Gina Kolata / The New York Times
Susana Parks, Eli Lilly'nin obezite ilacı Zepbound ile 40 kilo verdiğinde çok mutluydu. Fakat
Artık hedef kilosuna ulaştığına göre soruları var: İlacı almayı bırakabilir mi? Eğer bırakırsa, hedeflediği kiloda nasıl kalabilir? Bend, Oregon'dan 60 yaşındaki Parks, "Aniden bırakamam yoksa tekrar kilo alırım bu açık. Daha düşük bir doza mı geçmeliyim? Haftalık yerine iki haftada bir mi almalıyım? Nasıl devam edebilirim?" diye düşünüyor.
Obezite tıbbı uzmanları, giderek daha fazla insan obezite ilaçlarıyla kilo verdikçe bu soruların yaygınlaştığını söylüyor. Bazıları ilacın parasını ödemekte zorlanıyor, satın alacak ilaç bulmakta güçlük çekiyor ya da ihtiyaç duyduklarına inandıklarından daha uzun süre ilaç kullanmak istemiyor. İşte bu sorularla karşılaşan doktorların önerdikleri:
Kilo verdikten sonra ilaçları almayı bırakırsam ne olur?
Washington Üniversitesi'nde kilo verme uzmanı olan Dr. David Cummings'e bu soru birçok hasta tarafından soruldu. İlaç üreticileri, insanların ilaçları aldığı ve sonra bıraktığı büyük çalışmalar yürütüyor. Çalışmalara dair bilgi veren Cummings, "Ortalama olarak, herkesin kilosu hızla geri döndü" dedi. Ayrıca, yüksek kan şekeri ve lipid seviyeleri gibi diğer tıbbi durumların da iyileştikten sonra eski seviyelerine döndüğünü söyledi.
Dozu düşürmek kiloyu korumaya yardımcı olur mu?
Doktorlar ellerinde bu soruya cevap verebilecek bir veri olmadığını belirtiyor. Wegovy'nin üreticisi Novo Nordisk'in sözcüsü Allison Schneider, bunun üzerine sistematik bir şekilde çalışılmadığını aktardı. İlaç, şirketin diyabet tedavisi için Ozempic olarak da sattığı semaglutid ilacına dayanıyor. Aynı durum Eli Lilly'nin kilo kaybı için Zepbound ve diyabet için Mounjaro olarak sattığı tirzepatid için de geçerli. Doktorların tavsiyeleri bu nedenle geçici olabilir. Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi'nden Dr. Mitchell A. Lazar, "Sihirli bir doz yok" dedi.
Doz değişiminin sonuçları ne olabilir?
Parks artık kilo vermeye devam etmekle ilgilenmediğini söyledi. Onun için 40 kilo vermek yeterli. Zepbound'u aldığı için minnettar. Doktorunun reçete yazmakta direndiğini, sigortasının ödeme yapmadığını ve ilacın çok zor bulunduğunu anlattı. Lazar Parks'ı tedavi etmese de, onun durumunu duyduğunda, dozunu azaltmayı deneyebileceğini söyledi. Ya da, "şu anda ne yediğini izleyebilir ve dozunu düşürdükten veya durdurduktan sonra aynı miktarlarda yemek için elinden geleni yapabilir" dedi.
Ancak, ilacın yardımı olmadan bunun zor olabileceğini de sözlerine ekledi. Parks şimdilik dozunu ayarlıyor. Kilosu 70'e düştüğünde (1.80 boyunda) Zepbound'u her hafta yerine iki haftada bir almayı denemeye karar verdi. Doktoruna ne yaptığını anlattı. Parks, doktorunun "öyle ya da böyle bir fikri olmadığını" söyledi. Parks, yeni doz programının kendisine para tasarrufu da sağladığını sözlerine ekledi. İlaçsız bir haftadan sonra daha aç hissettiğini de belirtti. Bu her seferinde oluyor. Sonra bir sonraki dozu alıyor. Şimdiye kadar işe yaradı, kilosu sabit kaldı.
Brigham and Women's Hospital'da kilo verme uzmanı olan Dr. Caroline Apovian, burada kilolarıyla mücadele eden insanlar için bunun bi ders olduğunu söyledi. Eskiden Novo Nordisk için danışmanlık yapan Apovian, "Hastalara bunun gerçekten sizin kontrolünüz altında olmadığını öğretiyor" dedi.
Sonsuza kadar ilaç kullanmanız mı gerekiyor?
Cummings, "Hastaların çoğu kilo verebildikleri kadar vermek istiyor ancak hayatlarının geri kalanında ilaca bağlı kalmak istemiyorlar. En yaygın soru, 'Ne kadar süreyle kullanmam gerekiyor?' Ancak doğru cevap muhtemelen sonsuza kadar" dedi. Bazı hastalar Cummings'e kendilerine müebbet hapis cezası veriyormuş gibi geldiğini söylerken, diğerleri ona inanmıyor.
Bir sağlık hizmetleri veri şirketi olan Truveta tarafından elektronik sağlık kayıtları üzerinde yapılan bir çalışmada, diyabeti olmayan hastaların yarısından fazlası bir yıl içinde ilaçları almayı bıraktı. Ancak bırakanların yaklaşık üçte biri yeniden başladı. Bu endişeler karşısında doktorlar, obezitenin kronik bir hastalık olduğunu ve yüksek tansiyon ve diğer kronik hastalıklar gibi ömür boyu tedavi edilmesi gerektiğini vurguluyor. Ancak obezitenin yüksek tansiyon gibi bir hastalıktan farklı olduğuna dair inançlar devam ediyor. Kilonun yaşam tarzı ve irade ile kontrol edilebileceği algısı var.
İlaçları kullanırken çok fazla kilo kaybetme riski var mı?
Hastalar ayrıca süresiz kilo kaybederek tehlikeli derecede zayıflama riskleri olup olmadığını da bilmek istiyor. Obezite tıbbı uzmanları bunun pek olası olmadığını söylüyor. Sonunda, yeni zayıflama ilaçları ile hastalar kilo vermeyi bıraktıkları bir noktaya ulaşıyorlar. Novo Nordisk'ten Schneider, Wegovy denemelerinde kilo kaybının yaklaşık 60 hafta sonra durduğunu belirtti. Novo Nordisk ve Eli Lilly'nin danışma kurullarında yer alan Yale'den Dr. Ania Jastreboff, bu gerçekleştiğinde açlığın geri döndüğünü söyledi. Hastalar hala ilaç alıyor olsalar bile yemek yeme isteği de artar. Ancak kişi doğal olarak sadece düşük kilosunu koruyacak kadar yiyecektir.
İlaçları bırakıp yeniden başladıklarında yan etkiler geri döner mi?
Birçok kişi Wegovy veya Zepbound kullanmaya ilk başladıklarında bulantı ve kusma gibi yan etkiler yaşadıklarını belirtiyor. Hepsi olmasa da çoğu hasta için yan etkiler ilaçlara uyum sağladıkça azalıyor. Ancak Apovian, hastalar ilaçları bırakıp yeniden başladıklarında bu yan etkilerin geri dönebileceği konusunda uyardı. İlaçtan ne kadar uzun süre uzak kalırlarsa, yan etkilerin geri dönme olasılığının o kadar yüksek olduğunu da sözlerine ekledi.
©️ 2024 The New York Times Company
