Peter Baker / New York Times
Donald Trump, başkan olduğu dönemde eski Dışişleri Bakanı John Kerry'nin görevden ayrıldıktan sonra da yabancı yetkililerle görüşmeye devam etmesine öfke duymuş, hatta o kadar ki Kerry'yi hapse attırmaya çalışmıştı. Şimdi Trump, bir zamanlar suç olarak gördüğü şeyi yaptığına dair haberler nedeniyle gündemde.
Trump'ın Beyaz Saray'dan ayrıldıktan sonra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile kurduğu olası temaslar, onu eskiden ABD'ye ihanet olarak nitelendirdiği çizginin diğer tarafına yerleştirdi. Ancak o günlerde İranlı yetkililerle görüştüğü için Kerry'yi defalarca eleştiren Trump, salı günü yaptığı açıklamada Putin ile temas halinde kalmasının “iyi bir şey” olacağını söyledi. Eski başkan ve şimdiki Cumhuriyetçi aday, gazeteci Bob Woodward'ın yeni kitabında belirtildiği üzere, son dört yıl içinde Putin ile görüştüğünü açıkça kabul etmedi. Ancak salı günü Chicago Ekonomi Kulübü'nde kendisine yöneltilen bir soru karşısında da bunu reddetmedi ve geçen hafta kendi kampanya ekibi tarafından kesin bir dille yalanlanmasına rağmen Kremlin lideriyle iletişim kurmuş olabileceğini ima eder gibi göründü.
Sahnede kendisiyle röportaj yapan Bloomberg News Genel Yayın Yönetmeni John Micklethwait, “Başkan olmayı bıraktığınızdan bu yana Vladimir Putin ile konuşup konuşmadığınızı evet ya da hayır olarak cevaplayabilir misiniz?” diye sordu. Trump, "Bu konuda yorum yapmam ama eğer yaptıysam bunun akıllıca bir şey olduğunu söyleyebilirim. Eğer insanlarla dost olursam, insanlarla ilişki kurabilirsem, bu iyi bir şeydir, bir ülke açısından kötü bir şey değil. Onun 2,000 nükleer silahı var, bizim de var" dedi. Micklethwait, “Kulağa onunla konuşmuşsunuz gibi geliyor” dedi. Trump "Hayır, bundan bahsetmiyorum" diye cevapladı.
Alışılmadık bir durum
Trump'ın yorumları, eski makamını geri almak için yürüttüğü kampanyanın bitmesine üç hafta kala, Rus liderle olan ilişkisini bir kez daha gündeme getirdi. Eski başkanların yabancı liderlerle görüşmesi alışılmadık bir durum olmasa da, bir savaşın ortasında Putin gibi bir düşmanla, özellikle de mevcut Beyaz Saray ya da Dışişleri Bakanlığı ile koordinasyon kurmadan, hatta bunu açıklamadan temas halinde olmak alışılmadık bir durum.
Woodward, salı günü yayınlanmadan önce geçen hafta haber kaynakları tarafından kopyaları elde edilen yeni kitabı 'Savaş'ta, kimliği açıklanmayan bir Trump yardımcısının kendisine eski başkanın görevden ayrıldıktan sonra Putin ile birçok kez, belki de yedi kez konuştuğunu söylediğini bildirdi. Woodward ayrıca Trump'ın 2020'de pandeminin başlarında başkan iken, Putin'in kişisel kullanımı için o zamanlar nadir bulunan Covid-19 test ekipmanını Rusya'ya göndermeyi kabul ettiğini bildirdi. Kitaba göre Putin, “insanların Trump'a kızacağı” korkusuyla Trump'tan hediyeyi açıklamamasını istedi. Trump'ın kampanyası geçen hafta Woodward'ın haberini yalanlayan bir açıklama yayınladı. Kampanya iletişim direktörü Steven Cheung açıklamasında “Bob Woodward'ın bu uydurma hikayelerinin hiçbiri doğru değildir” dedi. Ancak o tarihten bu yana Kremlin, Putin'in eski başkanla görüştüğünü yalanlasa da Trump'ın test ekipmanı gönderdiğini doğruladı. Trump, Rusya Devlet Başkanı'nın iç baskı, dış saldırganlık ve ABD düşmanlığı siciline rağmen Putin'e olan hayranlığını uzun zamandır dile getiriyor. Putin'in 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinin “çok akıllıca” olduğunu söyledi, ABD'nin Ukrayna'ya yaptığı askeri yardımı eleştirdi ve Rusya'yı askeri bütçeleri yetersiz olan NATO müttefiklerine “ne isterlerse yapmaları” için “cesaretlendireceğini” söyledi.
'Bu konuda yargılanmalı'
Başkanlık döneminde Trump, eski diplomatın Başkan Barack Obama döneminde müzakere ettiği ve Trump'ın ABD'yi çektiği nükleer anlaşmanın korunması konusunda İranlı yetkililerle görüştüğü için Kerry'nin peşine düştü. Trump bunu, özel vatandaşların yabancı hükümetlerle diplomatik ilişkilere müdahale etmesini yasaklayan 1799 tarihli Logan Yasası'nın ihlali olarak nitelendirdi. Trump 2019'da gazetecilere verdiği demeçte “Açıkçası bu konuda yargılanmalı” dedi. Ancak Logan Yasası hiçbir zaman başarılı bir şekilde kovuşturulamadı ve bazı akademisyenler tarafından anayasaya aykırı olarak kabul ediliyor. Ancak bu Trump'ı caydırmadı. Toplantı üstüne toplantı yaparak dönemin Adalet Bakanı William Barr'ı Kerry'yi suçlaması için defalarca sıkıştırdı.
Adalet Bakanlığı'nın emriyle, New York'taki ABD savcısı Geoffrey S. Berman, bir dava açılıp açılamayacağını belirlemek için bir yıl harcadı, ancak daha sonra bir anı kitabında belirttiği gibi, bunun sahte bir kovuşturma olduğu sonucuna vardı. 'Hayır' cevabını kabul etmek istemeyen Adalet Bakanlığı daha sonra Maryland'den Robert K. Hur adında başka bir ABD savcısını Kerry'yi araştırması için görevlendirdi, ancak o da aynı sonuca vardı. Ancak bu Trump'ı asla tatmin etmedi. Trump'ın eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton kendi anılarında “Trump başkan olduğu sürece ve muhtemelen daha sonra da Kerry'yi kovuşturmaya istekli bir avukat arayacaktır” diye yazdı.
© 2024 The New York Times Company
