18 Haziran 2025, Çarşamba
Abone Ol Giriş yap
Haber Giriş: 23.11.2023 13:31 | Son Güncelleme: 23.11.2023 13:39

NYT yazarı Zeynep Tüfekçi yazdı: Google'ın tek bir ayar için Apple'a milyarlarca dolar ödemesinin nedeni

Google'ın çeşitli platformlarda varsayılan arama motoru olmak için 26,3 milyar dolar ödediği ortaya çıktı. Bu neden bu kadar önemli? Teknoloji şirketleri kullanıcıları neden zorla yönlendiriyor? Zeynep Tüfekçi, teknoloji endüstrisinin artık değişmesi gereken iş yapma biçimini yazdı
NYT yazarı Zeynep Tüfekçi yazdı: Google'ın tek bir ayar için Apple'a milyarlarca dolar ödemesinin nedeni
A+ Yazı Boyutunu Büyüt A- Yazı Boyutunu Küçült

Zeynep Tüfekçi / The New York Times

Ağustos ayında The Guardian gazetesinde yer alan ve Yüksek Mahkeme nezdinde iş yapan avukatların Yargıç Clarence Thomas'ın bir yardımcısına Noel partisi için para verdiğine dair haber şaşırtıcıydı. En az bunun kadar şaşırtıcı olan bir başka şey de, yayının bunu yardımcının herkese açık Venmo kayıtlarından öğrenmesiydi. The New York Times'ın teknoloji yazarı Brian X. Chen, bu tür para transferi kayıtlarının kamuya açık olmasına kendisinin bile şaşırdığını yazdı. 

Birkaç yıl önce Amazon'un ses cihazı Alexa'nın özel konuşmaları kaydedip üçüncü taraflara gönderdiği, Amazon personelinin kayıtları dinlediği ve varsayılan olarak kayıtların geniş bir arşivini tuttuğu biliniyordu. Her iki şirket de bu şaşırtıcı gizlilik ihlallerine, bu bilgilerin kamuya açıklanmasını engelleme yükünün kullanıcılarda olduğunu ve kullanıcıların gizliliği sağlamak için cihazların varsayılan ayarlarını devre dışı bırakabileceklerini öne sürerek yanıt verdi. Bu genellikle standart endüstri yanıtıdır.

Bu sorunların farkında olsanız bile, gizliliğinizi korumak ne kadar kolay? Chen, Venmo'nun herkese açık açıklamalarını devre dışı bırakmaya yönelik talimatları yardımsever bir şekilde paylaştı. Chen, "Uygulamanın içinde 'Me' sekmesine tıklayın, ayarlar simgesine dokunun ve Privacy'yi seçin. Varsayılın gizlilik ayarları altında Private'ı seçin. Ardından Privacy kısmındaki 'More' bölümünün altından Past Transactions'a tıklayın ve bunu Change All to Private olarak ayarladığınızdan emin olun" ifadeleriyle anlattı. 

Neye izin verdiklerinin farkında değiller

Hepsini anladınız mı? Anladım ve ayarlarımı da değiştirdim, çünkü ben de karanlıkta kalmıştım. Daha büyük sorun, vazgeçmenin bazen gülünç olan zorluğu değil, tüketicilerin genellikle ayarlarının neye izin verdiğinin veya tüm bunların ne anlama geldiğinin farkında bile olmamaları. Eğer gerçekten bilgi sahibi olsalardı ve mevcut seçenekler arasından aktif olarak seçim yapsalardı, varsayılan ayarın çok az önemi olurdu ve çok az ya da hiç değeri olmazdı.

Ancak şirketler kullanıcıların kendilerine verilenleri kabul etmelerini, seçeneklerini bilmemelerini ya da ne kadar sınırlı olursa olsun mevcut seçenekleri takip etmek için gereken sürekli uyanıklığa sahip olmamalarını bekliyor. Sektördeki güç birkaç bekçi arasında yoğunlaştığından, teknoloji şeffaf olmadığından ve sonuçlarını öngörmek zor olduğundan, varsayılan ayarlar şirketlerin istedikleri gibi veri toplamaya ve kullanmaya devam etmeleri için en önemli yollardan bazıları.

Peki, varsayılan ayarların değeri ne kadar?

Nisan 2021'de Apple, iPhone'lardaki ve diğer cihazlardaki varsayılan ayarları değiştirerek kullanıcıların Apple cihazlarına atanan benzersiz bir tanımlayıcı aracılığıyla otomatik olarak izlenememesini sağladı. Pek çok şirket ve hatta iş modelleri insanları çevrimiçi ortamda izlemeye dayanan tüm sektörler için bu felaket bir olaydı. Artık insanlar ayarlarına girip izinleri değiştirerek bu tür bir izlemeyi devre dışı bırakmak zorunda kalmayacaktı. Artık uygulamalar bu tanımlayıcıya erişmeden önce açık bir şekilde izin istemek ve almak zorundaydı. 

Birçok şirketin yıllık gelirinden fazla

2021 yılında Snap, Facebook, Twitter ve YouTube'un bu değişiklik nedeniyle toplamda yaklaşık 10 milyar dolar kaybettiği tahmin ediliyor. 2022'nin başlarında Facebook'un ana şirketi Meta, tek başına 10 milyar dolar kaybedeceğini söyledi. Mobil oyun gibi gelirin büyük ölçüde kullanıcıların izlenmesine bağlı olduğu sektörler de zarar gördü. Varsayılan ayarların bir başka değeri de mevcut Google antitröst davasında ortaya çıktı. Dava sırasında Google, 2021 yılında çeşitli platformlarda varsayılan arama motoru olmak için 26,3 milyar dolar ödediğini ve bu paranın önemli bir kısmının Apple'a gittiğini açıkladı. Bu 26,3 milyar dolar, Google'ın ana şirketi Alphabet'in 2021 yılı kârının üçte birinden fazlaydı. Bu rakam United Airlines'ın ve hatta Uber de dahil olmak üzere pek çok teknoloji şirketinin 2021 gelirinden daha fazlaydı. Google adına ifade veren bir uzman tanık, bu anlaşmanın bir parçası olarak şirketin, ürünlerinin varsayılan arama motoru olması için Apple'a arama reklam gelirlerinin yüzde 36'sını ödediğini söyledi.

Varsayılan ayarlarınızın ne olduğunu bildiğinizi düşündüğünüzde bile şaşırabilirsiniz. Birden fazla kez gizlilik ayarlarımın düşündüğümden farklı olduğunu fark ettim. Yardım forumları da benzer şekilde kafası karışmış kullanıcılarla dolu. Bazen bir hata oluyor. Diğer zamanlarda, araştırdığımda, yaptığım başka bir değişikliğin beni gizlice izlemeye geri döndürdüğünü fark ettim. Bazen de başka bir yerde değiştirilmesi gereken başka bir ayar olduğunu öğrendim. 

Ben teknoloji acemisi biri değilim: Programlamaya ortaokulda başladım, developer olarak çalıştım ve bu sistemleri akademik olarak inceledim. Eğer profesyonellere çelme takılabiliyorsa, bilgi asimetrileri ve güçlü, karmaşık teknolojilerle dolu bir sektörün dizginlenmesi gerektiğini savunuyorum.

İzin alınmadan veri toplanılmamalı

Yetkililer, şirketlerin gizlilik ve özerkliği destekleyen varsayılanlara sahip olmalarını ve bunların kontrolünü sürdürmeyi kolaylaştırmalarını zorunlu kılabilir. Halihazırda bunun için devam eden çeşitli uğraşlar var. Kaliforniya, insanların tek tek veri aracılarına başvurmak yerine, tüm veri aracılarının tüm bilgilerini silmelerini sağlamak için tek bir vazgeçme veya silme talebinde bulunmalarına olanak tanıyor. Colorado da kısa süre önce benzer mekanizmaları kabul etti. Diğer eyaletler de benzer mahremiyet koruma hamleleri yaptı. 

Ben daha da ileri giderdim: Veri simsarlarının, önce açık izin almadıkları sürece insanlar hakkında bilgi toplamalarına izin verilmemeli. Ancak bu yeterli değil, çünkü profesyoneller, uzmanlar ve şirketlerin kendileri şaşırmaya devam ederken bireylerin verilerinin tüm sonuçlarını değerlendirmeleri zor. Birkaç yıl önce, koşu uygulaması Strava tarafından oluşturulan ve kullanıcıların nerede koştuğunu gösteren toplu haritalar, görünüşe göre Somali, Mogadişu'daki gizli bir CIA ek binasının yerini ortaya çıkardı. Görünüşe göre CIA bile bunu tahmin edememiş ve personeline ayarı değiştirmeleri talimatını vermişti. Eğer durum buysa, sıradan insanların verilerinin gelecekteki tüm sonuçlarını değerlendirme şansı ne kadar ki?

Açık rıza gerekli olmalı

Yasal olarak toplanan veriler de dahil olmak üzere daha güçlü korkulukların olması gerek. Varsayılan ayar, ek korumalarla birlikte en kısıtlayıcı ayar olmalı. Örneğin, şirketlerin belirli bir hizmet için gereken verileri ne kadar süreyle tutabileceklerine ilişkin son kullanma tarihleri olmalı, veri kullanımı yalnızca bu hizmetle sınırlandırılmalı ve farklı kullanımlar için açık rıza gerekli olmalı. 

Şirketlerin bu tür izinleri alma süreci de hesap verebilirlik ve şeffaflığın sağlanması için güçlü bir denetime ihtiyaç duyuyor. Ne de olsa bu endüstri "karanlık desenleri" icat eden endüstri. Müşterileri ne olduğunu tam olarak anlamadan seçimlere katılmaları için kandırmak üzere tasarlanmış kullanıcı arayüzleri kullanıyorlar. Birçok uygulama halihazırda Apple'ın gizlilik kısıtlamalarını aşmaya çalışıyor, insanların nasıl onay vereceğini dikkatlice tasarlıyor ya da cihazlardan parmak izi almanın başka yollarını buluyor.

Peki ya konum takibi de dahil olmak üzere kişiselleştirilmiş verilere dayalı hizmetlerden elde ettiğimiz tüm faydalar ne olacak? Bu tür araçları her zaman kullanıyorum, ancak bu düzeyde kontrolsüz gözetim olmadan hizmet ve değer sağlamanın yolları kesinlikle var. Ancak şirketleri buna zorlayan bir düzenleme olmadan şirketlerin bu hizmetleri daha mahremiyeti koruyan bir şekilde sunmalarını beklemek hayalcilik olur. 

Gerçek güç

Apple'ın 2021'de izleme için varsayılanları değiştirdiğini görmekten mutlu oldum, ancak bunun güçlü bir şirketin kararı nedeniyle olmasından mutlu değilim, oligopolün verdiğini oligopol alabilir. Apple'ın CEO'su Tim Cook'u dijital dünyamızın egemeni olması için seçmedik. Fikrini değiştirebilir. Apple'ın bu değişikliği, gizlilik skandalları, Donald Trump'ın seçilmesi, Brexit ve benzeri olayların ardından Facebook'a yönelik yoğun kamuoyu eleştirilerinin ardından geldi. Bunların hiçbiri Facebook'un işlerine önemli bir darbe vurmuş gibi görünmüyordu. Cook'un aldığı tek bir karar, bu endüstri üzerindeki gerçek gücün nerede yattığını açıkça ortaya koydu.

Kamu yararına öncelik verilmesinin zamanı geldi

Kendi seçilmiş yetkililerimizin daha akıllı davranarak bu gücü kullanmalarının ve teknoloji endüstrisi ile samimi anlaşmalar yapmak yerine kamu yararına öncelik vermelerinin zamanı geldi. Federal hükümet bunu yapamıyorsa ya da yapmayacaksa, eyaletler Kaliforniya ve Colorado'nun izinden gidebilir. Kaliforniya 1966'da otomobiller için yüksek emisyon standartları belirleyerek tek başına ilerledi ve daha sonra ülkenin geri kalanını ve endüstriyi de peşinden sürükledi.

Eğer her şey insanların ayarlarını değiştirmesi kadar basit olsaydı, Google, Apple kullanıcılarının bir ayar yerine başka bir ayarla başlamasını sağlamak için tüm ülkelerin gayri safi yurtiçi hasılasından daha büyük bir meblağı gözden çıkarmazdı. Teknoloji endüstrisinin varsayılan iş yapma biçiminin artık değişmesi gerekiyor.

© 2023 The New York Times Company

Advertisement