NYT uzmanlarla konuştu: Neden hep çok yorgunum?

Anna Gibbs / New York Times

S: Bol bol uyuyorum ama her zaman yorgunum. Neler oluyor?

Stanford Üniversitesi'nde uyku tıbbı uzmanı olan Dr. Shannon Sullivan, neden yorgun olduğunuzu anlamanın biraz araştırma gerektirdiğini söylüyor. Bir yandan, uyku rutininizin sadece birkaç ince ayara ihtiyacı olabilir. Ancak bazı sağlık sorunları veya ilaçlar da bu durumdan suçlu olabilir. Sullivan'a göre yorgunluğunuzun kaynağını tespit etmenin ve tedavi etmenin yolları var ve bu da genellikle daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.

Gerçekten yeterince uyuyor musunuz?

Sullivan, yapmanız gereken ilk şeyin uyku alışkanlıklarınızı gözden geçirmek olduğunu söyledi. Son zamanlarda normal uyku programınızdan saptınız mı? Stresli miydiniz? Eğer değilse, uyku rutininize biraz çeki düzen vermeniz gerekebilir. Her gece en az yedi saat uyuduğunuzdan emin olun (bazı insanlar daha fazlasına ihtiyaç duyar) ve her gün aynı saatlerde yatıp kalkmaya çalışın. Sullivan, tıpkı bir bebeğin uykusu gibi, kendi uykunuzun da tutarlı olduğunda daha iyi olacağını söyledi.

Düzenli olarak öğleden sonra kahve içiyorsanız veya akşamları bir kadeh şarap içiyorsanız, bu alışkanlığınızdan vazgeçmeyi deneyin. Yatmadan hemen önce telefonunuzda gezinmekten veya atıştırmaktan kaçının. Tüm bu aktiviteler uyku kalitenizi düşürebilir. Öğünlerinizin zamanlaması da bir fark yaratabilir; akşam yemeğini yatmadan en az iki ila üç saat önce bitirmeyi hedefleyin.

Mayo Clinic'te göğüs hastalıkları ve uyku tıbbı uzmanı olan Kara Dupuy-McCauley, uyku sorunu yaşıyorsanız doktora en iyi seçenek olduğunu söylüyor. Bir uyku uzmanı uyku alışkanlıklarınızı geliştirmenize yardımcı olabilir. Ayrıca, enerjinizi tüketen başka bir şey olup olmadığını anlamak için semptomlarınız, tıbbi kayıtlarınız ve aile sağlık geçmişiniz hakkında sorular soracaktır.

Bir uyku bozukluğunuz olabilir mi?

Dupuy-McCauley, uyku bozukluklarının yaygın olduğunu söyledi. Gün içinde sersem hissetmenize neden olabilirler. Bu nedenle gündüzleri yorgunlukla mücadele ediyorsanız doktorunuz aşağıdaki faktörleri dikkate alacaktır:

Uykusuzluk: Dünya çapında yetişkinlerin yaklaşık %30'u uykuya dalmakta veya uykuda kalmakta (veya her ikisinde) sorun yaşıyor, bu da kendilerini huzursuz hissetmelerine ve odaklanamamalarına neden olabilmektedir. Uykusuzluk (örneğin stres veya jet lag nedeniyle) kısa süreli bir sorun olabilir. Ancak bu belirtiler üç ay veya daha uzun süre boyunca haftada en az üç kez ortaya çıkıyorsa, kronik uykusuzluğunuz olabilir. Nedenine bağlı olarak farklı şekillerde tedavi edilir. Ancak birçok durumda bilişsel davranışçı terapi ilaç tedavisinden daha etkili olabilir.
Uyku apnesi: Bir diğer yaygın uyku bozukluğu, uyurken boğaz kaslarının çökerek hava akışını engellemesi ve periyodik olarak nefes almayı durdurmanıza neden olmasıyla ortaya çıkan obstrüktif uyku apnesidir. Bazı kişilerde hiçbir belirti görülmeyebilirken, diğerleri horlayabilir, nefes nefese uyanabilir veya gün boyunca uykulu hissedebilir. Tedavi edilmeyen ciddi vakalar kalp hastalığı, felç ve diyabete yol açabilir.
Huzursuz bacak sendromu: Bu bozukluk, bacaklarda rahatsızlık hissi ve onları hareket ettirme dürtüsü ile karakterizedir. Semptomlar geceleri daha kötü olma eğilimindedir. Dinlenmek için uzandıktan sonra başlayabilir ve uykuya dalmayı zorlaştırabilir. Dupuy-McCauley, bacaklarınıza masaj yapmanın, alkol ve kafeini azaltmanın veya bunlardan kaçınmanın semptomları azaltmaya yardımcı olabileceğini söyledi. Demir eksikliğini tedavi etmenin de yardımcı olabileceğini sözlerine ekledi.

Yorgunluğa başka neler neden olabilir?

Yorgunluğunuzun, bitkinliğinizin veya düşük enerjinizin birçok başka şeyden kaynaklanabileceğini unutmayın. Bu yüzden tüm önemli olasılıkların farkında olmak önemlidir. İşte doktorların göz önünde bulundurabileceği bazı yorgunluk nedenleri:

Hormonal dengesizlikler: Mayo Clinic'te endokrinolog olan Dr. Susan Samson, yorgunlukla ilişkili yaygın bir hormonal sorunun, tiroid bezinin yeterli tiroid hormonu üretmemesi durumunda ortaya çıkan hipotiroidizm olduğunu söyledi. Samson, iyi haber olarak bu sorunun tanı ve tedavisinin kolay olduğunu söyledi.
Vitamin veya mineral eksiklikleri: Adet görüyorsanız veya vejetaryen ya da vegan bir diyet uyguluyorsanız demir eksikliği yaşayabilirsiniz. Düşük D ve B12 vitaminleri seviyeleri gibi demir eksikliği de yorgunluğa neden olabilir. Dupuy-McCauley, kan testlerinin bunlardan herhangi birinde eksikliğiniz olup olmadığını ortaya çıkarabileceğini ve takviyelerin yardımcı olabileceğini söyledi.
Kronik rahatsızlıklar: Diyabet, depresyon, gastrointestinal rahatsızlıklar ve uzun Covid gibi diğer birçok tıbbi durum, yorgunluğu ayırt edici bir semptom olarak gösterir. Kronik yorgunluk sendromu (miyaljik ensefalomiyelit veya ME/CFS olarak da bilinir) kişiyi günlük yaşamından alıkoyar. Semptomları yönetilebilse de tedavisi yoktur.
İlaçlar: Antidepresanlar, benzodiazepinler ve antihistaminikler de dahil olmak üzere birçok ilaç yorgun hissetmenize neden olabilir.

Tüm bunları düşünmek bile yorucu olabilir. Ancak uzmanlar, bir kişinin neden yorgun olduğunu belirlemenin genellikle mümkün olduğu konusunda hemfikir. Dupuy-McCauley, “Uyku doktoruna gitmek her zaman iyi bir fikirdir” dedi.