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Gisha'nın genel müdürü Tania Hary, bundan önce ev eşyalarının çoğunlukla yeraltı tünelleri aracılığıyla kaçırıldığını söyledi. Hary, gerilimlerin son tırmanışından önce yardımların Gazze'ye, anklavın İsrail ve Mısır sınırlarının köşesindeki Kerem Şalom geçidinden girdiğini belirtti.
Savaş Refah'ı nasıl etkiledi?
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, İsrail'in Gazze'yi kontrol eden silahlı grup Hamas'a yönelik hava saldırıları nedeniyle geçişin zarar gördüğünü söylüyor. The New York Times, video ve uydu görüntülerini analiz ettikten sonra, geçidin yakınına isabet eden birkaç saldırıyı doğruladı. Geçtiğimiz haftalarda, Gazze'den ayrılabilmek için sınır kapısının açılmasını bekleyen bazı yabancı pasaport sahipleri, sınır kapısının vurulmasının ardından tahliye edildiklerini söylemişlerdi. ABD'li yetkililer İsrail'in Refah geçiş bölgesini bombalamaktan kaçınmasını umduklarını dile getirdiler.
Şu anda durum ne?
Haftalardır süren bekleyişin ardından çarşamba günü insanlar Refah kapılarından geçmeye başladı. Gazze'deki sınır kapıları otoritesi çarşamba günü güney sınırından Mısır'a geçişine izin verilecek yaklaşık 500 kişilik bir isim listesi yayınladı ve önümüzdeki günlerde daha fazlasının da bu listeye eklenmesi bekleniyor. Bu kişiler arasında Avustralya, Avusturya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya, Endonezya, Japonya ve Ürdün pasaportuna sahip kişiler de bulunuyor. Sınır Tanımayan Doktorlar, Uluslararası Kızıl Haç Komitesi ve Filistinlilere yardım sağlayan BM ajansı UNRWA gibi yardım kuruluşlarının çalışanları da listede yer alıyor. Mısır devlet medyasının haberine göre Mısır da hastanelerde tedavi edilmek üzere ağır yaralıları kabul etmeye başladı. Gazze yetkilileri ilk gün 81 hastanın aile refakatçileriyle birlikte geçiş yapacağını söyledi.
Yüzlerce yardım kamyonu Refah sınır kapısından Gazze'ye giriş yaptı ancak yardım görevlileri Gazze'deki insani krizin hafifletilmesi için çok daha fazlasına ihtiyaç olduğunu söyledi. Mısır, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler'den yetkililer süreci yavaşlatan ana faktör olarak İsrail'in sıkı denetimlerini gösterdiler. Müzakereler hakkında bilgi sahibi iki Batılı diplomat, İsrail'in şu anda günde yaklaşık 80 kamyonun girişine izin vermeyi kabul ettiğini aktardı. Önceki günlere göre daha büyük bir kapasite ancak yine de Birleşmiş Milletler'in Gazze'nin ihtiyacı olduğunu söylediği günde 100'ün altında. Birleşmiş Milletler'e göre, elektrik üretmek ve hastaneler ve su arıtma tesisleri gibi hayati hizmetleri işletmek için umutsuzca ihtiyaç duyulan yakıtın girişi hala yasak.
© 2023 The New York Times Company
