Jack Ewing / The New York Times
Yıllar süren vaatlerin ardından Tesla, şirketin CEO'su Elon Musk'ın insan gözetimi olmadan kendi kendini sürebileceğini söylediği bir otomobili tanıttı. Musk, aracın şirketin borsa değerine trilyonlarca dolar ekleyeceğini ve büyümesini hızlandıracağını söyledi. Musk'ın siber taksi olarak da adlandırdığı robotaksinin maliyetinin 30 bin dolardan az olacağını ve 2027’den önce satışa sunulacağını söyledi. Ancak milyarder, “Biraz iyimser olma eğilimindeyim” diye de itiraf etti.
Direksiyonu ya da pedalları olmayan ürün, Musk'ın Tesla'nın geleceğini üzerine kurduğu sürücüsüz taksinin bir prototipi. Musk, paslanmaz çelikten yapılmış gibi görünen aracın, diğer şirketlerin Phoenix ve San Francisco gibi sadece birkaç yerde başardığı bir başarıya imza atarak, yolcuları insan müdahalesi olmadan herhangi bir varış noktasına götürebileceği sözünü verdi. “Uykuya dalabilir ve gideceğiniz yerde uyanabilirsiniz” dedi.
Musk'a göre, Los Angeles yakınlarındaki Warner Bros. stüdyosunda merakla beklenen tanıtım etkinliği, davetlilerden birinin rahatsızlanması nedeniyle yaklaşık bir saat geç başladı. Musk, Model 3 sedan ve Model Y spor hizmet aracı da dahil olmak üzere Tesla'nın mevcut araçlarının, yeni araç kullanıma sunulmadan çok önce Teksas ve Kaliforniya'da robotaksi yolculukları sunabileceğini söyledi.
Uzmanlar şüpheli
Ancak birçok uzman bu tür Tesla taksilerin yakın zamanda yollara çıkacağından şüpheli. Musk birkaç yıldır şirketin bir Robotaxi hizmeti başlatmasına aylar kaldığını iddia ediyordu. Buna ek olarak, Tesla'nın bugün sunduğu otonom sürüş teknolojisi temel hatalar yapabilir ve sürücülerin kazaları önlemek veya trafik yasalarını ihlal etmek için müdahale etmesini gerektirebilir.
Yine de Musk'ın destekçileri ve hayranları Robotaxi'nin, Tesla'nın daha köklü otomobil üreticilerine karşı pazar payı kaybettiği elektrikli otomobil pazarındaki son mücadelelerini telafi etmekten daha fazlasını yapacak kazançlı bir iş kolu açacağına inanıyor. Musk, insanların kişisel kullanım için Robotaxi satın alabileceklerini ve araçların Airbnb'de evlerin listelenmesi gibi bir sistemle yolcu taşımasına izin vererek ekstra para kazanabileceklerini söyledi.
Oyun değiştirici olabilir
Sürdürülebilir ulaşıma yatırım yapan ancak Tesla'da hisse sahibi olmayan bir özel sermaye şirketi olan Mobility Impact Partners'ın ortaklarından Shay Natarajan etkinlikten sonra gönderdiği e-postada “Bu bir oyun değiştirici. Bu teknoloji iyi çalışırsa, kişisel araç sahipliğini ve mobiliteyi tamamen değiştirecek" dedi. Ancak Natarajan, Musk'ın söz verdiği gibi, Tesla'nın navigasyon için kameralara dayanan teknolojisinin her koşulda çalışıp çalışamayacağını sorguladı. Diğer otomobil üreticilerinin çoğu da insanları ve nesneleri tespit etmek için lazer sensörler kullanıyor. Analistler ve otonom sürüş uzmanları Tesla'nın teknolojiyi mükemmelleştirmeye ve bundan kâr elde etmeye yakın olduğuna dair çok az kanıt olduğunu söyledi.
"Sürücüsüz taksi hala birkaç yıl uzakta"
CFRA Research'te kıdemli hisse senedi analisti olan Garrett Nelson bu hafta yayınladığı bir notta, “Sürücüsüz taksi olarak çalışabilecek bir otomobil hala birkaç yıl uzakta ve çok sayıda teknolojik engel, güvenlik testleri ve yasal onaylar hala yolda duruyor” dedi. Hisseleri yılın başında olduğu fiyattan işlem gören Tesla yatırımcıları için bu olay çok önemliydi. Tesla'nın dünyanın en değerli otomobil şirketi olma statüsü bir zamanlar Musk'ın şirketin on yılın sonuna kadar yılda 20 milyon otomobil satacağı iddiasına dayanıyordu; bu rakam Toyota'nın iki katı ve Tesla'nın geçen yıl sattığının 10 katından daha fazla.
Son zamanlarda, Tesla'daki satış büyümesi yavaşladıkça, Musk bu hedefi vurgulamayı bıraktı ve bunun yerine şirketin geleceğini otonom sürüş teknolojisine dayandırdı. Musk nisan ayında yaptığı açıklamada, Tesla'nın tam otonom sürüşün önündeki engelleri aşabileceğine inanmayanların “şirkete yatırımcı olmaması gerektiğini” söyledi. Birçok analist, Tesla teknolojiyi mükemmelleştirebilse bile Musk'ın tahmin ettiği kârı sağlayacağına şüpheyle yaklaşıyor. RBC Capital Markets analistlerinden Tom Narayan, sürücüsüz taksilerin 2040 yılında dünya çapında 1,7 milyar dolarlık araç satışı yapacağını tahmin ediyor. Ancak Narayan, Tesla'nın pazarın yalnızca bir dilimine sahip olacağını tahmin etti. “Bu yakın zamanda büyük rakamlarla gerçekleşmeyecek” diye ekledi.
Yatırımcılar hayal kırıklığına uğradı
Perşembe günü Tesla ayrıca Optimus insansı robotunun son versiyonunu da sergiledi. Bir tanıtım filmde robotların içecek servisi yaptığı, çocuklarla masa oyunları oynadığı ve bir arabadan yiyecek boşalttığı gösterildi. Musk, “Bu şimdiye kadarki en büyük ürün olacak” dedi. Tesla sürpriz bir şekilde 20 kişiyi taşıyabilen otonom bir “robovan” da tanıttı. Musk, “Bunu inşa edeceğiz” dedi. Ancak şirket, mevcut modellerden daha düşük fiyatlı bir Tesla otomobil prototipi görmeyi uman bazı yatırımcıları hayal kırıklığına uğrattı. Tesla böyle bir otomobilin gelecek yıl satışa sunulacağını söyledi.
Tesla halihazırda elektrikli araç sahiplerine Denetimli Tam Otonom Sürüş adını verdiği bir sistem için aylık abonelik satıyor. Ancak şirket, bu sistemi kullanan sürücülerin, yazılımın bir hata yapması durumunda her an müdahale etmeye hazır olması gerektiğini söylüyor. Tesla yazılımının önceki sürümlerine atfedilen kazalar çok sayıda davaya ve Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi tarafından bir soruşturmaya yol açtı. Kurum, teknolojinin sürücülerin dikkatli olmasını yeterince sağlamadığını söyledi. Nisan ayında, en az 29'u ölümcül olan yüzlerce kazayı Tesla'nın sürücü destek sistemlerinin kullanımına bağlayan bir rapor yayınladı.
Musk uzun zamandır Tesla araçlarının insan müdahalesi olmadan çalışabileceğini söylüyordu. Musk'ın yerine getirilmeyen vaatleri, Michigan Oakland County emeklilik fonu ve diğer hissedarlar tarafından, şirketin teknolojisi hakkında kendilerini yanılttığını ve menkul kıymetler yasalarını ihlal ettiğini iddia eden toplu bir davaya yol açtı. Ancak Kaliforniya'daki bir federal yargıç, yöneticilerin daha sonra doğru olmadıkları ortaya çıksa bile iyimser açıklamalar yapmalarına izin veren yasaları gerekçe göstererek geçen ay Tesla lehine karar verdi. Karar Musk'a geniş bir hareket alanı sağlıyor.
Sürücüsüz taksilerin peşinde olan tek şirket Tesla değil. Çin'de teknoloji devi Baidu halka açık caddelerde otonom taksileri test ediyor. Google'ın ana şirketinin bir yan kuruluşu olan Waymo, yıllardır sürücüsüz taksi hizmeti veriyor. Kısa süre önce araçlarının San Francisco, Phoenix ve Los Angeles'ta haftada 100 binden fazla yolculuk sağladığını söyledi. General Motors'un bir birimi olan Cruise, araçlarından birinin geçen yıl San Francisco'da bir yayaya çarpıp sürüklemesinin ardından sürücüsüz taksileri test etmeye yeniden başladı. Amazon'un sahibi olduğu Zoox ise direksiyonu olmayan sürücüsüz bir minibüsü test ediyor ve ücretli bir hizmet başlatmayı planlıyor.
© 2024 The New York Times Company
