Edward Wong, Eric Schmitt, Michael D. Shear ve Ronen Bergman / The New York Times
Bazı ABD'li yetkililere göre Biden yönetimi İsrail'e Gazze Şeridi'ne kara harekatını ertelemesini tavsiye ederek rehine müzakereleri için zaman kazanmayı ve kapalı bölgedeki Filistinlilere daha fazla insani yardım ulaşmasını sağlamayı umuyor. ABD'li yetkililer ayrıca İran destekli grupların bölgedeki ABD çıkarlarına yönelik saldırılarına hazırlanmak için de daha fazla zaman istiyor. Yetkililer, yönetimin İsrail'den bir talepte bulunmadığını, kara harekâtını ve İsrail'in Gazze'yi kontrol eden ve 7 Ekim'deki terör saldırılarında yaklaşık bin 400 kişiyi öldüren Hamas'ı ortadan kaldırma hedefini desteklediğini söyledi.
212 rehine için müzakere önerisi
Ancak yetkililer, Hamas'ın Cuma günü iki Amerikalı kadını serbest bırakmasından bu yana hızla gelişen olayların, yönetimin İsraillilere diğer 212 rehinenin serbest bırakılmasını müzakere etmek için zaman tanımalarını daha acil bir şekilde önermesine yol açtığını söyledi. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre Başkan Joe Biden Pazar günü öğleden sonra İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu arayarak son gelişmeleri değerlendirdi. Biden ayrıca Kanada, Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere liderleriyle de görüştü.
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, Biden ve Netanyahu'nun cumartesi günü Gazze'ye ilk iki insani yardım konvoyunun girmesinin ardından bu kritik yardımın akışının devam edeceği konusunda mutabık kaldıkları belirtildi. Beyaz Saray'ın açıklamasına göre liderler ayrıca Hamas'ın elinde kalan ve aralarında ABD vatandaşlarının da bulunduğu tüm rehinelerin serbest bırakılması ve Gazze'den ayrılmak isteyen ABD vatandaşları ve diğer sivillerin güvenli geçişlerinin sağlanması için sürdürülen çabaları da ele aldılar.
Öneriyi Savunma Bakanı iletti
İki ABD'li yetkili İsraillilere kara savaşını ertelemeleri yönündeki tavsiyenin Savunma Bakanı Lloyd Austin aracılığıyla iletildiğini çünkü Pentagon'un kara harekatı da dahil olmak üzere askeri eylemler konusunda İsrail'e danışmanlık yaptığını söyledi. Austin İsrailli mevkidaşı Yoav Gallant ile neredeyse her gün telefon görüşmesi yaparak operasyonel konuları, İsrail'e Amerikan silah sevkiyatını ve ABD'nin bölgeye askeri sevkiyatını ele aldı. Bir ABD yetkilisi, Austin'in öncelikli olarak rehinelerin kurtarılmasından bahsettiğini söyledi. Gallant'ın sözcüsü görüşmeler hakkında yorum yapmayı reddetti.
İsrail'in Washington Büyükelçiliği'nden bir diplomat ABD hükümetinin İsraillilere kara harekatını ertelemelerini tavsiye ettiği iddialarını yalanlayarak, "ABD yönetimi ile yakın bir diyalog ve istişarelerimiz var. ABD kara harekâtı konusunda İsrail'e baskı yapmıyor" dedi.
Blinken cevap vermekten kaçındı
Ağırlıklı olarak Katar üzerinden yürütülen rehine müzakereleri hakkında bilgi sahibi olan bir yetkili Hamas'ın kara harekâtının rehinelerin serbest bırakılma ihtimalini azaltacağı uyarısında bulunduğunu söyledi. Katar'ın Hamas'ın siyasi liderleriyle yakın bağları bulunuyor. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken pazar günü CBS News'in Face the Nation programında ABD'nin İsrail'den rehine görüşmelerine zaman tanımak için kara harekatını ertelemesini isteyip istemediği sorusuna doğrudan yanıt vermekten kaçındı. Ancak ABD'nin işgal konusunda İsraillilere tavsiyelerde bulunduğunu vurguladı.
"Söylediğimiz gibi, sadece ne yaptıkları değil, nasıl yaptıkları da önemli" diyen Blinken, "Özellikle de Hamas'ın yarattığı bu çapraz ateşte sivillerin olabildiğince korunmasını sağlamak söz konusu olduğunda" ifadelerini kullandı. Blinken ayrıca insani krizin kötüleştiği Gazze'ye daha fazla gıda ve tıbbi malzeme girmesinin önemli olduğunu söyledi. İsrail, 7 Ekim saldırılarından kısa bir süre sonra 2 milyon nüfuslu yoksul kıyı şeridinde su, elektrik ve gıdayı tamamen kesti. İsrail ordusu 2007'den bu yana Gazze'ye deniz ablukası uyguluyor.
'İsrail'i kontrol ediyor' iddialarından çekiniyorlar
ABD'li yetkililer kara harekatının ertelenmesini umduklarını söylüyorlar ancak İran ve müttefiklerinin uzun süredir yaydıkları ABD'nin İsrail'i gizlice kontrol ettiği söylemine alet olmaktan da çekiniyorlar. Bölgedeki ABD güçlerini hedef alan insansız hava aracı saldırılarında bir telaş yaşanıyor. ABD'li yetkililer İsrail'de iplerin Biden yönetimi yetkililerinin elinde olduğu izlenimi yaratmanın ABD'yi İran ya da bölgedeki İran yanlısı gruplarla doğrudan bir çatışmaya sürükleyebileceğini söyledi. Blinken, NBC'nin Meet the Press programında yaptığı açıklamada, "Aslında İranlı vekillerin güçlerimize ve personelimize yönelik bir tırmanma olasılığı olduğunu düşünüyoruz. Halkımızı etkili bir şekilde savunabileceğimizden emin olmak için adımlar atıyoruz" diye konuştu.
Dışişleri Bakanlığı pazar günü yaptığı açıklamada, Bağdat'taki ABD Büyükelçiliği ve Irak'ın Erbil kentindeki ABD Konsolosluğu'nda görevli ABD hükümet çalışanları ve aile üyelerinin ülkeyi terk etmelerini emrettiğini ve Irak'taki seyahat alarmını 4. seviyeye çıkardığını duyurdu. Bakanlık terörizm, adam kaçırma, silahlı çatışma, iç huzursuzluk ve Mission Iraq'ın ABD vatandaşlarına destek sağlama kapasitesinin sınırlı olması tehditlerini gerekçe gösterdi.
ABD'li yetkililer İran tarafından desteklenen Iraklı savaşçıların ülkedeki 2 bin 500 kadar ABD askerine ve diğer Amerikan kurumlarına ya da vatandaşlarına saldırmasından korkuyor. Dört üst düzey İsrailli savunma yetkilisine göre kara harekatı defalarca ertelendi ve bu yetkililer ertelemenin nedenini bilmediklerini de sözlerine eklediler. Yetkililerden ikisi bunun muhtemelen müzakerelerle ilgili olduğunu söyledi.
Çifte vatandaş olan rehineler serbest bırakılabilir
CNN pazar günü ABD'li yetkililerin gecikmenin daha fazla rehinenin serbest bırakılması için zaman tanıyabileceğine inandıklarını yazdı. New York Times'ın geçen haftaki haberine göre, görüşmelere aşina olan ABD'li ve diğer Batılı yetkililer, kaçırma olaylarına yönelik uluslararası tepkiler nedeniyle Hamas'ın kadın ve çocukları serbest bırakabileceğine dair iyimserlik olduğunu söyledi. İsrailli üst düzey bir askeri yetkili, ABD ve Katar arasındaki görüşmelere dayanarak, Hamas'ın daha geniş kapsamlı bir anlaşmadan ayrı olarak 50 kadar çifte vatandaşı serbest bırakabileceğini söyledi.
Tekrarlanan gecikmeler aynı zamanda Netanyahu ile Lübnan'daki Hizbullah'ı da kapsayacak geniş bir askeri operasyonu destekleyen Savunma Bakanı Gallant arasında artan gerilimi yansıtıyor. Netanyahu daha geniş çaplı bir operasyona karşı çıkarken, ABD'li yetkililer de İsrailli liderlere Hizbullah'a karşı yapılacak büyük bir saldırının Hizbullah'ı İsrail'in Hamas'a karşı yürüttüğü savaşın içine çekerek ikinci bir cephe açacağı endişesini özel olarak dile getirdi.
© 2023 The New York Times Company
